بلوغ واقعی انسانها چه زمانی است؟
شانون اُدِل
بسیاری از کشورها با اعطای آزادیها و امتیازات مختلف ۱۸ سالگی را آغاز دوران بزرگسالی قلمداد میکنند. آیا سن معیار مناسبی برای سنجش بلوغ است؟
من روز ششم نوامبر ساعت ۱۲:۰۵ به دنیا آمدم و ۵ دقیقه برای اینکه برای شرکت در انتخابات فردا واجد شرایط باشم کم دارم.
در همین حال، برادرت، برادر خودت، ۱۵ دقیقه زودتر به دنیا آمده و میتواند رأی دهد.
این کار نامعقول و ناعادلانه است. سن رأیدهی باید به 16 سال کاهش یابد!
من کاملاً با این نظر مخالفم! یک فرد ۱۶ ساله به اندازه کافی بالغ نیست که بتواند تصمیماتی در سطح ملی اخذ کند. من واجد شرایط هستم و حتی نمیدانم چه کسانی نامزد هستند.
در عوض، من نامزدهای انتخاباتی را به طور کامل میشناسم.
دقیقا! اگر افراد ۱۶ ساله به اندازه کافی بالغ نیستند که رأی دهند، پس طبق همین منطق، آنها هم نباید اجازۀ رانندگی داشته باشند.
من کاملاً مخالفم! رانندگی من عالی است! و برخلاف برخی افراد، هیچ وقت جریمه نشدهام.
خیلی ناعادلانه است! علامت توقف پشت درخت پنهان شده بود.
به نظر من حرف هر دوی شما درست است. زیر سؤال بردن محدودیتهای سنی بلوغ کاملاً ضروری است. برخی کشورها سن رأیدهی را به ۱۶ سال کاهش دادهاند، و مراسمهای فرهنگی مربوط به بلوغ را در سنین مختلف جشن میگیرند.
با توجه به اینکه ظاهراً بر سر سن بلوغ اتفاق نظر وجود ندارد، شاید علم بتواند جواب مشخصی به ما بدهد.
یکی از روشهایی که متخصصان اعصاب برای تعریف بلوغ به کار میبرند زمانی است که مغز به طور کامل رشد کرده است. رشد مغز در دو مرحله انجام میشود. ابتدا، مادۀ خاکستری کاهش پیدا میکند. مادۀ خاکستری شامل سلولها و اتصالاتی است که برقراری ارتباط در فواصل کوتاه را تسهیل میکنند، و کانونهای متراکمی برای پردازش اطلاعات ایجاد میکند. شاید کاهش مادۀ خاکستری چیز بدی به نظر برسد، اما مغز در واقع در حال پاکسازی انتخابی است. اتصالاتی که مورد استفاده قرار میگیرند حفظ و تقویت میشوند، و اتصالات بلااستفاده حذف میشوند، و مغزی شکل میگیرد که علاوه بر سازگاری با محیط، پربازده نیز است.
کاهش مادۀ خاکستری همزمان با افزایش مادۀ سفید اتفاق میفتد. مادۀ سفید به اتصالاتی گفته میشود که دارای میلین هستند، و در لایهای پوشانده شده است، و امکان برقراری ارتباط سریع میان کانونهای اطلاعاتی دور از هم را فراهم میکند. برای مثال، این مسیرها نواحیای را که مسئول لذت ناشی از پاداش آنی هستند را به نواحی مسئول برنامهریزی متصل میکنند، و به ما در اخذ تصمیمات سنجیده و آیندهنگر کمک میکنند.
مطالعات تصویربرداری حاکی از آن است که طی دوران بلوغ حجم مادۀ سفید و خاکستری دستخوش تغییرات شگرفی میشود و و در طول دهۀ دوم زندگی ادامه پیدا میکند. اما مغز باید مسیر طولانی را بپیماید زیرا تجارب مختلفی که در طول دوران زندگی کسب میکنید اتصالات آن را تغییر میدهد. بنابراین، ساختار مغز به تنهایی ما را به جواب نمیرساند.
یکی دیگر از روشهای دانشمندان برای تعریف بلوغ سنجش میزان رشد شناختی است چه زمانی میتوانید همانند بزرگسالان کارهای ذهنی را بیاموزید و تکمیل کنید؟ بر اساس این تعریف؛ بلوغ از ۱۶ سالگی آغاز میشود، زمانی که نوجوانان در آزمونهای سنجش قوۀ استدلال، حل مسئله و تفکر انتقادی عملکرد خوبی داشته باشند.
هرچند نوجوانان قادر به اخذ تصمیمات هوشمندانه و آگاهانه هستند اما ممکن است بیشتر مستعد فشارهای بیرونی باشند. نتایج تحقیقات نشان میدهد افراد ۱۸ تا ۲۰ ساله در حین انجام مسائل ریسکی و کنترل شخصی بیشتر شبیه بزرگسالان عمل میکنند. اما زمانیکه این آزمونهای دارای مؤلفه احساسی باشند، مثل کنترل خود در هنگام مشاهدۀ چهرههای ترسان یا یک مؤلفۀ اجتماعی همچون تصمیمگیری در حضور دوستان الگوهای متفاوتی مشاهده میشود. در چنین شرایطی، افراد ۱۸ تا ۲۰ سالهها بیشتر شبیه نوجوانان عمل میکنند و و مغزشان الگوی عملکردش شبیه نوجوانان است.
به عبارت دیگر، در طول دوران نوجوانی و دهۀ دوم زندگی، مغز به گونهای است که توجه و ارزش بیشتری به مؤلفههای احساسی و اجتماعی نشان میدهد. بدین ترتیب، کسانی که در سن بلوغ هستند بهتر هویتشان را بررسی میکنند و با دیگران ارتباط برقرار میکنند در همان حال ممکن است بیشتر تحت تأثیر رفتارهای منفی همسالان قرار بگیرند و تصمیمات عجولانه بگیرند.
به همین دلیل، بسیاری از دانشمندان معتقدند دستگاه قضایی باید حیطۀ دادگاههای اطفال و نوجوانان را گسترش داده و افرادی که اواخر نوجوانی و اوایل ۲۰ سالگی هستند را پوشش دهند، زیرا دستگاههای قضایی کنونی نمیدانند مغز افرادی که در سن بلوغ هستند کماکان در حال تغییر است.
فرد دقیقاً چه زمانی بالغ میشود؟ همانطور که مشاهده میکنید، در فرایند رشد هیچ سن و لحظۀ مشخصی برای آن نیست. در عوض، بنابر علم اعصاب بلوغ طیفهای مختلفی دارد. رفتارها و حالات مختلف افراد همانند نواحی مغز و تواناییهای ذهنی، در زمانهای مختلف به بلوغ میرسند. همۀ افراد همزمان به طیفهای مختلف بلوغ نمیرسند. هر فرد برای بالغ شدن مسیر خاصی را طی میکند که تحت تأثیر ژنتیک، محیط و تجربه است.
این نوشتهها را هم بخوانید
