دارپا و پروژه هواپیمای دریایی لیبرتی لیفتر – آمریکایی‌ها غول خزر شوروی را می‌خواهند خودشان بسازند!
دارپا (سازمان پروژه‌های پژوهشی پیشرفتهٔ دفاعی آمریکا) دو طرح کاملاً متفاوت از تیم General Atomics و Aurora Flight Systems را برای توسعه هواپیمای دریایی لیبرتی لیفتر انتخاب کرده است که یک هواپیمای راهبردی و تاکتیکی بالابر سنگین است.
در سال 2022، دارپا پروژه خود را برای توسعه هواپیمایی به نام لیبرتی لیفتر، با اندازه و ظرفیت یک هواپیمای ترابری C-17 Globemaster III اعلام کرد، اما باید بتواند بیش از 100 تن بار را حمل کند. با توجه به اینکه یک C-17 تنها می تواند حداکثر 77 تن را حمل کند.
لیبرتی لیفتر قرار است یک هواپیمای دریایی با برد 7500 مایل باشد، یعنی مسافتی حدود قطب شمال تا استوا را بتواند بپیماید.
طراحی این هواپیما از چیزی به نام “اثر زمین” یا “اثر بال در زمین” استفاده می‌کند که یک هواپیمای آیرودینامیکی ویژه ایجاد می‌کند و در واقع یکی از اسرار دوران جنگ سرد بین آمریکا و شوروی بود.
در اواخر دهه 1960، ماهواره‌های جاسوسی آمریکا که اتحاد جماهیر شوروی را رصد می‌کردند، هواپیمای عجیب و بسیار بزرگی را دیدند که در حال فرسودگی در دریای خزر بود. این هیولا که توسط جامعه اطلاعاتی هیولای دریای خزر لقب گرفته بود، تحلیلگران را شگفت‌زده کرد، زیرا این هیولای هواپیمای با وزن بیش از 500 تن دارای بالهای ضخیم و سفتی بود که پرواز آن را به احتمال زیاد غیرممکن می‌کرد.
سرانجام معلوم شد که هدف از ساخت این هواپیما توسط شوروی با پرواز در ارتفاع بسیار کم، برای گریز از شناسایی رادار در حین حمل بار سنگین موشکی بوده است.
اما پرواز این ارتفاع بسیار کم، یک چیز کلید بود. اثر زمینی Ground effect زمانی رخ می‌‌دهد که هواپیما در حال پرواز بسیار نزدیک به زمین یا ترجیحاً آب باشد.
وقتی هواپیما در ارتفاع کم به جلو حرکت می کند، طوری عمل می کند که در روی یک بالشتک از هوا بین خودش و زمین پیش می‌رود. در نتیجه، مقاومت هوا کاهش می‌یابد و نیروی بالابرنده افزایش می‌یابد، بنابراین هواپیما می‌تواند بالهای کوچک‌تری داشته باشد یا بار سنگین‌تری را حمل کند.
به همین دلیل است که هیولای دریای خزر می‌تواند آنقدر بزرگ باشد و با چنین بالهای پرضخامتی پرواز کند. متأسفانه، چنین کشتی‌هایی با اثرات زمینی محدودیت‌های شدیدی دارند. یکی از بزرگترین آنها این است که آنها بهترین عملکرد را در پرواز بر روی سطحی از آب آرام و صاف دارند و قطعاً دریاهای مواج را دوست ندارند.
اما پروژه لیبرتی لیفتر دارپا امیدوار است نه‌تنها بر برخی از این کاستی‌ها غلبه کند، بلکه بتواند یک گام فراتر از این فناوری، هواپیمایی بسازد که بتواند بارهای سنگین را در فواصل طولانی حمل کند، بتواند بر روی آب بنشیند تا نیازی به باند فرودگاه نباشد و هفته ها بدون تعمیر و نگهداری کار کند.
علاوه بر این، باید بتواند از دریایی با امواج 2.5 متر پرواز کند و روی آب با موج‌های 4 متری فرود آید. همچنین باید بتواند به عنوان یک هواپیمای با توانایی پرواز در ارتفاع کم و 3000 متر بالاتر از سطح دریا پرواز کند.
برای فاز 1 این پروژه دو طرح در حال توسعه است. اولی شبیه یک قایق پرنده سنتی، با یک بدنه، بال بلند و هشت موتور توربوپراپ است. در همین حال، دومی طراحی عجیب‌تر دو بدنه ای و بال میانی برای پایداری بهتر در شرایط دریایی دارد و نیروی محرکه این طرح توسط 12 موتور توربوشفت تامین می‌شود.
انتظار می رود فاز یک 18 ماه طول بکشد، با شش ماه کار طراحی مفهومی و ظرف 9 ماه بلوغ طراحی قبل از اینکه نتایج برای بررسی اولیه طراحی و بررسی برنامه ریزی آزمایش/نمایش سه ماه بعد ارائه شود.
پس از آن فاز 2 در سال 2024 انجام می‌شود، یعنی مرحله‌ای که هواپیما در مقیاس کامل برای آزمایش ساخته شود.
منبع: دارپا
