کتاب « پدر – مادری و تولید مثل »، نوشته الیزابت بریک ، جوزف میلم
[درآمد]
اخلاق پدرـ مادری و تولیدمثل نه‌فقط به تصمیم‌گیری‌های روزانه والدین، و تولیدمثل‌کنندگان بالقوه و آتی، بلکه به حقوق، سیاست عمومی و پزشکی نیز مربوط می‌شود. دو دگرگونی اجتماعی و فناورانه متأخر اهمیت و فوریت خاصی به این موضوع بخشیده‌اند. نخست این‌که اوصاف جمعیت‌شناختی خانواده در آمریکای شمالی و اروپا، که اوصافی در حال تغییر است، نشان می‌دهد که بچه‌ها به طور فزاینده در خانواده‌های آمیخته، با یک والد یا با والدینِ همجنس، پرورش می‌یابند، و این امر موجب طرح پرسش‌هایی شده است در باب این‌که چه کسی را باید والد کودک به شمار آورد و لازمه پدرـ مادری خوب چیست. دوم این‌که توسعه و گسترش «فناوری کمک‌باروری» (ART)(۳) پرسش‌هایی را در مورد دسترسی به این فناوری، روایی آن، و استفاده از آن برای توان‌افزایی (۴) کودکان آتی یا جلوگیری از تولد کودکانی که شرایط خاصی دارند برانگیخته است. مباحث اخیر در فلسفه اخلاق و فلسفه سیاسی بر این پرسش‌ها تمرکز دارد:
آیا در تولیدمثل حقوقی وجود دارد؟ اگر آری، این حقوق چیست؟ آیا چیزی این حقوق را محدود می‌کند؟ تولیدمثل چه هنگام به لحاظ اخلاقی رواست؟ تولیدمثل‌کنندگان مجازند چه ویژگی‌هایی را برای فرزندان بالقوه خود برگزینند؟ قیود اخلاقی مربوط به ابزارهای تولیدمثل چیست؟
مبانی پدرـ مادری چیست؟ پدرـ مادری از چه جهات، رابطه‌ای زیست‌شناختی یا طبیعی و از چه جهات، رابطه‌ای اجتماعی است؟
گستره و حدود حقوق و مسئولیت‌های والدین تا کجاست؟ والدین باید چه چیزهایی برای فرزندان خود فراهم کنند؟ چگونه باید مسئولیت‌های والدینی آنها را با دیگر وظایف متناسب ساخت؟ والدین را باید مجاز به انجام دادن چه کارهایی دانست و مؤسسات عمومی چه هنگام می‌توانند یا باید مداخله کنند؟ اگر جامعه تعهدی نسبت به والدین دارد، آن تعهد چیست؟
در این مدخل این پرسش‌ها را به سه مرحله متوالی تقسیم می‌کنیم: [۱] اخلاق تولیدمثل (به دنیا آوردن فرزند) که دو بخش را به آن اختصاص می‌دهیم، [۲] والد شدن (اکتساب حقوق و مسئولیت‌های پدرـ مادرانه) و [۳] والد بودن (داشتن و ادای حقوق و مسئولیت‌های پدرـ مادرانه).
۱. مبانی
والد فردی دارای حقوق و مسئولیت‌هایی سنگین در قبال فرزندی مشخص است. معمولاً والدین حق دارند در مورد بیشتر وجوه زندگی فرزند خود تصمیم بگیرند، و محق‌اند که در مورد گرفتن چنین تصمیم‌هایی مانع دیگران شوند. تا آن‌جا که والدین نیاز به تغذیه، تحصیل و تأمین سلامت فرزندان خود را برمی‌آورند، می‌توانند تصمیم‌های بسیاری در این مورد بگیرند که فرزندانشان چه و چگونه بخورند، بپوشند، بازی کنند، درس بخوانند و با چه کسی تعامل داشته باشند. بخش پنجم مناقشه‌های مربوط به محتوای این حقوق و مسئولیت‌ها را برمی‌رسد.
«پدرـ مادری» معانی متمایز زیست‌شناختی، اجتماعی، حقوقی و اخلاقی دارد. اختلاف این مقولات مسائلی پدید می‌آورد. در حالی که تصور والد زیست‌شناختی بدیهی به نظر می‌رسد، فناوری جدید باروری آن را به دشواری می‌افکند، چراکه ممکن است کودکی والدین ژنتیک (تأمین‌کنندگان سلول جنسی (۵) که اسپرم یا تخمک را فراهم می‌کنند) و والد سومی داشته باشد که او را به دنیا می‌آورد. هر یک از این‌ها به موجب سهم زیست‌شناختی خود در به دنیا آوردن فرزند، والدی زیست‌شناختی است. فناوری‌های امکان‌پذیری چون شبیه‌سازی انسانی، (۶) که متضمن انتقال هسته به سلول تخمک است، یا فناوری کمک‌باروری به کمک شخص ثالث، که در آن هسته تخمک بارورشده به دلایل درمانی به تخمکی دیگر منتقل می‌شود، دشواری‌های دیگری پدید می‌آورند، چراکه سلول تخمک، ماده ژنتیک افزوده ــ دی. ان. ای میتوکندریایی ــ (۷) را فراهم می‌کند.
معمولاً والدین زیست‌شناختی را از والدین اجتماعی، که کودک را می‌پرورانند و به لحاظ اجتماعی مسئول او شمرده می‌شوند، متمایز می‌کنند. پدرخوانده/ مادرخوانده یا والدینی که فرزندانی را می‌پرورانند که با سلول‌های جنسی اهدایی به دنیا آمده‌اند و شخص ثالثی عهده‌دار زایمان آنها بوده است، والدین اجتماعی‌اند، نه زیست‌شناختی (لزومی ندارد والدین زیست‌شناختی والدین اجتماعی هم باشند، چون آنها [گاهی] با سپردن کودک به پدرخوانده/ مادرخوانده، اهدای سلول جنسی یا برگرفتن نقش مادر زایمان‌کننده، از داشتن او صرف‌نظر می‌کنند). مقوله والد اجتماعی آن‌گاه که اجتماعی خاص پرورش‌دهندگان فرزندی را به لحاظ اجتماعی، در مقام والد نشناسد، بیانگر مواردی مرزی می‌شود. این امر ممکن است در مورد یار و همراه ازدواج‌نکرده یک مادر، دو دوست که بچه‌هایی را با هم می‌پرورانند، خویشاوندانی دیگر مانند پدربزرگ یا مادربزرگ که بچه را می‌پرورانند، یا زمانی که اجتماعی در پرورش کودک مشارکت دارد رخ دهد. ملاک‌های حقوقی و اخلاقی برای اکتساب حقوق و مسئولیت‌های مربوط به والدین باید به‌روشنی مشخص کنند که جامعه باید چه کسی را واجد این حقوق و مسئولیت‌ها بشناسد.
به لحاظ حقوقی، پدرـ مادری عبارت از داشتن حقوق و مسئولیت‌های قانونی پدرـ مادرانه است. در آمریکا عموماً شوهرِ زنِ حامله را پدر قانونی فرزند او فرض می‌کنند و ازدواج، نه زیست‌شناسی، مبنای رابطه قانونی است. این موضوع با چالش‌های حقوقی ناشی از پدران ژنتیک مواجه شده است (Rosenman 1995، درباره پدری بنگرید به Hubin 2003). ظهور فناوری کمک‌باروری پرسش‌های بسیاری در مورد تعیین حقوقی پدرـ مادری در شرایطی که ادعاهای رقیب در کارند، به وجود آورده است ــ مثل تعیین این‌که آیا زوجی که ترتیب حاملگی‌ای مبتنی بر قرارداد را داده‌اند پدرـ مادرند یا مادری که بر اساس قرارداد بچه را زاده است. این فناوری‌ها فهم پدرـ مادری را هم گسترش داده‌اند، چنان‌که، مثلاً، دادگاه تجدیدنظر آنتاریو (۸) سه پدر/ مادر حقوقی تشخیص داد: یک زوج مؤنث همجنس‌گرا و دهنده اسپرم (A. A. u. B. B., ONCA 22007).
می‌توان پدرـ مادری حقوقی، اجتماعی و زیست‌شناختی را به لحاظ مفهومی از هم متمایز کرد. با این حال، پدرـ مادری مسلما در اساس، رابطه‌ای اخلاقی است، و در پاسخ به پرسش‌های پیش‌گفته باید تعیین اخلاقی آن را در نظر آورد. پدرـ مادری اخلاقی داشتن حقوق و مسئولیت‌های اخلاقی پدرـ مادرانه است. ممکن است محتوای این حقوق و مسئولیت‌ها با محتوای حقوق و مسئولیت‌های قانونی متفاوت باشد؛ برای مثال، می‌توانیم چنین بیندیشیم که والدین باید اخلاقاً کارهایی بیش از آنچه قانون به آنها الزام می‌کند انجام دهند. مبانی اخلاقی تعیین حقوق پدرـ مادرانه هم ممکن است با تعیین حقوقی [یا قانونی] آنها متفاوت باشد. البته امکان دارد که تعیین حقوقی پدرـ مادری به موجب وظیفه اخلاقی عامِ اطاعت از قانون یا به این دلیل که والدِ حقوقی شایسته‌ترین فرد برای پرورش فرزند است، برانگیزنده وظایفی اخلاقی باشد. اما نظریه‌های اخلاقی درباره پدرـ مادری مبانی مستقلی برای حقوق مربوط به والدین به دست می‌دهند آن هم از منظری که تدابیر قانونی خاص را می‌توان از آن‌جا مورد انتقاد قرار داد.
رابطه متقابل پدرـ مادری حقوقی، اخلاقی، اجتماعی و زیست‌شناختی وابسته است به نظریه اخلاقی خاصی در باب این‌که چگونه فردی پدر یا مادر می‌شود. برای مثال، بر مبنای تبیین ژنتیک، زیست‌شناسی شأن پدرـ مادری اخلاقی را رقم می‌زند، در حالی که بر مبنای تبیین مبتنی بر قصد، نقش اخلاقی زیست‌شناسی کمتر بارز است. بخش چهارم این نظریه‌ها را مرور می‌کند.
کتاب استنفورد ۵۵ … پدر
مادری و تولید مثل
نویسنده : الیزابت بریک ، جوزف میلم
مترجم : امیرحسین خداپرست
ناشر: گروه انتشاراتی ققنوس
تعداد صفحات: ۱۰۸ صفحه
