اختلال شخصیت ضد اجتماعی چه علائمی دارد و چطور تشخیص داده می‌شود؟
اختلال شخصیت ضداجتماعی Antisocial personality disorder که گاهی به آن سوسیوپاتی sociopathy نیز گفته می‌شود، یک اختلال روانی است که در آن فرد به طور مداوم به درستی و نادرستی توجهی نشان نمی‌دهد و حقوق و احساسات دیگران را نادیده می‌گیرد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی تمایل دارند با دیگران مخالفت کنند، آنها را دستکاری روانی کنند یا با آنها به شدت یا با بی‌تفاوتی بی‌تفاوت رفتار کنند. آنها هیچ احساس گناه یا پشیمانی از رفتار خود نشان نمی‌دهند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی اغلب قانون را زیر پا می‌گذارند و مجرم می‌شوند. آنها ممکن است دروغ بگویند، رفتار خشونت‌آمیز یا تکانشی داشته باشند و در مصرف مواد مخدر و الکل مشکل داشته باشند. به دلیل این ویژگی‌ها، افراد مبتلا به این اختلال معمولاً نمی‌توانند مسئولیت‌های مربوط به خانواده، کار یا مدرسه را انجام دهند.
علائم
علائم و نشانه‌های اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- بی‌اعتنایی به کارهای درست یا نادرست
- دروغگویی یا فریب مداوم برای استثمار دیگران
- سنگدل، بدبین و بی‌احترامی به دیگران
- استفاده از جذابیت یا شوخ طبعی برای دستکاری روانی دیگران برای منافع شخصی یا لذت شخصی
- تکبر، احساس برتری و به شدت عقیده دار بودن
- مشکلات مکرر با قانون، از جمله رفتار مجرمانه
- نقض مکرر حقوق دیگران از طریق ارعاب و عدم صداقت
- تکانشگری یا ناتوانی در برنامه‌ریزی آینده
- خصومت، تحریک‌پذیری قابل توجه، بی‌قراری، پرخاشگری یا خشونت
- عدم همدلی با دیگران و عدم پشیمانی از آسیب رساندن به دیگران
- ریسک‌پذیری غیرضروری یا رفتار خطرناک بدون توجه به ایمنی خود یا دیگران
- روابط ضعیف یا توهین‌آمیز
- عدم توجه به پیامد‌های منفی رفتار یا درس نگرفتن از آنها
- بی‌مسئولیت مداوم و کوتاهی مکرر در انجام تعهدات کاری یا مالی
بزرگسالان مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی معمولاً علائم اختلال سلوک را قبل از 15 سالگی نشان می‌دهند. علائم و نشانه‌های اختلال سلوک شامل مشکلات رفتاری جدی و مداوم است، مانند:
- پرخاشگری نسبت به افراد و حیوانات
- تخریب اموال
- فریبکاری
- سرقت
- نقض جدی قوانین
اگرچه اختلال شخصیت ضداجتماعی مادام العمر در نظر گرفته می‌شود، اما در برخی از افراد، علائم خاصی – به ویژه رفتار‌های مخرب و مجرمانه – ممکن است در طول زمان کاهش یابد. اما مشخص نیست که آیا این کاهش نتیجه افزایش سن است یا افزایش آگاهی از پیامد‌های رفتار ضد اجتماعی.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بعید است به تنهایی به دنبال کمک باشند. اگر مشکوک هستید که یکی از دوستان یا اعضای خانواده ممکن است این اختلال را داشته باشد، ممکن است به آرامی به آن فرد پیشنهاد دهید که از یک متخصص بهداشت روان کمک بگیرد و به او پیشنهاد دهید که یکی را پیدا کند.
علل
شخصیت ترکیبی از افکار، عواطف و رفتار‌هایی است که همه را منحصر به فرد می‌کند. این روشی است که مردم به دنیای بیرون می‌بینند، درک می‌کنند و با آن ارتباط برقرار می‌کنند و همچنین چگونه خودشان را می‌بینند. شخصیت در دوران کودکی شکل می‌گیرد که از طریق تعامل تمایلات ارثی و عوامل محیطی شکل می‌گیرد.
علت دقیق اختلال شخصیت ضد اجتماعی مشخص نیست، اما:
- ژن‌ها ممکن است شما را در برابر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی آسیب‌پذیر کنند – و موقعیت‌های زندگی ممکن است باعث رشد آن شود.
- تغییرات در نحوه عملکرد مغز ممکن است در طول رشد مغز ایجاد شده باشد
عوامل خطر
به نظر می‌رسد عوامل خاصی خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی را افزایش می‌دهند، مانند:
- تشخیص اختلال سلوک دوران کودکی
- سابقه خانوادگی اختلال شخصیت ضد اجتماعی یا سایر اختلالات شخصیتی یا اختلالات سلامت روان
- قرار گرفتن در معرض سوء استفاده یا بی‌توجهی در دوران کودکی
- زندگی خانوادگی ناپایدار، خشونت‌آمیز یا آشفته در دوران کودکی
مردان بیش از زنان در معرض خطر ابتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند.
عوارض
عوارض، پیامد‌ها و مشکلات اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- همسر‌آزاری یا کودک‌آزاری یا بی‌توجهی
- مشکلات مصرف الکل یا مواد
- در زندان یا زندان بودن
- رفتار‌های قتل یا خودکشی
- داشتن سایر اختلالات روانی مانند افسردگی یا اضطراب
- پایین بودن وضعیت اجتماعی و اقتصادی و بی‌خانمانی
- مرگ زودرس، معمولاً در نتیجه خشونت
پیشگیری
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از بروز اختلال شخصیت ضد اجتماعی در افراد در معرض خطر وجود ندارد. از آنجایی که تصور می‌شود رفتار ضد اجتماعی ریشه در دوران کودکی دارد، والدین، معلمان و پزشکان اطفال ممکن است بتوانند علائم هشدار دهنده اولیه را تشخیص دهند. ممکن است تلاش برای شناسایی افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، مانند کودکانی که علائم اختلال سلوک را نشان می‌دهند، و سپس ارائه مداخله زودهنگام کمک کند.
تشخیص
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی بعید است باور کنند که به کمک نیاز دارند. با این حال، ممکن است به دلیل علائم دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا طغیان خشم یا برای درمان سوء مصرف مواد، از ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه خود کمک بگیرند.
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است گزارش دقیقی از علائم و نشانه‌ها ارائه نکنند. یک عامل کلیدی در تشخیص نحوه ارتباط فرد مبتلا با دیگران است. با اجازه، خانواده و دوستان ممکن است بتوانند اطلاعات مفیدی را ارائه دهند.
پس از ارزیابی پزشکی برای کمک به رد سایر شرایط پزشکی، ارائه دهنده مراقبت‌های اولیه ممکن است برای ارزیابی بیشتر به یک متخصص سلامت روان ارجاع دهد.
تشخیص اختلال شخصیت ضد اجتماعی معمولاً بر اساس موارد زیر است:
- یک ارزیابی روانشناختی که افکار، احساسات، روابط، الگو‌های رفتاری و سابقه خانوادگی را بررسی می‌کند
- سابقه شخصی و پزشکی
- علائم ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا
اگرچه معمولاً اختلال شخصیت ضداجتماعی قبل از 18 سالگی تشخیص داده نمی‌شود، برخی از علائم و نشانه‌ها ممکن است در دوران کودکی یا سال‌های اولیه نوجوانی بروز کنند. معمولاً شواهدی از علائم اختلال سلوک قبل از 15 سالگی وجود دارد.
شناسایی زودهنگام اختلال شخصیت ضد اجتماعی ممکن است به بهبود نتایج بلندمدت کمک کند.
درمان
درمان اختلال شخصیت ضداجتماعی دشوار است، اما برای برخی افراد، درمان و پیگیری دقیق در درازمدت ممکن است مفید باشد. به دنبال متخصصان پزشکی و سلامت روان با تجربه در درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی باشید.
درمان به موقعیت خاص هر فرد، تمایل او برای شرکت در درمان و شدت علائم بستگی دارد.
روان درمانی
روان درمانی که گفتار درمانی نیز نامیده می‌شود، گاهی برای درمان اختلال شخصیت ضد اجتماعی استفاده می‌شود. درمان ممکن است شامل مدیریت خشم و خشونت، درمان سوء مصرف الکل یا مواد و درمان سایر شرایط سلامت روان باشد.
اما روان درمانی همیشه موثر نیست، به خصوص اگر علائم شدید باشد و فرد نتواند اعتراف کند که در ایجاد مشکلات جدی نقش دارد.
دارو‌ها
هیچ دارویی برای درمان اختلال شخصیت ضداجتماعی تایید شده توسط سازمان غذا و دارو وجود ندارد. پزشکان ممکن است برای شرایطی که گاهی با اختلال شخصیت ضداجتماعی همراه است، مانند اضطراب یا افسردگی، یا برای علائم پرخاشگری، دارو تجویز کنند. برخی از دارو‌ها معمولاً با احتیاط تجویز می‌شوند زیرا احتمال استفاده نادرست از آنها وجود دارد.
مقابله و حمایت
مهارت برای اعضای خانواده
افراد مبتلا به اختلال شخصیت ضد اجتماعی اغلب رفتار می‌کنند و دیگران را بدبخت می‌کنند – بدون احساس پشیمانی. اگر یکی از عزیزانتان مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی است، بسیار مهم است که از خودتان نیز کمک بگیرید.
یک متخصص سلامت روان می‌تواند مهارت‌هایی را به شما آموزش دهد تا یاد بگیرید چگونه حد و مرز‌ها را تعیین کنید و به محافظت از خود در برابر پرخاشگری، خشونت و خشم رایج در اختلال شخصیت ضد اجتماعی کمک کنید. او همچنین می‌تواند راهبرد‌هایی را برای مقابله توصیه کند.
به دنبال یک متخصص بهداشت روانی باشید که در زمینه مدیریت اختلال شخصیت ضداجتماعی آموزش و تجربه داشته باشد. از تیم درمانی فرد مورد علاقه خود برای معرفی بخواهید. آنها همچنین ممکن است بتوانند گروه‌های حمایتی را برای خانواده‌ها و دوستانی که تحت تأثیر اختلال شخصیت ضد اجتماعی قرار دارند، توصیه کنند.
