بزرگ‌ترین محل رفت و آمد یا اصطلاحا «بزرگراه» دایناسورها در بریتانیا کشف شد؛ قدمتی ۱۶۶ میلیون ساله
دایناسورها و ردپایی که از گذشته سخن می‌گوید
تصور کنید در حال قدم زدن در مسیری هستید که زمانی توسط موجوداتی غول‌آسا و قدرتمند طی شده – موجوداتی که میلیون‌ها سال پیش بر زمین حکمرانی می‌کردند. حالا این تصور به واقعیت تبدیل شده است. در منطقه‌ای گِلی و بی‌نام در آکسفوردشایر (Oxfordshire)، انگلستان، کارگری که در یک معدن مشغول حفاری بود، متوجه برجستگی‌های عجیب در دل خاک شد. چیزی که او کشف کرد، فراتر از انتظار بود؛ این برجستگی‌ها، ردپای دایناسورهایی بودند که از عصر ژوراسیک میانی (Middle Jurassic) به‌جامانده‌اند و اکنون به بزرگ‌ترین مجموعه ردپای دایناسورها در تاریخ بریتانیا تبدیل شده‌اند.
این کشف به دانشمندان فرصت داد تا از طریق آثار برجای‌مانده، نگاهی به گذشته دور زمین داشته باشند—دورانی که در آن، این منطقه به تالاب‌هایی کم‌عمق و سرسبز با آب‌وهوایی گرمسیری شباهت داشت. جایی که غول‌های گیاه‌خوار به‌آرامی قدم می‌زدند و شکارچیان وحشی در کمین آن‌ها بودند.
کشفی شگفت‌انگیز در دل خاک آکسفوردشر
پژوهشگران از دانشگاه‌های آکسفورد و بیرمنگام در بررسی‌های خود، حدود ۲۰۰ اثر پای دایناسور را شناسایی کردند که در قالب پنج مسیر عظیم بر روی زمین گسترده شده بودند. این مسیرها که به‌عنوان «بزرگراه دایناسورها» شناخته می‌شوند، قدمتی حدود ۱۶۶ میلیون سال دارند و یکی از مهم‌ترین شواهد فسیلی از دوران ژوراسیک در جهان به‌شمار می‌روند.
آنچه این کشف را شگفت‌انگیزتر می‌کند، جزئیات دقیق حفظ‌شده در این ردپاها است. آثار به‌جا‌مانده نشان می‌دهند که هنگام قدم زدن دایناسورها، گل و لای اطراف پاهایشان چگونه تغییر شکل داده است. دانشمندان توانسته‌اند با استفاده از این جزئیات، تصویری زنده از محیط زیست آن دوران ایجاد کنند؛ محیطی پوشیده از تالاب‌ها، صدف‌ها، گیاهان و جانوران کوچک که به حیات این غول‌های ماقبل تاریخ وابسته بودند.
-------
علت و عوارض مشکل پزشکی از چیست؟
کدام دایناسورها این مسیرها را ساختند؟
بر اساس شواهد به‌دست‌آمده، بیشتر ردپاها متعلق به سوروپودها (Sauropods)—دایناسورهای گیاه‌خوار غول‌پیکری مانند ستیوسوروس (Cetiosaurus)—هستند. این دایناسورها با طولی حدود ۱۸ متر و وزن چندین تن، به‌آرامی در گل و لای حرکت می‌کردند.
اما هیجان‌انگیزترین کشف، ردپای یک شکارچی وحشی به نام مگالوسوروس (Megalosaurus) بود. این دایناسور گوشت‌خوار که طولش به ۹ متر می‌رسید، نخستین دایناسوری است که در سال ۱۸۲۴ به‌طور علمی توصیف و نام‌گذاری شد.
ردپاهای مگالوسوروس با شکل متمایز سه پنجه‌ی خود، به‌وضوح از سایر آثار جدا شده‌اند. این ردپاها نشان می‌دهند که این شکارچی عظیم با گام‌هایی به طول ۲.۷ متر حرکت می‌کرده و سرعت راه رفتن آن به‌طور شگفت‌آوری مشابه سرعت انسان امروزی بوده است—حدود ۳ کیلومتر در ساعت.
بزرگ‌ترین مجموعه ردپای دایناسورها در بریتانیا
یکی از مسیرهای کشف‌شده، طولی بیش از ۱۵۰ متر دارد و به‌تنهایی بزرگ‌ترین مسیر دایناسوری در بریتانیا است. در مجموع، این مجموعه پنج‌گانه ردپاها، رکورد قبلی را که در سال ۱۹۹۷ در همین منطقه با کشف ۴۰ مسیر دایناسور به ثبت رسیده بود، شکست.
تکنولوژی مدرن و بازسازی گذشته
امروزه علم به حدی پیشرفت کرده است که دانشمندان می‌توانند به کمک فناوری‌های نوین، جزئیات دقیق گذشته را بازسازی کنند. در این پژوهش، محققان از عکاسی هوایی با پهپاد و مدل‌سازی سه‌بعدی دیجیتال برای ثبت این ردپاها استفاده کردند.
این فناوری‌ها به دانشمندان اجازه دادند تا حرکات، الگوهای رفتاری و حتی تعاملات احتمالی میان دایناسورها را بررسی کنند. برای مثال، برخی ردپاها نشان می‌دهند که مسیر سوروپودها و مگالوسوروس در نقطه‌ای با یکدیگر تلاقی داشته‌اند. این کشف، سؤالاتی درباره رفتارهای احتمالی شکار و شکارچی مطرح می‌کند—آیا مگالوسوروس در کمین بوده؟ یا این دو گونه تنها به‌صورت اتفاقی در یک مسیر قرار گرفته‌اند؟
ردپای تاریخ؛ پلی به دوران ژوراسیک
این ردپاها تنها آثار فسیلی نیستند؛ بلکه نمایشی زنده از زندگی میلیون‌ها سال پیش هستند. دکتر دانکن مورداک (Duncan Murdock)، دیرینه‌شناس برجسته، توضیح داد که همراه با این ردپاها، فسیل‌های گیاهان، صدف‌ها و تونل‌هایی شبیه به لانه حیوانات کوچک نیز کشف شده‌اند. این بقایا به دانشمندان کمک کرده‌اند تا محیط طبیعی آن دوران را بازسازی کرده و تصور کنند چگونه این دایناسورها در تالاب‌های گل‌آلود حرکت می‌کردند.
آموزش و نمایش عمومی
این کشف به‌زودی در مستندی جدید با عنوان کاوش برای بریتانیا (Digging for Britain) نمایش داده خواهد شد. همچنین آثار این پژوهش در نمایشگاهی ویژه در موزه تاریخ طبیعی دانشگاه آکسفورد به نمایش گذاشته می‌شوند تا بازدیدکنندگان بتوانند از نزدیک به این شواهد باستانی نگاه کنند.
آیا دایناسورها با هم تعامل داشتند؟
یکی از پرسش‌های جذاب مطرح‌شده در این پژوهش، احتمال تعامل میان گونه‌های مختلف دایناسورها است. ردپاهای کشف‌شده نشان می‌دهند که این حیوانات عظیم‌الجثه در مسیرهایی مشابه حرکت می‌کردند و حتی ممکن است رفتارهایی شبیه شکار و تعقیب رخ داده باشد.
پلی به گذشته، هشداری برای آینده
کشف این ردپاها نه‌تنها نگاهی به گذشته فراهم کرده، بلکه ما را به تفکر درباره آینده دعوت می‌کند. زمین‌شناسان بر این باورند که مطالعه بر روی چنین شواهدی، نه‌تنها تاریخ طبیعی را روشن می‌کند، بلکه می‌تواند الگوهایی برای پیش‌بینی تغییرات زیست‌محیطی در آینده ارائه دهد.
