جایزه فناوری هزاره سال ۲۰۲۲ به مارتین گرین برای اختراع سلول‌های خورشیدی PERC اهدا شد
پروفسور مارتین گرین از دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا، به خاطر نقش محوری‌اش در اختراع و توسعه‌ی “سلول‌های خورشیدی با سطوح بالایی و پایینی روکش شده” (passivated emitter and rear contact) موسوم به “پِرک”، (PERC)برنده جایزه فناوری هزاره سال ۲۰۲۲ شد. این سلول‌ها امروزه کارآمدترین و رایج‌ترین سلول‌های خورشیدی سیلیکونی موجود در بازار هستند.
مبلغ جایزه فناوری هزاره یک میلیون یورو است و هر دو سال یک بار توسط آکادمی فناوری فنلاند اهدا می‌شود. هدف اصلی اهدای این جایزه برجسته کردن تاثیر علم و فناوری در زندگی انسان است. رئیس جمهور فنلاند، ساولی نینیستو طی مراسمی در هلسینکی پایتخت فنلاند جایزه سال ۲۰۲۲ را به پروفسور مارتین گرین اهدا کرد.
پروفسور گرین گفت که از دریافت این جایزه مفتخر است و اظهار کرد: «اهدای این جایزه به من نه تنها به معنای قدردانی از کارهای من در زمینه تکنولوژی سلول‌های خورشیدی است، بلکه تقدیری از دانشجویان و همکاران من در دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا و نیز سایر گروه‌های تحقیقاتی فعال در این رشته است.
معتقدم این جایزه اعتبار لازم را به من می‌دهد تا نظراتم درباره مقابله با گرمایش جهانی بهتر شنیده شود. ما باید از سوخت‌های فسیلی گذر کرده و به سمت انرژی‌های پاک برویم تا تمدن انسان بر روی سیاره‌ای که خانه مشترک همه ماست دوام آورد. سرعت این گذار رو به افزایش است و طی چند دهه آینده ما انرژی مورد نیازمان را از طریق باد و خورشید تأمین خواهیم کرد. معتقدم تحولی عظیم در ابعادی تاریخی در حال وقوع است.»
برای جایزه امسال ۴۰ نامزد در رشته‌های علوم زیستی، انرژی و محیط زیست، فناوری اطلاعات و سیستم‌های هوشمند، مواد جدید و فرآیندهای ساخت و تولید در نظر گرفته شدند. تعداد بی‌سابقه‌ای از نامزدهای امسال زن بودند. سازمان بین‌المللی رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان (IREG) جایزه فناوری هزاره را جز معتبرترین جوایز آکادمیک می‌داند و امتیاز اعتبار آن نسبت به جایزه نوبل 0.5 است.
آقای گرین اغلب «پدر سلول‌های خورشیدی نوین» خوانده می‌شود و اخیرا وزیر انرژی و تغییر اقلیم دولت فدرال استرالیا، کریس باون او را یک «گنجینه ملی» خطاب کرد.
گروه‌های پژوهشی‌ای که در دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا تکنولوژی PERC را توسعه می‌دادند تحت مدیریت او کیفیت لایه‌های بالایی و زیرین سلول‌های خورشیدی استاندارد را بهبود بخشیدند. وقتی فوتون‌های نور وارد سلول سیلیکونی می‌شوند، الکترون‌های آن را برانگیخته می‌کنند. این الکترون‌های برانگیخته می‌توانند درون سلول حرکت کنند و جریان الکتریکی ایجاد کنند. سطوح پرداخت شده‌ی سلول‌های پِرک الکترون‌های را قادر می‌سازند مدت بیشتری حالت برانگیختگی را حفظ کنند که باعث می‌شود کارایی سلول افزایش یابد و انرژی بیشتری تولید کند. به لطف تکنولوژی پرک، بازدهی سلول‌های خورشیدی استاندارد از دهه ۱۹۸۰ تا اوائل دهه ۲۰۰۰ حدود پنجاه درصد افزایش یافت و از 16.5% به حدود 25% رسید.
در نتیجه نوآوری‌های آقای گرین و پیشرفت فناوری سلول‌های خورشیدی، امروز انرژی خورشیدی نقشی اساسی در گذار جهانی به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر و کربن‌زدایی از جو زمین دارند. سال گذشته سلول‌های پرک ۹۰٪ از تولید جهانی سلول‌های خورشیدی را به خود اختصاص دادند.
آتیلا برانگز، استاد و نایب رئیس دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا ضمن تمجید از پروفسور گرین گفت: «من به نمایندگی از این دانشگاه، گرم‌ترین تبریکات خود را نثار مارتین می‌کنم. کاهش چشمگیر هزینه‌ی سلول‌های خورشیدی در سال‌های اخیر نتیجه مستقیم تلاش‌های مارتین و همکارانش در دانشگاه ماست. تکنولوژی پرک تاثیر بزرگی در گذار به انرژی‌های پاک و مبارزه با تغییر آب و هوا در سطح جهانی داشته و دارد.
دانشگاه نیو ساوت ولز در زمینه توسعه فناوری‌های خورشیدی در جهان پیشگام است و اهدای این جایزه به مارتین جایگاه او را در مقام یکی از پیشروترین دانشمندان این رشته تثبیت می‌کند.»
پروفسور گرین و همکارانش هم‌اکنون مشغول کار بر روی سلول‌های خورشیدی ترکیبی هستند و قصد دارند با روش‌هایی مختلف مانند قرار دادن سلول‌های خورشیدی بر روی هم به بازدهی ۴۰٪ دست پیدا کنند.
آقای گرین میگوید: «سلول‌های خورشیدی به شکلی روزافزون جایگزین نیروگاه‌هایی که سوخت فسیلی می‌سوزانند می‌شوند. در سال ۲۰۲۱، بیست کشور یا منطقه شامل استرالیا، شیلی، آلمان، یونان، ایتالیا، هلند، اسپانیا، ویتنام و کالیفرنیا بین ۸ تا ۲۵ درصد از برق مورد نیازشان را از انرژی خورشیدی تامین کردند و این ارقام همچنان در حال افزایش است.
«کاهش سریع هزینه انرژی خورشیدی که کار من نقش مهمی در آن داشته، درست به موقع فرا رسید. درست وقتی که اهمیت مبارزه با گرمایش جهانی به وضوح آشکار شده است.»
ترجمه از پژمان حیاتی
