برداشتن تومور «غیرقابل دسترس» از طریق کاسه چشم: اولین جراحی از این نوع در بریتانیا

در دوران مصر باستان، مومیاییکنندگان مغز فرعونها را از طریق بینی خارج میکردند. امروز، هزاران سال پس از آن زمان، پیشرفتهای چشمگیر پزشکی به جراحان اجازه داده است تا با برشی کوچک در کاسه چشم، تومورهای مغزی را خارج کنند. این تکنیک پیشرفته نه تنها به بیماران اجازه میدهد از جراحیهای پرخطر سنتی دوری کنند، بلکه کیفیت زندگی آنها را نیز پس از عمل به طرز چشمگیری بهبود میبخشد. در این مقاله، داستان یکی از بیماران و جزئیات این روش نوین جراحی بررسی شده است.
تجربه بیمار: بازگشت به زندگی بدون درد
روویمبو کاویا، زن 40 سالهای از بریتانیا، اولین فردی بود که در این کشور تحت جراحی اندوسکوپیک ترانس-اربیتال (Endoscopic Trans-Orbital Surgery) قرار گرفت. او در فوریه سال گذشته تحت این عمل قرار گرفت و نتایج حیرتانگیزی را تجربه کرد. او در این باره میگوید: از سرعت بهبودم شگفتزده شدم. تنها دو روز در بیمارستان بستری بودم، بدون هیچ عارضه یا تورم. حالا کاملاً خوب هستم.
چالشهای تشخیص و موقعیت خاص تومور
کاویا پیش از تشخیص، ماهها با سردردهای شدیدی روبرو بود که به تدریج به اسپاسمهای کوتاه و دردناک تبدیل شدند. در ابتدا گمان میکرد که این دردها ناشی از مشکلات دندانی است، اما با پیشرفت علائم، پزشکان تصمیم به انجام آزمایشهای دقیقتر گرفتند. در نهایت، او در سال 2023 با تصویربرداری MRI تشخیص داده شد که به مننژیوم (Meningioma) مبتلا است.
این تومور که در لایههای محافظ مغز، موسوم به مننژ (Meninges)، رشد میکند، در محل خاصی به نام سینوس غاری (Cavernous Sinus) قرار داشت. این ناحیه که در پشت کاسه چشم واقع شده است، از نظر جراحی بسیار حساس و سختدسترس بهشمار میآید، زیرا ورید ژوگولار (Jugular Vein) که خون را از مغز خارج میکند، از آن عبور میکند.
در گذشته، دسترسی به این ناحیه مستلزم جراحیهای بزرگ بود که شامل باز کردن جمجمه، برداشتن بخشهایی از استخوان سر، و جابجایی مغز برای رسیدن به تومور میشد. این روشها معمولاً دوره بهبودی طولانی و خطرات بالایی داشتند.
تکنیک نوین جراحی: کمتهاجمی و پیشرفته
در این جراحی پیشرفته، تیم متخصص بیمارستان لیدز (Leeds Teaching Hospitals) از تکنیکی استفاده کردند که نیاز به باز کردن جمجمه یا فشار بر مغز را از بین میبرد. این روش به طرز چشمگیری آسیب به بافتهای اطراف را کاهش میدهد و باعث بهبودی سریعتر بیماران میشود.
دکتر عاصم شیخ، متخصص جراحی جمجمه و عروق مغزی، توضیح میدهد: این روش به ما امکان میدهد تومورها را بدون باز کردن جمجمه یا فشار بر مغز برداریم. جراحان از برشی کوچک به طول تنها 1.5 سانتیمتر در کنار پلک بیمار استفاده کردند. این برش کوچک پس از بهبودی تقریباً نامرئی است.
فناوری مدلسازی سهبعدی: تحولی در جراحی
یکی از ابزارهای کلیدی که موفقیت این جراحی را تضمین کرد، استفاده از فناوری مدلسازی سهبعدی بود. تیم جراحی با کمک این فناوری، مدلی دقیق و در اندازه واقعی از جمجمه و مغز کاویا ساختند. این مدل به تیم کمک کرد تا آناتومی بیمار را به دقت مطالعه کرده و تمامی مراحل جراحی را پیش از انجام عمل واقعی تمرین کنند.
لیسا فری، مهندس زیستپزشکی و مدیر خدمات برنامهریزی سهبعدی بیمارستان، درباره اهمیت این فناوری میگوید: این فناوری به ما امکان داد آناتومی بیمار را با دقت بیسابقهای مطالعه کنیم و برای جراحی با اطمینان بیشتری آماده شویم. دیدن مدل سهبعدی و آگاهی از اینکه این فناوری در موفقیت این جراحی پیشگامانه نقش داشت، بسیار رضایتبخش بود.
نظر بیمار: تنها راه رهایی از درد
برای کاویا، اینکه این عمل اولین بار در بریتانیا انجام میشد، اهمیتی نداشت. او تنها به دنبال راهی برای پایان دادن به دردهای شدید خود بود. او میگوید: این اولین بار بود که این جراحی انجام میشد، اما اصلاً به این موضوع فکر نکردم. درد خیلی زیاد بود و تنها چیزی که میخواستم، این بود که تومور برداشته شود.
نتیجهگیری
این جراحی نوآورانه نشاندهنده پیشرفت چشمگیر پزشکی در حوزه جراحی مغز و اعصاب است. استفاده از تکنیکهای کمتهاجمی و فناوریهای پیشرفته مانند مدلسازی سهبعدی، راه را برای درمان ایمنتر و مؤثرتر بیماریهایی که پیشتر «غیرقابل درمان» بودند، هموار کرده است. این روش نه تنها باعث کاهش آسیبهای جراحی و بهبود سریعتر بیماران میشود، بلکه امید تازهای را برای افرادی که با تومورهای دشوار و پرخطر روبرو هستند، به ارمغان آورده است.
مطب مرتبط:
مننژیوم چیست و چه علائمی دارد؟ راه تشخیص و درمان آن
هاروی کوشینگ، پدر جراحی مغز و اعصاب مدرن
این نوشتهها را هم بخوانید