بیماری‌های برونشیول‌های ریه: برونشیولیت حاد و انسدادی

اختلالات برونشیولی با التهاب تکه تکه و آسیب اپی‌تلیومی، فیبروز، یا انسداد راه‌های هوایی کوچک بدون غضروف یعنی برونشیول‌ها شناخته می‌شوند. این امر منجر به محدودیت جریان هوا می‌گردد که ناشی از افزایش مقاومت راه‌های هوایی است. برونشیولیت، چنانکه قبلاً تحت عنوان بیماری راه‌های هوایی کوچک مورد بحث قرار گرفت در ایجاد سندرم COPD است اما اختلالات مجزای برونشیولی با عللی غیر از کشیدن سیگار نیز وجود دارند. این اختلالات ممکن است مثل برونشیولیت حاد ناشی از عفونت ویروسی از جمله عفونت با ویروس سن‌سی‌شیال تنفسی (RSV) خود محدود شونده بوده یا مثل سندرم برونشیولیت انسدادی (bronchiolitis abliterans) که پس از پیوند ریه رخ می‌دهد بی وقفه پیش‌رونده باشند.

برونشیولیت حاد در شیرخواران شایع‌تر است و در ارتباط با RSV به شکل اپیدمیک در فصل زمستان رخ می‌دهد؛ این وضعیت می‌تواند عفونت‌های تنفسی ویروسی بزرگسالان را عارضه دار کرده یا می‌تواند حاصل آسیب ناشی از آسپیراسیون باشد. خس خس و تنگی نفس علایم بارز برونشیولیت حاد می‌باشند. پان‌برونشیولیت منتشر یک بیماری بدون علت شناخته شده (ایدیوپاتیک) است که در ژاپن شایع‌تر بوده و مشخصه آن سرفه همراه با خلط چرکی، سینوزیت، و تنگی نفس می‌باشد. عفونت‌های تنفسی راجعه توسط ارگانیسم‌های باکتریایی مثل پسودوموناآیروژینوزا سیر بیماری پان برونشیولیت منتشر را دچار عارضه می‌سازند. برونشیولیت انسدادی در بیماری‌های بافت همبند سندرم برونشیولیت انسدادی رد مزمن پیوند از هم جنس (allograft) به دنبال پیوند ریه، و نیز مواجهه شغلی با سموم دیده می‌شود. برای مثال، گروه‌هایی از برونشیولیت انسدادی شغلی به دنبال مواجهه با دی استیل (diacetyle) که یک مادهٔ شیمیایی طعم دهنده در تولید ذرت بو داده مخصوص مایکروویو است اخیراً توصیف شده‌اند.

در کل، بیماری‌های برونشیولی باعث یک الگوی محدودیت جریان هوای بازدمی در آزمون‌های عملکرد ریوی بدون شواهدی از قابل برگشت بودن می‌شوند. سندرم برونشیولیت انسدادی به صورت بالینی با کاهش 20 درصدی FEV_I از یک مقدار پایه در آزمون‌های پیاپی پس از انجام پیوند ریه تشخیص داده می‌شود. HRCT در تشخیص و ارزیابی بیماری‌های برونشیولی ارزشمند است. یافتهٔ شاخص در HRCT شامل گرهک‌های مرکز لوبولی یا کدورت‌های درخت غنچه کرده می‌باشد که منعکس کننده اگزودای التهابی فشرده شده یا سلولهای اپی‌تلیال ریزش یافته در برونشیول‌ها می‌باشد. اغلب یک الگوی موزائیک با کاهش انرژی پرتو (Attenuation) در نواحی جغرافیایی ارائه که منعکس کننده به دام افتادن هوا دیستال به برونشیول‌های مسدود شده می‌باشد دیده می‌شود و اسکن CT حین مرحله بازدم می‌تواند مسجل کند که این یافته به علت به دام افتادن هوا می‌باشد نه کاهشی خون‌رسانی ناشی از بیماری عروق ریوی، به علت طبیعت تک‌تکه و پراکندهی ناهنجاری‌هایی که در بیماری‌های برونشیولی وجود دارند اغلب نمونه‌برداری از ریه ارزشی زیادی ندارد.

درمان بیماری‌های برونشیولی چالش برانگیز است. برونشیولیت حاد به طور معمول بدون درمان بهبود می‌یابد؛ گرچه اغلب گشاد کننده‌های برونش و استروئیدها تجویز می‌شوند اما سودمندی آنها واضح نیست. سندرم برونشیولیت انسدادی پاسخ ضعیفی به افزایش سرکوب ایمنی می‌دهد و یکی از علل شایع مرگ پس از پیوند است. طبق گزارش آزیترومایسین که یک آنتی‌بیوتیک ماکرولید است باعث افزایش FEV_I در سندرم برونشیولیت انسدادی می‌گردد. هم‌چنین گزارش شده است که آنتی‌بیوتیک‌های ماکرولید اثر مثبت روی سیر بالینی پان‌برونشیولیت منتشر دارند که احتمالاً منعکس کنندهٔ اثرات تعدیل کنندهٔ ایمنی یا ضد فیبروزی این داروها می‌باشد. ممکن است پیوند ریه در سندرم پیشرونده ضروری باشد و گهگاه پیوند ریه در بیماران مبتلا به سندرم برونشیولیت انسدادی پس از رد پیوند انجام شده است.