اتفاق عجیبی که برای گرگهای آلوده به انگل توکسوپلاسما رخ میدهد: ذهنشان تغییر میکند و به رهبر شجاع به زوالبرنده گله خود تبدیل میشوند!
مطالعه 26 ساله دادههای رفتاری گرگها و تجزیه و تحلیل خون 229 گرگ نشان داده است که عفونت با انگل توکسوپلاسما Toxoplasma gondii باعث میشود که گرگها به احتمال 46 برابر بیشتر به عنوان رهبر گله انتخاب شوند!
تحقیقات نشان میدهد که اثرات این انگل در طبیعت اصلا به صورت مناسبی بررسی نشده است و نقش آن در اکوسیستمها و رفتار حیوانات دست کم گرفته شده است.
اگر گربه دارید، احتمالاً قبلاً نام این انگل را شنیدهاید. این ارگانیسم میکروسکوپی فقط میتواند در بدن گربهسانان تولید مثل کند، اما تقریباً در همه حیوانات خونگرم میتواند عفونت ایجاد کند و رشد کند.
این شامل انسان هم میشود، جایی که میتواند باعث ایجاد یک بیماری انگلی اغلب بدون علامت (اما هنوز بالقوه کشنده ) به نام توکسوپلاسموز شود و لابد شنیدهاید که توکسوپلاسموز زنان باردار تا چه حد میتواند خطرناک باشد.
هنگامی که انگل توکسوپلاسما در یک میزبان دیگر قرار میگیرد، اگر نمیخواهد با بن بست تکاملی مواجه شود، باید راهی برای بازگرداندن فرزندان خود به درون گربه بیابند. از همین رو است که به طرز بسیار عجیب و غریبی رفتار میزان خود را تغییر میدهد.
حیواناتی مانند موشهای آلوده به این انگل خطرات بیشتری را متحمل میشوند و در برخی موارد واقعاً مجذوب بوی ادرار گربهها میشوند و در نتیجه احتمال کشته شدن آنها توسط گریهها و بازگشت انگلها به بدن گربه و تکمیل چرخه تکاملی زیاد است.
اما در حیوانات بزرگتر، مانند شامپانزهها، این تغییر رفتار موجب بیخیالی نسبی آنها میشود و خطر برخورد آنها با گربهسانان بزرگتر مانند پلنگ بیشتر میشود. کفتارهای آلوده به توکسوپلاسما نیز بیشتر توسط شیرها کشته میشوند.
اما میرسیم به گرگهای خاکستری ( Canis lupus ) ، به خصوص آنهایی که در در پارک ملی یلوستون مورد بررسی قرار گرفتهاند. این گرگها چطور مبتلا میشوند و چطور انگلشان را منتقل میکنند؟
این گرگها در مجاورت گربهها نیستند. اما گاهی اوقات قلمرو زیست آنها با کوگارها (شیر کوهی) ( Puma concolor )، ناقلین شناخته شده توکسوپلاسما مشترک است و شکارهای آنها یعنی گوزن ( Cervus canadensis )، گاومیش کوهان دار امریکایی ( Bison bison ) و آهو قاطر ( Odocoileus hemionus ) همپوشانی دارند.
پس این امکان وجود دارد که گرگها نیز به این بیماری مبتلا شوند، شاید به دلیل خوردن گهگاهی کوگارهای مرده.
دادههای جمعآوریشده در مورد گرگها و رفتار آنها برای نزدیک به 27 سال فرصتی نادر برای مطالعه اثرات انگل بر روی یک میزبان وحشی و میانی ارائه کرد.
محققان نمونههای خون از گرگها را بررسی کردند تا میزان عفونت توکسوپلاسما را بسنجند.
آنها دریافتند که در گرگهایی که قلمروشان به میزان با کوگرها همپوشانی دارند، احتمال آلودگی با توکسوپلاسما بیشتر است.
اما گرگی که این ریسکپذیری زیست در جوار شیرکوهی و داشتن قلمرو مشترک را دارد باید گرگ خاصی باشد!
گرگهای آلوده 11 برابر بیشتر از گله خود در قلمرو جدید پراکنده میشوند. نرهای آلوده به احتمال 50 درصد در طی 6 ماه گله خود را ترک میکنند، در مقایسه با 21 ماه معمولی گرگهای غیرآلوده.
به طور مشابه، مادههای آلوده 25 درصد شانس ترک گله خود را در عرض 30 ماه داشتند، در مقایسه با 48 ماه برای مادههایی که آلوده نشده بودند.
در نهایت گرگهای آلوده به خاطر این شجاعت و نترسی ظاهری به احتمال زیاد به رهبران گروه تبدیل شدند. توکسوپلاسما ممکن است سطح تستوسترون را افزایش دهد، که به نوبه خود میتواند منجر به افزایش پرخاشگری و تسلط شود، که ویژگیهایی است که به گرگ کمک میکند تا خود را به عنوان یک رهبر گله شاخص کند.
این یکی دو پیامد مهم دارد. رهبران گله کسانی هستند که تولید مثل بیشتری دارند و انتقال مادرزادی توکسوپلاسما از مادر به فرزند رخ میدهد. اما همچنین میتواند بر پویایی کل گله تأثیر بگذارد.
گرگها باید ساختار گروهی منظمی داشته باشند. پس وقتی یک رهبر آلوده در راس قرار میگیرد، تأثیر نامتناسبی بر تصمیمات گروهی میگذارد.
مطالعه پیامدهای عفونتهای انگل در تحقیقات آینده حیات وحش برای درک تأثیرات انگلها بر افراد، گروهها، جمعیتها و فرآیندهای اکوسیستم حیاتی است.
این تحقیق در Communications Biology منتشر شده.