معرفی کتاب جهان اسطوره‌ها
پاشنه آشیل، مو‌های سامسون، چشمان اسفندیار، قلب دراکولا و هزاران هزار نقطه ضعف در بدن هزار سیمای اسطوره ای جلوه ای از اشتراکات قهرمانان جهان اساطیر هستند. این شباهت‌ها و شباهت‌های دیگری از این دست در اساطیر جهان کم نیستند.
گاهی اوقات با نگاهی اجمالی به اسطوره‌ها به مواردی برمی خوریم که انگار با کپی یک داستان بین النهرینی در میان اقوام آزتک روبه رو ایم. به عنوان نمونه ای دم دستی می توان گفت که در کتیبه یازدهم حماسه گیلگمش داستان توفانی آمده است که «اوت ناپیشتیم» برای گیلگمش تعریف می کند.
در این داستان «اوت ناپیشتیم» با ساختن قایقی از توفان بشربرانداز خدایان نجات یافته و جاودانه شده است. «اتره خسیس» هم معادل اکدی همین داستان است که او هم با ساختن قایقی از توفان بزرگ نجات می یابد. در اساطیر یونان هم وقتی که زئوس بر آن می شود تا نوع بشر را با یک توفان سهمگین از میان بردارد، «دیو کالیون» فرزند پرومته قایقی می سازد تا خود و همسرش را نجات دهد. این چهره‌های اسطوره ای همگی مشابه داستان نوح و توفان او در تورات هستند. به اعتقاد کلودلویی استروس بازخوانی اسطوره‌ها در هر قومی اسطوره ای جدید خلق می کند و این اساطیر به لحاظ کارکرد با یکدیگر تفاوت دارند. با توجه به این شباهت‌ها که در میان ملل مختلف جهان تعداد کمی هم ندارند، اگر بشنویم که افسانه ای در لرستان شبیه به اسطوره ای در یونان است! دیگر در انتهای عبارت علامت تعجب نخواهیم گذاشت. به واقع در لرستان افسانه ای به نام «چاره ساز» است که شباهت‌های بسیاری به داستان «ادیپ شهریار» یونانی دارد. به اعتقاد مارینا وارنر- کسی که بر کتاب «جهان اسطوره‌ها» مقدمه نوشته است- دو نظریه مخالف یکدیگر این پدیده را تبیین می کنند: «به موجب نظریه کهن الگو‌ها که مدافع آن یونگ است، بعضی مفاهیم در قالب چهره هایی از قبیل پریان دریایی (نیمف‌ها) و کرون‌ها تجسم یافته اند و زندگی مستقل خاص خود را دارند. آنها با تصرف کردن ذهن بشر و ساختار بخشیدن به جست وجو هایی خیالی و روانشناختی آن سنگ بنای این داستان‌ها را فراهم می آورند.
در مقابل این نگرش جهانشمول به وحدت اسطوره شناختی در طول زمان می توان از برهان اشاعه گرایان نام برد که براساس آن داستان‌ها همواره با مردم در امتداد راه‌های تجاری کاروان‌ها و مسیر‌های دریایی به اقصی نقاط جهان حرکت می کنند، درست همان طور که پست الکترونیکی کنونی اسطوره‌های شهری را در یک لحظه به سراسر جهان منتقل می سازد.» (ص ۱۸) باز هم در نهایت با توجه به این دو عقیده رایج در جهان اسطوره شناسی مارینا وارنر بر آن است که تفاوت میان فرهنگ‌ها هرگونه انسجام میان سیمای اساطیر هر ملت را منتفی می کند. گام زدن در جهان اسطوره‌ها وارد شدن به دنیای داستان‌های مشابه و شاید تکراری است. آبشخور اغلب اسطوره‌های ملل مختلف یکسان است. باروری، مرگ، زندگی، ترس‌ها و اضطراب بشر منابع مشخصی برای شکل گیری اساطیر هستند. بدین ترتیب با مطالعه اساطیر اقوام مختلف با سیاهه ای از نام‌ها برخورد می کنیم که در ظاهر بسیار متفاوت و در کل بسیار مشابه هستند.
کتاب «جهان اسطوره‌ها» برای خوانندگان خود این امکان را فراهم کرده تا با داستان‌های پنج فرهنگ مختلف به شکلی کاملاً موزه ای آشنا شوند. با روایت هر داستان بخشی از تاثیرات اسطوره‌ها در زندگی روزمره مردمان اعصار گذشته هم در دسترس قرار گرفته است. به عنوان مثال وقتی که داستان ادیپ را در بخش اساطیر یونانی این کتاب می خوانید در صفحه مجاور هم تصویر کوزه منقوشی متعلق به ۳۸۰-۳۶۰ ق.م. را می بینید که در آن ادیپ روی شنل خود نشسته و در مقابل او ابوالهول حالت صحبت کردن به خود گرفته است و این نقش لحظه ای است که ابوالهول معمای خود را برای ادیپ طرح می کند تا ادیپ با پاسخ به آن شهر طاعون زده را برهاند. داستان‌های اسطوره ای این کتاب همراه با اشاره ای به آثار باستانی و هنری هر تمدن است. کتاب «جهان اسطوره‌ها» واجد نگاهی توریستی به جهان اساطیر است که موزه بریتانیا و دانشگاه آستین تگزاس آن را تدوین کرده اند. هر یک از اسطوره‌های بخشی از جهان را متخصصی در همان زمینه نوشته است.
اسطوره‌های یونانی توسط لوسیلا برن معاون بخش عتیقه‌های یونانی و رومی موزه بریتانیا، اسطوره‌های رومی توسط جین ف گاردنر متصدی پیشین باستان شناسی یونانی در موزه لوور، اسطوره‌های اسکاندیناوی توسط استاد ممتاز دانشگاه کمبریج، اسطوره‌های مصری توسط جورج هارت از مدرسان موزه بریتانیا در زمینه مصر باستان و اسطوره‌های سلتی توسط میراندا گرین استاد باستان شناسی دانشگاه ویلز کالج نیوپورت نوشته شده است. اما این کتاب، کتاب تازه ای نیست. در سال ۱۳۷۳ نشر مرکز اقدام به انتشار مجموعه ای با عنوان «اسطوره‌های ملل» کرد که هشت جلد آن هر کدام با تیراژ سه هزار الی پنج هزار نسخه به بازار عرضه شدند و تعدادی از آنها هم به چاپ دوم و سوم رسیدند. اسطوره‌های ایرانی، مصری، بین النهرین، یونانی، رومی، سلتی، نورس، آزتکی و مایایی به فاصله سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۵ منتشر شدند. کتاب «جهان اسطوره‌ها» پنج کتاب از آنها را در یک جلد گردآوری و تجدید چاپ کرده است. در این تجدید چاپ مقدمه مارینا وارنر و فهرست توصیفی اسامی اسطوره‌ها اضافه شده و بدین ترتیب موزه اساطیر در کتابی ۵۸۰ صفحه ای ساخته شده است.
