خواب آلودگی در طول روز یا نارکولپسی چه علت‌‌هایی دارد؟ شیوه تشخیص و درمان

نارکولپسی Narcolepsy یک اختلال خواب مزمن است که با خواب آلودگی شدید در طول روز و حملات ناگهانی خواب مشخص می‌شود. افراد مبتلا به نارکولپسی اغلب بدون توجه به شرایط، بیدار ماندن برای مدت طولانی برایشان مشکل می‌شود. نارکولپسی می‌تواند باعث اختلالات جدی در برنامه روزانه شود.

گاهی اوقات، نارکولپسی می‌تواند با از دست دادن ناگهانی تون عضلانی (کاتاپلکسی) cataplexy همراه باشد، که می‌تواند توسط احساسات قوی ایجاد شود. نارکولپسی که با کاتاپلکسی رخ می‌دهد، نارکولپسی نوع 1 نامیده می‌شود. نارکولپسی که بدون کاتاپلکسی رخ می‌دهد به عنوان نارکولپسی نوع 2 شناخته می‌شود.

نارکولپسی یک بیماری مزمن است که هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال، دارو‌ها و تغییر شیوه زندگی می‌تواند به شما در مدیریت علائم کمک کند. حمایت دیگران – خانواده، دوستان، کارفرمایان، معلمان – می‌تواند به شما در مقابله با نارکولپسی کمک کند.

علائم

علائم و نشانه‌های نارکولپسی ممکن است در چند سال اول بدتر شود و سپس تا آخر عمر ادامه یابد. آن‌ها عبارتند از:

• خواب آلودگی مفرط در طول روز. افراد مبتلا به نارکولپسی بدون هشدار در هر مکان و هر زمان به خواب ‌می‌روند. برای مثال، ممکن است در حال کار یا صحبت با دوستان باشید و ناگهان سرتان را تکان دهید و چند دقیقه تا نیم ساعت بخوابید. وقتی از خواب بیدار می‌شوید، احساس شادابی می‌کنید، اما در نهایت دوباره خوابتان می‌آید.

همچنین ممکن است در طول روز کاهش هوشیاری و تمرکز را تجربه کنید. خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز معمولاً اولین علامتی است که ظاهر می‌شود و اغلب آزاردهنده‌ترین علامت است و تمرکز و عملکرد کامل را برای شما دشوار می‌کند.

• از دست دادن ناگهانی تون عضلانی. این وضعیت که کاتاپلکسینامیده می‌شود، می‌تواند باعث تعدادی تغییرات فیزیکی، از تکلم نامفهوم تا ضعف کامل بیشتر عضلات شود و ممکن است تا چند دقیقه طول بکشد.

کاتاپلکسی غیر قابل کنترل است و با احساسات شدید، معمولاً احساسات مثبت مانند خنده یا هیجان، اما گاهی اوقات ترس، تعجب یا عصبانیت ایجاد می‌شود. به عنوان مثال، زمانی که می‌خندید، ممکن است سرتان به طور غیرقابل کنترلی پایین بیاید یا زانو‌هایتان به طور ناگهانی خم شوند.

برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی تنها یک یا دو اپیزود کاتاپلکسی را در سال تجربه می‌کنند، در حالی که برخی دیگر روزانه چندین دوره را تجربه می‌کنند. همه مبتلایان به نارکولپسی کاتاپلکسی را تجربه نمی‌کنند.

• فلج خواب. افراد مبتلا به نارکولپسی اغلب در هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب ناتوانی موقت در حرکت یا صحبت کردن را تجربه می‌کنند. این قسمت‌ها معمولاً کوتاه هستند – چند ثانیه یا چند دقیقه طول می‌کشند – اما می‌توانند ترسناک باشند. ممکن است از این وضعیت آگاه باشید و پس از آن مشکلی برای یادآوری آن نداشته باشید، حتی اگر کنترلی بر آنچه برای شما اتفاق می‌افتد نداشته باشید.

این فلج خواب نوعی فلج موقت را تقلید می‌کند که به طور معمول در طول دوره‌ای از خواب به نام خواب حرکت سریع چشم (REM) رخ می‌دهد. این بی‌حرکتی موقت در طول خواب REM ممکن است بدن شما را از انجام فعالیت رویایی باز دارد.

با این حال، همه افراد مبتلا به فلج خواب به نارکولپسی مبتلا نیستند. بسیاری از افراد بدون نارکولپسی برخی از دوره‌های فلج خواب را تجربه می‌کنند.

• تغییرات در خواب حرکت سریع چشم (REM). خواب REM معمولاً زمانی است که بیشتر رویا‌ها اتفاق می‌افتد. خواب REM می‌تواند در هر زمانی از روز در افراد مبتلا به نارکولپسی رخ دهد. افراد مبتلا به نارکولپسی اغلب به سرعت به خواب REM تغییر می‌کنند، معمولاً در عرض 15 دقیقه پس از به خواب رفتن.
• توهمات این توهمات در صورتی که هنگام خواب اتفاق بیفتند توهم هیپناگوژیک و اگر در هنگام بیدار شدن رخ دهد توهم هیپنوپمپیک نامیده می‌شود. به عنوان مثال احساس می‌کنید که گویی یک غریبه در اتاق خواب شما وجود دارد. این توهمات ممکن است به خصوص واضح و ترسناک باشند زیرا ممکن است هنگام شروع خواب کاملاً نخوابید و رویا‌های خود را به عنوان واقعیت تجربه کنید.

سایر خصوصیات

افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است سایر اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب – وضعیتی که در آن تنفس در طول شب شروع و متوقف می‌شود – سندرم پای بی‌قرار و حتی بی‌خوابی نیز داشته باشند.

برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی در طی دوره‌های کوتاهی از نارکولپسی رفتار خودکار را تجربه می‌کنند. برای مثال، ممکن است در حین انجام کاری که معمولاً انجام می‌دهید، مانند نوشتن، تایپ کردن یا رانندگی، به خواب بروید و در حالت خواب به انجام آن کار ادامه دهید. وقتی از خواب بیدار می‌شوید، نمی‌توانید کاری را که انجام داده‌اید به یاد بیاورید و احتمالاً آن را به خوبی انجام نداده‌اید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

اگر خواب‌آلود شدید در طول روز که زندگی شخصی یا حرفه‌ای شما را مختل می‌کند، به پزشک مراجعه کنید.

علل

علت دقیق نارکولپسی ناشناخته است. افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 سطوح پایینی از ماده شیمیایی هیپوکرتین دارند. هیپوکرتین یک ماده شیمیایی عصبی مهم در مغز شما است که به تنظیم بیداری و خواب REM کمک می‌کند.

سطح هیپوکرتین به ویژه در کسانی که کاتاپلکسی را تجربه می‌کنند پایین است. دقیقاً علت از بین رفتن سلول‌های تولید‌کننده هیپوکرتین در مغز مشخص نیست، اما کارشناسان گمان می‌کنند که این امر به دلیل یک واکنش خود ایمنی باشد.

همچنین احتمال دارد که ژنتیک در ایجاد نارکولپسی نقش داشته باشد. اما خطر انتقال این اختلال توسط والدین به کودک بسیار کم است – فقط حدود 1٪.

تحقیقات همچنین ارتباط احتمالی با قرار گرفتن در معرض ویروس آنفولانزای خوکی (آنفولانزای H1N1) و شکل خاصی از واکسن H1N1 را که در حال حاضر در اروپا تجویز می‌شود، نشان می‌دهد، اگرچه هنوز دلیل آن مشخص نیست.

الگوی خواب طبیعی در مقابل نارکولپسی

روند عادی به خواب رفتن با مرحله‌ای به نام خواب حرکت غیر سریع چشم (NREM) شروع می‌شود. در این مرحله امواج مغزی شما به میزان قابل توجهی کند می‌شود. پس از یک ساعت یا بیشتر از خواب NREM، فعالیت مغز شما تغییر می‌کند و خواب REM شروع می‌شود. بیشتر رویا دیدن در خواب REM اتفاق می‌افتد.

با این حال، در نارکولپسی، شما ممکن است به طور ناگهانی وارد خواب REM شوید بدون اینکه ابتدا خواب NREM را تجربه کنید، چه در شب و چه در روز. برخی از ویژگی‌های نارکولپسی – مانند کاتاپلکسی، فلج خواب و توهم – شبیه به تغییراتی است که در خواب REM رخ می‌دهد، اما در هنگام بیداری یا خواب آلودگی رخ می‌دهد.

عوامل خطر

تنها چند عامل خطر شناخته شده برای نارکولپسی وجود دارد، از جمله:

• سن. نارکولپسی معمولاً در افراد بین 10 تا 30 سال شروع می‌شود.
• سابقه خانوادگی. اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به نارکولپسی باشد، خطر ابتلا به نارکولپسی 20 تا 40 برابر بیشتر است.

عوارض

• سوء تفاهم : نارکولپسی ممکن است مشکلات جدی برای شما از نظر حرفه‌ای و شخصی ایجاد کند. دیگران ممکن است شما را تنبل یا بی‌حال ببینند. ممکن است عملکرد شما در مدرسه یا محل کار آسیب ببیند.
• دخالت در روابط صمیمانه. احساسات شدید، مانند خشم یا شادی، می‌تواند نشانه‌های نارکولپسی مانند کاتاپلکسی را ایجاد کند و باعث کناره‌گیری افراد مبتلا از تعاملات عاطفی شود.
• آسیب جسمی. حملات خواب ممکن است منجر به آسیب فیزیکی به افراد مبتلا به نارکولپسی شود. اگر در حین رانندگی دچار حمله شدید، در معرض خطر تصادف رانندگی هستید. اگر هنگام تهیه غذا به خواب بروید، خطر بریدگی و سوختگی شما بیشتر است.
• چاقی. افراد مبتلا به نارکولپسی بیشتر در معرض اضافه وزن هستند. افزایش وزن ممکن است به متابولیسم پایین مربوط باشد.

تشخیص

پزشک شما ممکن است تشخیص اولیه نارکولپسی را بر اساس خواب آلودگی بیش از حد در طول روز و از دست دادن ناگهانی تون عضلانی شما (کاتاپلکسی) بدهد. پس از تشخیص اولیه، پزشک ممکن است شما را برای ارزیابی بیشتر به یک متخصص خواب ارجاع دهد.

تشخیص رسمی مستلزم اقامت شبانه در یک مرکز خواب برای تجزیه و تحلیل عمیق خواب توسط متخصصین خواب است. روش‌های تشخیص نارکولپسی و تعیین شدت آن عبارتند از:

• تاریخچه خواب پزشک از شما یک تاریخچه دقیق خواب می‌خواهد. بخشی از تاریخچه شامل پر کردن مقیاس خواب آلودگی Epworth است که از یک سری سؤالات کوتاه برای سنجش میزان خواب آلودگی شما استفاده می‌کند. به عنوان مثال، شما در مقیاس شماره‌گذاری نشان می‌دهید که چقدر احتمال دارد در موقعیت‌های خاص، مانند نشستن بعد از ناهار، چرت بزنید.
• سوابق خواب ممکن است از شما خواسته شود که یک دفتر خاطرات دقیق از الگوی خواب خود را برای یک یا دو هفته نگه دارید تا پزشکتان بتواند نحوه ارتباط الگوی خواب و هوشیاری شما را با هم مقایسه کند.

اغلب، علاوه بر این گزارش خواب، پزشک از شما می‌خواهد که یک اکتیگراف بپوشید. این دستگاه ظاهر و حسی شبیه به یک ساعت مچی دارد. دوره‌های فعالیت و استراحت را اندازه‌گیری می‌کند و معیاری غیرمستقیم از نحوه و زمان خواب شما ارائه می‌کند.

• پلی سومنوگرافی این آزمایش با استفاده از الکترود‌هایی که روی پوست سر شما قرار می‌گیرد، سیگنال‌های مختلفی را در طول خواب اندازه‌گیری می‌کند. برای انجام این آزمایش، باید یک شب را در یک مرکز پزشکی بگذرانید. این آزمایش فعالیت الکتریکی مغز (الکتروانسفالوگرام) و قلب (الکتروکاردیوگرام) و حرکت عضلات (الکترویوگرام) و چشم‌ها (الکترواکولوگرام) را اندازه‌گیری می‌کند. همچنین تنفس شما را کنترل می‌کند.
• تست تاخیر خواب چندگانه این معاینه مدت زمانی که طول می‌کشد تا در طول روز به خواب بروید را اندازه‌گیری می‌کند. از شما خواسته می‌شود که چهار یا پنج چرت بزنید، هر چرت با فاصله دو ساعت. متخصصان الگو‌های خواب شما را مشاهده خواهند کرد. افرادی که به نارکولپسی مبتلا هستند به راحتی به خواب ‌می‌روند و به سرعت وارد حرکت سریع چشم (REM) می‌شوند.

این آزمایش‌ها همچنین می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا سایر علل احتمالی علائم و نشانه‌های شما را رد کنند. سایر اختلالات خواب، مانند کم خوابی مزمن، استفاده از دارو‌های آرام بخش و آپنه خواب، می‌توانند باعث خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شوند.

درمان

هیچ درمانی برای نارکولپسی وجود ندارد، اما دارو‌ها و اصلاح شیوه زندگی می‌توانند به شما در مدیریت علائم کمک کنند.

دارو‌ها

دارو‌های نارکولپسی عبارتند از:

• محرک‌ها دارو‌هایی که سیستم عصبی مرکزی را تحریک می‌کنند، درمان اولیه برای کمک به افراد مبتلا به نارکولپسی هستند تا بتوانند در طول روز بیدار بمانند. پزشکان اغلب مودافینیل (Provigil) یا آرمودافینیل (Nuvigil) را ابتدا برای نارکولپسی امتحان می‌کنند. مودافینیل و آرمودافینیل به اندازه محرک‌های قدیمی اعتیادآور نیستند و بالا و پایین‌هایی را که اغلب با محرک‌های قدیمی‌تر مرتبط هستند تولید نمی‌کنند. عوارض جانبی غیر معمول است، اما ممکن است شامل سردرد، حالت تهوع یا اضطراب باشد.

Sunosi (solriamftol) و pitolisant (Wakix) محرک‌های جدیدتری هستند که برای نارکولپسی، سردرد و اضطراب استفاده می‌شوند. Pitolisant همچنین ممکن است برای کاتاپلکسی مفید باشد.

برخی از افراد نیاز به درمان با متیل فنیدات ( Ritalin) یا آمفتامین‌های مختلف دارند. این دارو‌ها بسیار موثر هستند اما می‌توانند اعتیادآور باشند. ممکن است عوارض جانبی مانند عصبی بودن و تپش قلب ایجاد کنند.

• مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) یا مهارکننده‌های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs). پزشکان اغلب این دارو‌ها را که خواب REM را سرکوب می‌کنند، برای کمک به کاهش علائم کاتاپلکسی، توهمات هیپناگوژیک و فلج خواب تجویز می‌کنند. آن‌ها شامل فلوکستین (Prozac،) و ونلافاکسین (Effexor ) هستند. عوارض جانبی می‌تواند شامل افزایش وزن، بی‌خوابی و مشکلات گوارشی باشد.
• دارو‌های ضد افسردگی سه حلقه‌ای این دارو‌های ضد افسردگی قدیمی مانند پروتریپتیلین (ویواکتیل)، ایمی پرامین (توفرانیل) و کلومیپرامین (آنافرانیل) برای کاتاپلکسی موثر هستند، اما بسیاری از افراد از عوارض جانبی مانند خشکی دهان و سبکی سر شکایت دارند.
• سدیم اکسیبات (Xyrem). این دارو برای کاتاپلکسی بسیار موثر است. سدیم اکسی‌بات به بهبود خواب شبانه کمک می‌کند، که اغلب در نارکولپسی ضعیف است. در دوز‌های بالا ممکن است به کنترل خواب آلودگی در طول روز نیز کمک کند. این دارو باید در دو نوبت مصرف شود، یکی قبل از خواب و یکی تا چهار ساعت بعد.

Xyrem می‌تواند عوارض جانبی مانند حالت تهوع، شب ادراری و بدتر شدن راه رفتن در خواب داشته باشد. مصرف سدیم اکسی‌بات همراه با سایر دارو‌های خواب‌آور، مسکن‌های مخدر یا الکل می‌تواند منجر به مشکل در تنفس، کما و مرگ شود.

اگر مشکلات سلامتی دیگری مانند فشار خون بالا یا دیابت دارید، از پزشک خود بپرسید که دارو‌هایی که برای سایر بیماری‌های خود مصرف می‌کنید چگونه ممکن است با دارو‌های مصرف شده برای نارکولپسی تداخل داشته باشند.

برخی از دارو‌های بدون نسخه، مانند دارو‌های آلرژی و سرماخوردگی، می‌توانند باعث خواب آلودگی شوند. اگر به نارکولپسی مبتلا هستید، پزشک احتمالاً توصیه می‌کند که از مصرف این دارو‌ها خودداری کنید.

درمان‌های نوظهوری که برای نارکولپسی بررسی می‌شوند شامل دارو‌هایی که بر روی سیستم شیمیایی هیستامین اثر می‌کنند، جایگزینی هیپوکرتین، ژن درمانی هیپوکرتین و ایمونوتراپی هستند، اما قبل از اینکه در مطب پزشک در دسترس باشد، تحقیقات بیشتری لازم است.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

اصلاح سبک زندگی در مدیریت علائم نارکولپسی مهم است. ممکن است از این مراحل بهره‌مند شوید:

• به یک برنامه زمانبندی پایبند باشید. هر روز از جمله آخر هفته‌ها در ساعت معینی بخوابید و بیدار شوید.
• چرت زدن. چرت‌های کوتاه را در فواصل منظم در طول روز برنامه‌ریزی کنید. چرت‌های 20 دقیقه‌ای در زمان‌های استراتژیک در طول روز ممکن است طراوت بخش باشد و خواب آلودگی را برای یک تا سه ساعت کاهش دهد. برخی افراد ممکن است به چرت‌های طولانی‌تری نیاز داشته باشند.
• از نیکوتین و الکل خودداری کنید. استفاده از این مواد به خصوص در شب می‌تواند علائم و نشانه‌های شما را بدتر کند.
• ورزش منظم داشته باشید. ورزش متوسط ​​و منظم حداقل چهار تا پنج ساعت قبل از خواب ممکن است به شما کمک کند در طول روز بیشتر بیدار باشید و در شب بهتر بخوابید.

مقابله و حمایت

مقابله با نارکولپسی می‌تواند چالش برانگیز باشد. ایجاد تغییرات در برنامه روزانه ممکن است کمک کند. این نکات را در نظر بگیرید:

• گفتگو کنید. به کارفرما یا معلمان خود در مورد وضعیت خود بگویید و با آن‌ها همکاری کنید تا راه‌هایی برای برآوردن نیاز‌های خود بیابید. این ممکن است شامل چرت زدن در طول روز، شکستن کار‌های یکنواخت، ضبط جلسات یا کلاس‌ها، ایستادن در طول جلسات یا سخنرانی، و پیاده روی سریع در زمان‌های مختلف در طول روز باشد.

قانون آمریکایی‌های دارای معلولیت تبعیض علیه کارگران مبتلا به نارکولپسی را ممنوع می‌کند و کارفرمایان را ملزم می‌کند تا برای کارمندان واجد شرایط شرایط مناسبی را فراهم کنند.

• مراقب باشید. اگر باید مسافت طولانی را برانید، با پزشک خود برای ایجاد یک برنامه دارویی که بیشترین احتمال بیداری در طول رانندگی شما را تضمین می‌کند، همکاری کنید. هر زمان که احساس خواب آلودگی کردید، چرت بزنید و ورزش را استراحت کنید. اگر بیش از حد احساس خواب آلودگی می‌کنید رانندگی نکنید.

گروه‌های حمایتی و مشاوره می‌توانند به شما و عزیزانتان در مقابله با نارکولپسی کمک کنند. از پزشک خود بخواهید که به شما کمک کند تا یک گروه یا مشاور واجد شرایط را در منطقه خود پیدا کنید.