10 ویژگی که کاربران از یک پیام‌رسان ایده‌آل انتظار دارند (و چرا اکثر پیام‌رسان‌ها این ویژگی‌ها را ندارند؟)
چند بار پیش آمده که هنگام استفاده از یک پیام‌رسان (Messaging App)، احساس کنید چیزی کم است؟ شاید امکانات موردنیازتان را نداشته باشد، شاید کند باشد، شاید هم تبلیغاتش بیش از حد آزاردهنده باشد. در دنیای امروز، پیام‌رسان‌ها به بخشی از زندگی روزمره‌ی ما تبدیل شده‌اند، اما با وجود این همه گزینه‌ی مختلف، هنوز هم یک پیام‌رسان ایده‌آل که همه‌ی نیازهای کاربران را پوشش دهد، پیدا نشده است. بسیاری از ما به دنبال پیام‌رسانی هستیم که سریع، ایمن، کاربردی و بدون دردسر باشد. اما چرا اکثر پیام‌رسان‌ها نمی‌توانند تمام انتظارات کاربران را برآورده کنند؟ شرکت‌های فناوری معمولاً روی برخی قابلیت‌های خاص تمرکز می‌کنند، اما نیازهای واقعی کاربران را در اولویت قرار نمی‌دهند.
من بارها پیام‌رسان‌های مختلفی را امتحان کرده‌ام، اما همیشه حس کرده‌ام که هر کدام یک نقطه ضعف اساسی دارند. یکی روی امنیت تمرکز دارد اما رابط کاربری ضعیفی دارد، دیگری پر از ویژگی‌های جالب است اما سرعت کمی دارد. برخی از پیام‌رسان‌ها تبلیغات بیش‌ازحد دارند و برخی دیگر با مشکلات حریم خصوصی (Privacy Issues) مواجه هستند. اما اگر قرار باشد یک پیام‌رسان ایده‌آل طراحی شود، باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟ در ادامه 10 فکت جالب درباره‌ی ویژگی‌های ضروری یک پیام‌رسان ایده‌آل را بررسی می‌کنیم و خواهیم دید که چرا اکثر پیام‌رسان‌ها این ویژگی‌ها را ندارند.
۱. امنیت واقعی یعنی رمزگذاری سرتاسری، اما بسیاری از پیام‌رسان‌ها به آن پایبند نیستند
امنیت پیام‌ها و حریم خصوصی کاربران یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی است که افراد از یک پیام‌رسان ایده‌آل انتظار دارند. بسیاری از کاربران تصور می‌کنند که پیام‌هایشان به‌صورت کاملاً ایمن ارسال می‌شوند، اما در واقعیت بسیاری از پیام‌رسان‌ها از رمزگذاری سرتاسری (End-to-End Encryption) به‌صورت پیش‌فرض استفاده نمی‌کنند. این یعنی پیام‌های شما ممکن است روی سرورهای شرکت ارائه‌دهنده ذخیره شده و در معرض خطر نشت اطلاعات قرار بگیرد. برای مثال، واتس‌اپ به‌طور رسمی از رمزگذاری سرتاسری استفاده می‌کند، اما مالکیت آن توسط فیسبوک (متا) باعث نگرانی‌هایی در مورد حفظ حریم خصوصی شده است. در مقابل، پیام‌رسان‌هایی مانند سیگنال (Signal) به‌عنوان یکی از امن‌ترین گزینه‌ها معرفی شده‌اند، اما به دلیل کمبود کاربران و برخی محدودیت‌های عملکردی، محبوبیت گسترده‌ای پیدا نکرده‌اند. بنابراین، اکثر پیام‌رسان‌ها بین امنیت واقعی و قابلیت‌های دیگر تعادل درستی برقرار نکرده‌اند.
۲. سرعت و پایداری پیام‌رسان‌ها هنوز چالش‌برانگیز است
یکی از ویژگی‌های مهمی که کاربران از پیام‌رسان‌ها انتظار دارند، سرعت بالا و پایداری (Reliability) در ارسال پیام‌ها است. با این حال، بسیاری از پیام‌رسان‌ها هنگام ارسال فایل‌های حجیم، پیام‌های صوتی طولانی یا تماس‌های ویدیویی با مشکلات زیادی مواجه می‌شوند. برای مثال، برخی از اپلیکیشن‌ها هنگام ارسال پیام‌ها دچار تاخیر (Latency) می‌شوند، مخصوصاً زمانی که سرورهای آن‌ها تحت فشار قرار دارند. از طرفی، برخی از پیام‌رسان‌ها در کشورهای خاص به دلیل محدودیت‌های اینترنتی به درستی کار نمی‌کنند و کاربران مجبور به استفاده از ابزارهای جانبی می‌شوند. همچنین برخی از اپلیکیشن‌ها هنگام اجرای به‌روزرسانی‌های جدید دچار باگ‌های (Bugs) ناگهانی می‌شوند که تجربه‌ی کاربری را مختل می‌کند. کاربران از یک پیام‌رسان ایده‌آل انتظار دارند که همیشه در دسترس باشد و بدون مشکل کار کند، اما اکثر پیام‌رسان‌ها هنوز به سطح ایده‌آل در این زمینه نرسیده‌اند.
۳. تبلیغات بیش‌ازحد یکی از دلایل اصلی نارضایتی کاربران از پیام‌رسان‌ها است
بسیاری از پیام‌رسان‌های رایگان برای کسب درآمد از تبلیغات (Advertisements) استفاده می‌کنند، اما گاهی این تبلیغات آن‌قدر زیاد و مزاحم هستند که تجربه‌ی کاربری را خراب می‌کنند. برای مثال، برخی پیام‌رسان‌ها تبلیغات را در صفحه‌ی چت یا حتی در بین پیام‌ها نمایش می‌دهند که باعث آزار کاربران می‌شود. از طرفی، بعضی از پیام‌رسان‌ها از مدل‌های درآمدی مانند جمع‌آوری داده‌های کاربران برای اهداف تبلیغاتی استفاده می‌کنند که نگرانی‌های زیادی در مورد حریم خصوصی ایجاد کرده است. کاربران ترجیح می‌دهند که یک پیام‌رسان بدون تبلیغات آزاردهنده و بدون نیاز به پرداخت هزینه‌ی اشتراک داشته باشند، اما این مدل کسب‌وکار برای شرکت‌های فناوری سودآور نیست. به همین دلیل، بیشتر پیام‌رسان‌های رایگان در نهایت راهی برای نمایش تبلیغات پیدا می‌کنند که معمولاً تجربه‌ی کاربری را تحت تأثیر منفی قرار می‌دهد.
۴. قابلیت شخصی‌سازی در اکثر پیام‌رسان‌ها محدود است
بسیاری از کاربران دوست دارند که تجربه‌ی استفاده از پیام‌رسان مورد علاقه‌ی خود را مطابق با سلیقه‌ی شخصی‌شان تغییر دهند. این شامل قابلیت‌هایی مانند تغییر رنگ‌بندی اپلیکیشن، شخصی‌سازی اعلان‌ها (Notifications) و حتی تغییر فونت‌ها و ظاهر چت‌ها می‌شود. با این حال، بسیاری از پیام‌رسان‌ها گزینه‌های شخصی‌سازی محدودی ارائه می‌دهند و کاربران را مجبور به استفاده از تنظیمات پیش‌فرض می‌کنند. برای مثال، تلگرام یکی از معدود پیام‌رسان‌هایی است که امکان تغییر تم (Theme) و تنظیمات پیشرفته را فراهم کرده، اما واتس‌اپ در این زمینه بسیار محدود است. کاربران از یک پیام‌رسان ایده‌آل انتظار دارند که بتوانند محیط چت را مطابق با سلیقه‌ی خود تنظیم کنند، اما بسیاری از اپلیکیشن‌ها هنوز به این نیاز توجه کافی نکرده‌اند.
۵. امکان مدیریت گروه‌ها و کانال‌ها هنوز در بسیاری از پیام‌رسان‌ها ضعیف است
بسیاری از کاربران از پیام‌رسان‌ها برای مدیریت گروه‌های کاری، دوستانه و خانوادگی استفاده می‌کنند، اما اکثر پیام‌رسان‌ها ابزارهای کافی برای این کار ارائه نمی‌دهند. برای مثال، قابلیت‌های پیشرفته‌ای مانند زمان‌بندی پیام‌ها، مدیریت سطوح دسترسی اعضا، یا ایجاد نظرسنجی‌های تعاملی هنوز در بسیاری از اپلیکیشن‌های پیام‌رسان وجود ندارد. تلگرام یکی از معدود پیام‌رسان‌هایی است که امکانات کاملی برای مدیریت گروه‌ها و کانال‌ها دارد، اما در بسیاری از پیام‌رسان‌های دیگر، مدیریت گروه‌ها هنوز محدود به تنظیمات پایه‌ای مانند اضافه یا حذف کردن اعضا است. کاربران از یک پیام‌رسان ایده‌آل انتظار دارند که ابزارهای پیشرفته‌ای برای سازماندهی چت‌های گروهی داشته باشد، اما این ویژگی هنوز در بسیاری از اپلیکیشن‌ها به‌درستی پیاده‌سازی نشده است.
۶. مصرف بالای باتری و منابع پردازشی یکی از مشکلات اصلی پیام‌رسان‌ها است
بسیاری از پیام‌رسان‌ها بهینه‌سازی کافی برای مصرف انرژی (Battery Consumption) ندارند و این باعث می‌شود که باتری گوشی کاربران خیلی زود خالی شود. اپلیکیشن‌هایی که به‌طور مداوم در پس‌زمینه اجرا می‌شوند و پیام‌ها را دریافت می‌کنند، معمولاً منابع پردازشی (CPU Usage) زیادی مصرف می‌کنند. برخی از پیام‌رسان‌ها به دلیل طراحی ضعیف نرم‌افزاری، حتی وقتی از آن‌ها استفاده نمی‌کنید، همچنان در حال اجرای فرآیندهای مختلف هستند. این مسئله به‌خصوص در گوشی‌های قدیمی که سخت‌افزار ضعیف‌تری دارند، بیشتر به چشم می‌آید. همچنین برخی پیام‌رسان‌ها با ارسال اعلان‌های غیرضروری (Push Notifications) مصرف باتری را بیشتر از حد معمول می‌کنند. به همین دلیل کاربران انتظار دارند که پیام‌رسان‌ها بهینه‌تر شوند و مصرف انرژی آن‌ها کاهش یابد. اپلیکیشن‌هایی مانند تلگرام نسخه‌ی “تلگرام X” را معرفی کردند تا مصرف منابع را بهینه کنند، اما همچنان بسیاری از پیام‌رسان‌ها در این زمینه عملکرد خوبی ندارند. در مقابل، برخی پیام‌رسان‌های ساده‌تر مانند سیگنال، طراحی سبک‌تری دارند و باتری کمتری مصرف می‌کنند. یک پیام‌رسان ایده‌آل باید مصرف انرژی و منابع پردازشی را به حداقل برساند تا تجربه‌ی کاربری بهتری فراهم کند.
۷. انتقال داده‌ها و بکاپ‌گیری همچنان یکی از چالش‌های بزرگ پیام‌رسان‌ها است
یکی از مشکلاتی که بسیاری از کاربران با آن مواجه هستند، انتقال پیام‌ها و داده‌ها از یک گوشی به گوشی دیگر است. بیشتر پیام‌رسان‌ها قابلیت بکاپ‌گیری (Backup) دارند، اما این فرآیند همیشه ساده و بی‌دردسر نیست. برای مثال، در واتس‌اپ کاربران فقط می‌توانند از گوگل درایو (Google Drive) یا iCloud برای ذخیره پیام‌های خود استفاده کنند، که این موضوع کاربران برخی کشورها را دچار مشکل می‌کند. در مقابل، تلگرام از فضای ابری (Cloud Storage) برای ذخیره پیام‌ها استفاده می‌کند، اما این روش باعث می‌شود که برخی کاربران نگران امنیت اطلاعات خود باشند. علاوه بر این، در بسیاری از پیام‌رسان‌ها، اگر کاربران گوشی خود را تغییر دهند، احتمال از دست رفتن داده‌ها وجود دارد. برخی پیام‌رسان‌ها امکان انتقال چت‌ها بین پلتفرم‌های مختلف (مثلاً از iOS به اندروید) را ندارند که باعث نارضایتی کاربران می‌شود. یک پیام‌رسان ایده‌آل باید سیستمی ساده، سریع و مطمئن برای پشتیبان‌گیری و بازیابی پیام‌ها ارائه دهد. بسیاری از پیام‌رسان‌ها هنوز در این زمینه ضعیف عمل می‌کنند و انتقال داده‌ها بین دستگاه‌های مختلف را دشوار ساخته‌اند.
۸. همه‌ی پیام‌رسان‌ها قابلیت ارسال فایل‌های حجیم را ندارند
یکی از مشکلات بزرگ کاربران در استفاده از پیام‌رسان‌ها، محدودیت در ارسال فایل‌های حجیم (Large Files) است. برخی پیام‌رسان‌ها مانند واتس‌اپ، کاربران را مجبور می‌کنند فایل‌هایشان را فشرده کنند، زیرا حداکثر حجم ارسال فایل بسیار محدود است. برای مثال، در واتس‌اپ حداکثر حجم فایل‌های ویدیویی تنها ۱۶ مگابایت است که برای بسیاری از کاربران کافی نیست. در مقابل، تلگرام امکان ارسال فایل‌های حجیم تا ۲ گیگابایت را فراهم کرده است، اما برخی پیام‌رسان‌های دیگر همچنان این قابلیت را ندارند. کاربران انتظار دارند که یک پیام‌رسان ایده‌آل به آن‌ها اجازه دهد فایل‌های خود را بدون نیاز به فشرده‌سازی و بدون کاهش کیفیت ارسال کنند. این محدودیت در بسیاری از پیام‌رسان‌ها باعث شده کاربران برای ارسال فایل‌های حجیم به سرویس‌های جانبی مانند گوگل درایو یا دراپ‌باکس (Dropbox) متوسل شوند. از سوی دیگر، برخی پیام‌رسان‌ها به دلیل محدودیت‌های سروری، امکان ذخیره طولانی‌مدت فایل‌های حجیم را ندارند. یک پیام‌رسان ایده‌آل باید امکان ارسال فایل‌های حجیم را بدون محدودیت‌های سخت‌گیرانه فراهم کند تا کاربران مجبور نشوند از چندین سرویس مختلف برای یک کار ساده استفاده کنند.
۹. بسیاری از پیام‌رسان‌ها در تعامل با سایر اپلیکیشن‌ها ضعف دارند
یکی از ویژگی‌هایی که کاربران از یک پیام‌رسان ایده‌آل انتظار دارند، امکان تعامل و ادغام (Integration) با سایر اپلیکیشن‌ها است. بسیاری از پیام‌رسان‌ها این قابلیت را ندارند و کاربران مجبورند برای اشتراک‌گذاری محتوا بین اپلیکیشن‌های مختلف، از روش‌های پیچیده استفاده کنند. برای مثال، پیام‌رسان‌هایی مانند اسلک (Slack) و دیسکورد (Discord) قابلیت‌هایی دارند که به کاربران اجازه می‌دهند آن‌ها را با سایر ابزارهای کاری و حرفه‌ای مانند ترلو (Trello) یا گوگل درایو یکپارچه کنند. اما بسیاری از پیام‌رسان‌های عمومی مانند واتس‌اپ یا سیگنال، چنین قابلیت‌هایی را ندارند و تنها برای ارسال پیام طراحی شده‌اند. این موضوع باعث شده است که برخی از کاربران برای کارهای حرفه‌ای به سراغ پیام‌رسان‌های اختصاصی بروند. کاربران انتظار دارند که یک پیام‌رسان ایده‌آل بتواند به‌راحتی با سایر اپلیکیشن‌ها هماهنگ شود و انتقال اطلاعات بین آن‌ها را ساده‌تر کند. بسیاری از پیام‌رسان‌ها هنوز نتوانسته‌اند این قابلیت را به‌طور جامع ارائه دهند.
۱۰. هوش مصنوعی و چت‌بات‌ها در بسیاری از پیام‌رسان‌ها هنوز بهینه نشده‌اند
استفاده از هوش مصنوعی (Artificial Intelligence – AI) در پیام‌رسان‌ها به‌سرعت در حال رشد است، اما هنوز بسیاری از اپلیکیشن‌ها نتوانسته‌اند این قابلیت را به‌درستی پیاده‌سازی کنند. برخی از پیام‌رسان‌ها از چت‌بات‌ها (Chatbots) برای پاسخگویی خودکار استفاده می‌کنند، اما این چت‌بات‌ها اغلب محدودیت‌های زیادی دارند و پاسخ‌های غیرهوشمندانه ارائه می‌دهند. برای مثال، واتس‌اپ و فیسبوک مسنجر از چت‌بات‌ها برای تعامل با مشتریان استفاده می‌کنند، اما بسیاری از کاربران از کیفیت پایین پاسخ‌های آن‌ها شکایت دارند. در مقابل، برخی پیام‌رسان‌های پیشرفته‌تر مانند تلگرام امکان استفاده از بات‌های سفارشی را فراهم کرده‌اند که به کاربران اجازه می‌دهد آن‌ها را بر اساس نیاز خود تنظیم کنند. پیام‌رسان ایده‌آل باید از هوش مصنوعی به‌گونه‌ای استفاده کند که تجربه‌ی کاربری را بهبود ببخشد، نه اینکه باعث ایجاد سردرگمی شود. بسیاری از پیام‌رسان‌ها هنوز از این قابلیت به‌درستی بهره نبرده‌اند و در نتیجه تعامل کاربران با چت‌بات‌ها چندان رضایت‌بخش نیست. اگر این ویژگی به‌درستی توسعه یابد، می‌تواند تجربه‌ی کاربران را به‌طور چشمگیری بهبود دهد و پیام‌رسان‌ها را به ابزارهای هوشمندتری تبدیل کند.
