چرا الکل باعث خماری می شود؟

جودی گریزل

در یک مطالعه در سال ۱۹۷۳، ۲۰ داوطلب یکبار در هفته در طول ۸ هفته متوالی مست شدند. هر بار با یک نوشیدنی الکلی متفاوت، و هر بار دقیقاً با همان دوز – بالاخره این علم بود.

هدف از این آزمایش این بود که بفهمیم کدام نوشیدنی‌های الکلی باعث خماری بدتری می‌شوند. البته پاسخ به چنین سوالی به بیش از یک مطالعه کوچک نیاز دارد. از آن زمان، علم چیزهای زیادی در مورد خماری آموخته است- اگرچه برخی رازها باقی مانده است.

مولکول مسئول خماری اتانول است، که در محاوره به آن الکل می‌گوییم. اتانول در تمام مشروبات الکلی وجود دارد و به طور کلی، هر چه اتانول بیشتر باشد، احتمال خماری بیشتر است. علائم و شدت آن می‌تواند بسته به وزن، سن، ژنتیک و عوامل دیگر متفاوت باشد. اما با این حال، خماری معمولاً دارای برخی ویژگی‌های مشترک- و ناخوشایند- است. پس الکل دقیقا چگونه باعث خماری می‌شود؟ و آیا راهی برای پیشگیری دقیق وجود دارد؟

الکل ارتباط بین سلول‌های عصبی را کند می‌کند. پس ازاینکه کسی آخرین نوشیدنی‌اش را خورد، چنانچه غلظت الکل در خون به صفر برسد، مغز از حالت تسکین برمی‌گردد و در جهت دیگر حرکت می‌کند، و وارد حالت بیش فعالی می‌شود. این ممکن است منجر به لرزش یا ضربان قلب سریع ناشی از خماری شود. همچنین خواب را کوتاه‌تر و استراحت را نسبت به حالت عادی کمتر می‌کند. اما این تأثیرات تازه آغاز راه است- الکل بر بسیاری از فرآیندهای بدن تأثیر می‌گذارد، از طریق بر هم زدن تعادل‌های ظریف. و حتی آشناترین علائم خماری نیز عوامل شگفت‌انگیزی دارند.

به عنوان مثال، الکل میزان بسیاری از هورمون‌ها را مختل می‌کند. یکی از این هورمون‌ها کورتیزول است. به طور معمول، نوسان میزان کورتیزول به تنظیم بیداری در طول روز و شب کمک می‌کند. بنابراین اختلال در کورتیزول در طول خماری ممکن است باعث شود افراد احساس سستی یا گیجی کنند. هورمون دیگری که الکل با آن تداخل دارد وازوپرسین است، که به طور معمول حجم ادرار ساخته شده توسط کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. با کاهش میزان وازوپرسین، الکل باعث می‌شود افراد بیشتر ادرار کنند و آب بدنشان کم شود. کم آبی بدن می‌تواند به تشنگی، خشکی دهان، ضعف، سبکی سر و سردرد منجر شود. یکی از شایع‌ترین علائم خماری. علاوه بر کم آبی، سردردهای خماری می‌توانند از تأثیر الکل بر سیگنال‌های شیمیایی در مغز ناشی شوند. به ویژه در انتقال دهنده‌های عصبی که در سیگنال‌دهی درد نقش دارند.

الکل همچنین می‌تواند به میتوکندری آسیب برساند، که مسئول تولید ATP که به ما انرژی می‌دهد، هستند. این ممکن است در خستگی، ضعف، و اختلالات خلقی تقش داشته باشد که در طول خماری تجربه می‌شوند. ضمنا، الکل سیستم ایمنی را تحریک می‌کند، که منجر به التهابی می‌شود که می‌تواند به سلول‌های داخل مغز آسیب برساند، بر خلق و خوی تأثیر بگذارد و حافظه را مختل کند. و می‌تواند دستگاه گوارش را تحریک کند و پوشش داخلی معده و روده را ملتهب کند. الکل همچنین ممکن است تخلیه معده را آهسته کند، که می‌تواند منجر به افزایش تولید اسید معده شود. به همین دلیل است که الکل می‌تواند باعث درد معده، حالت تهوع و استفراغ شود.

نوشیدنی‌های الکلی همچنین حاوی مواد دیگری هستند که در طی فرآیند تخمیر تولید می‌شوند و طعم خاصی به نوشیدنی می‌دهند. برخی شواهد نشان می‌دهد که یکی از این موارد، متانول، منحصرا برای خماری بد است. بدن متابولیسم متانول را شروع نمی‌کند تا زمانی که پردازش اتانول به پایان برسد. و وقتی انجام شد، متابولیت‌های سمی متانول ممکن است به طور بالقوه علائم خماری را بدتر کند. نوشیدنی‌هایی که به اتانول خالص نزدیک‌تر هستند، مانند جین و ودکا، ممکن است اثرات خماری کمتری ایجاد کند. در این میان وجود مواد طعم دهنده در نوشیدنی‌ها مانند ویسکی، برندی، و شراب قرمز، ممکن است باعث شود این نوع الکل علائم بیشتر خماری ایجاد کند. بنابراین، انتخاب نوشیدنی الکلی مهم است، اما هر یک از آنها می‌تواند باعث خماری شود، زیرا همه آنها حاوی الکل هستند.

خوب، آیا درمان‌های رایج خماری واقعاً مؤثر هستند؟ نوشیدن آب و نوشیدنی‌های الکترولیتی می‌تواند به کاهش علائم مربوط به کم آبی بدن کمک کند. و خوردن – به ویژه کربوهیدرات‌ها- می‌تواند به بازگردانی سطح گلوکز کاهش یافته الکل کمک کند. اما در نهایت، تنها راه مطمئن برای جلوگیری از خماری این است که الکل را در حد اعتدال بنوشید یا اصلا ننوشید.