اکسیژن به عنوان یکی از عناصر جدول تناوبی

رپورتاژ

اکسیژن عنصری که بدون آن بدن ما حتی لحظاتی دوام نخواهد آورد و تقریبا 20 درصد جو زمین را به خود اختصاص داده است. آلودگی هوای امروز و بیماریهای دستگاه تنفسی که روز به روز در حال افزایش هستند اهمیت این عنصر و به تبع آن فرآیند جذبش توسط بدن را مهم و مهمتر نموده است.

اکسیژن به عنوان یکی از عناصر جدول تناوبی علاوه بر تنفس آدمی نقش مهمی در واکنش های شیمیایی و تامین انرژی در بدن انسان دارد. اکسیژن با نام دیگر Oxygen و نماد O2 عنصری غیر فلزی در گروه 16 ام جدول تناوبی می باشد. این عنصر گازی بی رنگ، بی بو و بی مزه است.

اکسیژن در سال 1772 توسط یک دانشمند شیمیدان سوئدی به نام کارل ویلهلم شل کشف شد. این شیمیدان با گرم کردن نیترات پتاسیم ، اکسید جیوه و بسیاری از مواد دیگر این عنصر را کشف نمود.

یک دانشمند شیمیدان انگلیسی دیگر به نام جوزف پریستلی نیز به طور مستقل اکسیژن را در سال 1774 با تجزیه حرارتی اکسید جیوه کشف کرد.

در سال های 1775-80 ، شیمیدان فرانسوی آنتوان لاوران لاووازییه نقش اکسیژن در تنفس و احتراق را تفسیر کرد و توانست نظریه فلوگوستون را که تا آن زمان پذیرفته شده بود ، تفسیر کند. این دانشمند تمایل این عنصر با ترکیب با سایر مواد و به وجود آوردن اسید های گوناگون را مورد بحث قرار داد و نام (oxygène ) به یونانی به معنی اسید سابق را برای این عنصر در نظر گرفت.

مسئول جذب اکسیژن در بدن ریه ها هستند که طی فرآیند تنفس اکسیژن مورد نیاز بدن را جذب می نمایند، بیماریهای ریوی که پاندمی کرونا نیز جز آن محسوب می شود باعث ایجاد اشکال در این فرآیند می شوند و اگر باعث مرگ بیماران نشوند، مشکلات زیادی را برای آنها ایجاد می کنند.

سلامت ریه ها و مجاری تنفسی ممکن است با بیماریهای زیادی مانند آتلکتازی‌، آزبستوز، آسم، آمفیزم، پنومونی، انواع سرطان و … مورد مخاطره قرار بگیرند.

تجهیزات پزشکی مختلفی جهت استفاده بیماران مبتلا به مشکلات تنفسی ساخته شده اند که در ادامه به لیستی از آنها اشاره شده است:

1- کپسول اکسیژن: این نوع از تجهیزات به عنوان مخزن اکسیژن خالص جهت استفاده بیمارانی که گاها نیازمند اکسیژن بیشتر هستند مورد استفاده قرار می گیرند که در ظرفیتهای متنوع در بازار وجود دارند. کپسولهای اکسیژن از جنس آلمینیوم یا فولاد ساخته می شوند که البته نوع آلمینیومی آن سبک تر است و از ظرفیت 2.5 لیتری آن میتوان به صورت مخزن قابل حمل اکسیژن استفاده نمود.

2- دستگاه اکسیژن ساز: این دستگاهها در ظرفیتها 5، 8 و 10 لیتر برای بیمارانی که نیاز به اکسیژن دائم دارند مورد استفاده قرار می گیرند. نوع معمولی این دستگاهها از برق شهری تغذیه می نماید و نوع پرتابل آنها توسط باطری تغذیه می شود. دستگاه اکسیژن ساز از طریق تغلیظ اکسیژن محیط با استفاده از گاز زئولیت اکسیژن با خلوص بالای 90 درصد را در ماسک یا نازال برای بیمار فراهم می آورد. گاهی بعضی قصد استفاده از دستگاه اکسیژن ساز به عنوان دستگاه تصفیه هوا را دارند که البته نتیجه ای در این مورد نخواهند گرفت.

3- دستگاه بای پپ (BiPAP) و سی پپ (CPAP): این دستگاهها معمولا برای بیمارانی که معمولا عضله دیافراگم یا دیگر ارگانهای تنفسیشان با مشکل رو به رو شده و ششها نمی توانند وظیفه خود را تکمیل نمایند مورد استفاده قرار می گیرند.

4- ونتیلاتور: این دستگاه برای بیمارانی که قادر به تنفس نیستند امکان تنفس را به طور کامل فراهم می آورد به شکلی که هوای قابل تنفس را وارد ریه نموده و دی اکسید کربن را خارج می نماید.

7- جلیقه کمک تنفسی VIBRA: بیماران مبتلا به COPD به دلیل بروز ترشحات زیاد در دستگاه تنفسی دچار مشکل می شوند که یکی از بهترین راههای درمان ایشان جلیقه های کمک تنفسی می باشد که به دستگاه فیزیوتراچی قفسه سینه معروف هستند.

8- پالس اکسیمتر:  دستگاه پالس اکسیمتر جهت اندازه گیری سطح اکسیژن خون مورد استفاده قرار می گیرد

9- نبولایزر: این دستگاه جهت رساندن دارو به ارگانها تنفسی حین فرآیند تنفس مورد استفاده قرار می گیرد.

این تجهیزات توسط برندهای بزرگ و معتبری در سراسر دنیا در حال تولید و عرضه هستند که بعضی از بهترین عرضه کنندگان این تجهیزات شرکتهای نایدک، ایرسپ، توماس هستند که چند سالی است شرکتهای ایرانی نیز در زمینه تولید این دستگاهها فعال شده اند.

دپارتمان تجهیزات پزشکی شفاتل ( زنجیره تامین سلامت ) با تمرکز به خدمات رسانی به بیماران مبتلا به مشکلات دستگاه تنفسی امکان ارائه تمامی تجهیزات این حوزه را به صورت فروش و یا اجاره دارد. از آنجا که خدمات علمی، استاندارد و با کیفیت جز اصول اولیه گروه شفاتل می باشند. لذا تمامی دستگاهها این مجموعه به لحاظ کیفیت و صحت عملکرد در بالاترین سطح ممکن قرار دارند.