آکاش 2 – تبلت 7 اینچی ارزانی که می‌خواهد روند آموزش و مبارزه با فقر در هند را متحول کند!

سه روز پیش در «روز ملی آموزش هند»، «پراناب موکرجی» -رئیس جمهور هند- از تبلت هفت اینچی Aakash 2 رونمایی کرد، این تبلت را شرکتی انگلیسی/کانادایی/هندی به نام Datawind ساخته است. آکاش 2 یکی از ارزان‌ترین تبلت‌های دنیا است، هر دانشجوی هندی برای داشتن یکی از این تبلت‌ها تنها باید 20 دلار بپردازد، نیم دیگر هزینه را دولت هند متقبل می‌شود!

پراناب موکرجی

این تبلت در اختیار صد هزار دانشجو و استاد هندی قرار خواهد گرفت و اگر همه چیز خوب پیش برود، در مجموع 5.86 میلیون عدد «آکاش 2» تولید خواهد شد.

این روزها رئیس شرکت Datawind –سانسیت تولی– باید هر روز پاسخگوی تعداد زیادی از خبرنگاران باشد، هر روز شرکتش هزاران سفارش برای آکاش 2 دریافت می‌کند و چهار میلیون سفارش پیش‌فروش تکمیل نشده هم در راه هستند.

سانسیت تولی

سانسیت تولی امیدوار است که تبلتش بتواند مبدل به ابزار آموزشی مناسبی برای دانش‌آموزان هندی شود. آکاش 2، یک چهارم تبلت‌های مشابه دیگر در هند قیمت دارد. در چین که به خاطر ساختن تبلت‌های ارزان مشهور است، قیمت تبلت مشابه آکاش، 45 دلار است.

در کشور در حال توسعه‌‌ هند، یک میلیارد نفر با درآمد ماهانه کمتر از 200 دلار در ماه روزگار را سپری می‌کنند، بنابراین هر روپیه برای آنها اهمیت دارد.

در زبان هندی آکاش به معنی آسمان آبی است، هدف نهایی دولت هند این است که آکاش 2 را در اختیار 220 میلیون دانش‌آموز و دانشجوی هند قرار بدهد.

در هند 900 میلیون نفر موبایل دارند، اما تعداد کسانی که گوشی هوشمند دارند بسیار پایین‌تر از این حد است و 95 درصد مردم هیچ ابزار رایانشی اعم از گوشی هوشمند، تبلت یا کامپیوتر ندارند. بنابراین با حجم توزیع بالای آکاش 2، این تبلت مبدل به تنها کامپیوتری می‌شود که در دست بیشتر مردم هند خواهد بود.

آکاش 1، یک گجت کاملا ناموفق بود، سخت‌افزار این تبلت آنقدر ضعیف بود که عملا آن را غیرقابل استفاده کرده بود، اما آکاش 2 اصلا این طور نیست، پردازنده این تبلت توانی در حد پردازنده آی‌پد یک دارد و در عین حال دو برابر آی‌پد یک، رَم دارد. این تبلت از سیستم عامل اندروید استفاده می‌کند. کیفیت LCD لمسی این تبلت هم رضایت‌بخش است و می‌تواند ویدئوها را بدون وقفه نماش بدهد، به این تبلت می‌شود به راحتی یک کیبورد خارجی وصل کرد و به این ترتیب کسانی که کامپیوتری ندارند، می‌توانند از آن به منزله یک کامپیوتر هم استفاده کنند.

تولی می‌گوید که راهبرد شرکتش، استفاده از فناوری برای مبارزه با فقر است. هر سال دولت هند، برای تأمین کتاب‌های درسی هر دانش‌آموز 13 دلار هزینه می‌کند، بنابراین 40 دلاری که دولت هند صرف خرید هر تبلت می‌کند، می‌تواند تقریبا در عرض 3 سال، جبران شود.

اما آکاش 2، تبلتی نیست که تنها بخواهد جانشین کتاب‌های درسی کاغذی شود، هدف بزرگ‌تر آکاش 2، آوردن اینترنت در میان کاربرانی است که پیش از این هیچگاه عملا اینترنت را تجربه نکرده‌اند. خوشبختانه در هند، رقابت شرکت‌ها در حوزه اینترنت وایرلس آنقدر زیاد است که می‌توان با 2 دلار در ماه، دسترسی نامحدود به اینترنت داشت، مدل پایه آکاش 2 فقط وای فای دارد، اما مدل ارتقایافته آن، سیم کارت می‌خورد و می‌توان با آن به راحتی به اینترنت متصل شد. البته به آکاش 2 می‌توان مودم USB و مودم 3G متصل کرد.

در هند سرعت اینترنت موبایلی پایین است و سرویس‌های اینترنت 3G بسیار محدود هستند و غالبا از همان پروتکل قدیمی GPRS استفاده می‌شود که همان طور که می‌دانید و تجربه کرده‌اید، وب‌گردی با آن بسیار عذاب‌آور است. خوشبختانه شرکت Datawind به این فکر هم بوده و فناوری فشرده‌سازی و تسریع سرعت بارگزاری صفحات را ایجاد کرده است که در آن بارگزاری هر صفحه به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.

دولت هند، تا کنون، 600 دانشگاه و 1200 کالج را به اینترنت پرسرعت و وای فای مجهز کرده است. علاوه بر این 250 هزار روستای هند با هزینه 4.5 میلیارد دلار، در عرض دو سال آینده از طریق فیبر نوری به اینترنت متصل خواهند شد.

شاید نام پروژه «یک لپ تاپ برای هر کودک» را شنیده باشید، آن پروژه را «نیکولاس نگروپونته» بنیاد نهاده بود، به نظر می‌رسد که آکاش 2 به مراتب موق‌تر از پروژه «یک لپ تاپ برای هر کودک» باشد، چرا که هم ارزان‌تر تمام می‌شود، هم میزان دسترسی به برنامه‌ها با توجه به استفاده از اندروید، بسیار بیشتر است و نصب آنها هم راحت‌تر است. از سوی دیگر شاید دلیل مهم‌تر خوشبینی ما برای موفقیت آکاش 2 این باشد که این پروژه یک برنامه محلی است که با توجه به نیازهای واقعی مردم هند طراحی شده است و بر خلاف پروژه «یک لپ تاپ برای هر کودک»، نسخه‌ای نیست که غربی‌ها برای مردم کشورهای دیگر پیچیده باشند.

اما از سوی دیگر فراگیر شدن این تبلت ارزان می‌تواند باعث ایجاد موجی در کشورهای توسعه‌یافته هم بشود و میزان فروش بعضی از شرکت‌های مثل سامسونگ را کم کند. تولی امیدوار است که این تبلت را با قیمت 50 دلار وارد خرده‌فروشی‌های آمریکا کند.

مدل تجاری آکاش 2، یک تبت 70 دلاری به نام UbiSlate 7+ است، این تبلت درست مثل تبلت‌های آمازون و گوگل، با بهایی نزدیک به قیمت تمام‌شده به فروش می‌رسد. شاید بدانید که آمازون و گوگل به صورت غیرمستقیم از فروش تبلت‌هایشان سود می‌برند، آمازون با فروختن هر تبلت، امیدوار است که کاربران بیشتر از این شرکت کتاب بخرند و گوگل هم با فروختن آگهی‌ها اینترنتی بیشتر، هزینه‌ها را جبران می‌کند، Datawind هم راهبرد مشابهی دارد و با استفاده از تبلیغات marketplace یاهو که با تولبارهای نصب شده در اپلیکیشن‌های پیش‌فرض نمایش داده می‌شوند، هزینه‌ها را جبران می‌کند.

این تبلت‌های ارزان‌قیمت می‌توانند بازار زیادی در کشورهای توسعه‌یافته پیدا کنند، شاید روزی آنها مانند حافظه‌های فلش از سوی شرکت‌ها برای تبلیغ، به افراد هدیه داده شوند، به علاوه می‌توان از آنها در رستوران‌ها به جای منوهای کاغذی استفاده کرد. تصور کنید که این تبلت را روی بدنه یخچال فریزر نصب کنید و با آن بتوانید مواد غذایی موجود در یخچال را مدیریت کنید!

هزینه تولید و توزیع تبلت در چین و هند بسیار پایین است، قیمت مدل‌های مشابه آکاش 2 هند یا generic 7 چین، در آمریکا ارزان‌تر از 99 دلار پیدا نمی‌شوند. همین ارزانی باعث شده است که در چین، تبلت‌ها را حتی در دورافتاده‌ترین مناطق هم در دست مردم ببینید.

آکاش 2 در شهری در شمال هند به نام آمریتسار مونتاژ می‌شود که نزدیک مرز پاکستان است، هزینه مونتاژ در هند با توجه به ارزان بودن نیروی کار بسیار پایین است، اما تولی از ایجاد خط تولید در آمریکا هم هراسی ندارد، او معتقد است که اگر هزینه مونتاژ هر تبلت با ایجاد خط تولید در آمریکا 1.5 دلار بالا برود، این کار ارزشش را در قبال ذکر «تولید شده در آمریکا» در بدنه تبلت دارد.

در امریکا 50 درصد مردم گوشی هوشمند دارند، یکی از دلایل رواج گوشی‌های هوشمند در آمریکا، وجود طرح‌های خوب شرکت‌های ارتباط موبایلی است که مردم با استفاده از آنها می‌توانند حتی بدون پرداخت هزینه برای گوشی، در ازای عقد یک قرارداد با شرکت ارتباط موبایلی، گوشی را تحویل بگیرند.اما چنین میزان نفوذی بالایی برای گوشی‌های هوشمند، در عرض 13 سال و به تدریج رخ داد.

ما هم‌اکنون شاهد هستیم که تبلت‌ها در کشورهای توسعه‌یافته‌ای مثل چین و هند با شتاب بسیار بیشتری نسبت به کشورهای توسعه‌یافته در دستان همه مردم قرار می‌گیرند؟ دلیل این امر چیست؟

یکی از دلایل این است که مردم کشورهای توسعه‌یافته، آلترناتیوهای زیادی برای کارهایشان دارند، مثلا برنامه‌های تلویزیون را با LED می‌بینند، در منزل چندین پی‌سی و تبلت و وسیله رایانشی دارند، به همین خاطر بعضی اوقات کاربرد تبلت برایشان چیزی جانبی می‌شود، اما در کشورهای توسعه یافته تبلت خیلی اوقات وسیله رایانشی اصلی مردم و دروازه اتصال آنها به اینترنت است و حتی می‌تواند یگانه ابزاری باشد که زندگی‌شان را متحول کند. تبلت و گوشی‌های هوشمند می‌توانند وسیله‌ای برای ارتباط ارزان مردم با اسکایپ باشند، همان مردمی که توان پرداخت هزینه مکالمات معمول موبایل را ندارند.

چندین ماه است که شرکت Datawind در هر ماه 500 هزار تبلت می‌سازد، این عدد را دست کم نگیرید چرا که درست نصف تولید نکسوس 7 شرکت گوگل است!

گرچه تبلت‌های ارزان هفت اینچی چینی هم می‌توانستند انتخاب خوبی برای مردم هند باشند، اما هزینه انتقال آنها به هند و کشورهای دیگر، عملا آنها را گران‌تر از آکاش 2 می‌کرد.

منبع

---

در «یک پزشک» همیشه صحبت از گجت‌های «های اند» می‌کنم، شخصا علاقه‌ای به بازتاب اخبار گجت‌های ارزان ندارم. در خریدهای گجتی‌ام هم بیشتر اوقات، کیفیت برای من مهم هستند که غالب اوقات مترادف با گران‌تر بودن است.

اما پیگیری همیشگی این راهبرد، درست نیست، ما نباید از نقشی که گجت‌های ارزان می‌توانند در آموزش، پیشبرد دانش و فناوری و حتی ایجاد فرصت‌های شغلی در کشورهای در حال توسعه داشته باشند، غافل شویم.

به محیط پیرامون خود بنگرید، آیا همه مردم ابزارهای رایانشی گران دارند؟ آیا همه مردم مجهز به چندین وسیله مثل تبلت‌هایی با برندهای مختلف، کامپیوتر دسکتاپ، تبلت، پخش‌کننده‌های ویدئویی متنوع، تلوزیون‌های LED و گوشی‌ هوشمند هستند؟

نه! در جامعه، خیلی‌ها فقط پول برای خرید یکی از اینها دارند، شخصا در همین ایران خودمان افراد زیادی را دیده‌ام که همه کارهای رایانشی خود را تنها با یک گوشی هوشمند انجام می‌دهند، با همین گوشی انواع اپلکیشن‌ها را آزمایش می‌کنند، وب‌گردی می‌کنند و حتی فیلم می‌بییند!

در این میان همه‌گیر کردن تبلت و فراهم کردن شرایطی برای دسترسی همه به آن، می‌تواند راهکار بسیار مفید باشد. تبلت وسیله‌ای است که با آن می‌توان بیشتر کارهای یک کامپیوتر را انجام داد، وسیله خوبی برای کتابخوانی است و در عین حال می‌توان با آن سرگرم هم شد، فیلم دید و گیم بازی کرد.

اما در شرایطی که در کشور خودمان قیمت نکسوس 7، آی‌پد و تبلت‌های 10 اینچی دیگر، بیشتر از یک میلیون تومان است که از درآمد یک ماهه بسیاری از مردم بیشتر است، چگونه می‌شود امید داشت که تبلت در دستان همه مردم قرار گیرد؟

هنوز که هنوز است، بسیاری از مردم در ایران از نزدیک تبلت ندیده‌اند و با این اصطلاح آشنا نیستند، کافی است که شما آی‌پد خود را در یک محیط عمومی مثلا در اتوبوس در دست بگیرید تا نگاه زیرچشمی مسافران دیگر را ببیند، از دید آنها تبلت یکی لپ‌تاپ مدل جدید پیشرفته است!

یک راهکار برای همه‌گیر کردن تبلت، حمایت از تولیدکننده‌های داخلی تولیدکننده تبلت‌های ارزان و حمایت هوشمندانه دولت‌ها از آنهاست.

مسلما «تولید»، چیز کاملا متفاوتی با «وارد کردن از چین» است! چرا که هزینه‌های واردات یک تبلت ارزان چینی با کارکرد قابل قبول در بهترین شرایط هم آنقدر بالا می‌رود که قیمت تبلت بیشتر از توان خرید گروه قابل توجهی از مردم می‌شود. از سوی دیگر وارد کردن تبلت، باعث می‌شود که کشور واردکننده از توسعه دانش سخت‌افزاری و یک فرایند اشتغال‌زایی مؤثر هم محروم شود.

اما فرایند تولید تبلت‌های ارزان هم چیز ساده‌ای نیست و باید عوامل زیادی دست به دست هم بدهند، تا انجام آن ممکن شود:

1- دقت کنید چرا در چین و هند، امکان تولید تبلت ارزان وجود دارد؟ چون این کشورها بافت دوگانه‌ای دارند، از سویی فناوری لازم و یک جمعیت متخصص برای پیچیده‌ترین کارها را دارند و می‌توانند این منابع انسانی متخصص خود را در جهت درست مدیریت کنند.
از سوی دیگر لایه‌ای از مردم فقیر را دارا هستند که حاضر هستند با کمترین دستمزد در خطوط تولید برایشان کار کنند. کشوری که یکی از این دو وجه را نداشته باشد، نمی‌تواند کار هند و چین را کلون کند. به عنوان مثال آمریکا و اروپا مهد فناوری هستند، اما نیروی کار ارزان و همچنین بازار محلی پذیرای فناوری‌های کم‌کیفیت را ندارند. از سوی دیگر کشورهای فقیر زیادی مثل کشورهای آفریقایی نیروی کار بالقوه را دارند، اما فناوری و سیستم مدیریت لازم را ندارند. در این میان شاید ایران  از هر دو محروم باشد، یعنی مجبور باشد عملا همه قطعات لازم برای ساخت تبلت را وارد کند و از سوی دیگر نیروی کار ارزان «در دسترس» را «به دلایلی» نداشته باشد.

2- اما نفس توانایی ساختن تبلت ارزان هم باعث فراگیر شدن آن نمی‌شود. تا اراده فراگیر کردن فناوری در یک کشور وجود نداشته باشد، سرریز کردن بازارها از گجت‌های ارزان هم باعث کاربری مناسب آنها نمی‌شود. برای فراگیر کردن فناوری باید برنامه مدونی واقع‌گرایانه‌ای وجود داشته باشد، برنامه‌هایی که بر اساس افکارسنجی‌های واقعی و آمارهای به‌روز شده تدوین شده باشند. به عبارت دیگر تا زمانی که شک و تردید به مقوله فناوری و هراس از آن وجود داشته باشد و تا زمانی که مثلا بسترهای لازم مثل اینترنت پرسرعت وجود نداشته باشد، تبلت و هر گجت دیگری را دست عامه مردم نخواهید دید و یا دست کم کاربرد مناسب آنها را شاهد نخواهید بود.

3- جزء سوم، نرم‌افزارهای مناسب بومی و محلی هستند. متأسفانه در کشورمان هنوز استارت‌آپ‌ها و توسعه‌دهندگان کافی برای اپلیکیشن‌های محلی که پاسخگوی نیازهای ما باشند وجود ندارند یا شرایط کار مستمر را پیدا نکرده‌اند.

---

  این نوشته‌ها را هم بخوانید