آیا سرانجام مجلس تکلیف بیت‌کوین در ایران را مشخص می‌کند و به این رفتار هوشمندانه و محتاطانه پایان می‌دهد؟

بیت‌کوین در ایران هست و خرید فروش می‌شود. قیمت هر بیت‌کوین ۷۹ تا ۸۱ میلیون تومان است.

چند صرافی محدود و انبوهی سایت در ایران اقدام به خرید و فروش بیت‌کوین می‌کنند. حتا یک سایت مرکزی ایجاد شده است که نرخ روزانه و ساعتی بیت‌کوین را اعلام و سایت‌های مجاز و موجود بیت‌کوین در ایران را به کاربران معرفی می‌کند.

سایت جهانی بیت‌کوین نیز نام کشور ایران را جزو کشورهای دارنده بیت‌کوین و اصطلاحا «Local Bitcoin» اعلام کرده است. بیت‌کوین در بیش از ۲۶۰ کشور جهان خرید و فروش می‌شود.

اما آیا بیت‌کوین در ایران قانونی است؟ معامله و تجارت با آن جرم محسوب نمی‌شود؟ هیچ‌کس نمی‌داند!

سکوت قانون

در واقع، در ایران هیچ قانونی برای تجارت یا معامله بیت‌کوین وجود ندارد و قانون «ساکت» است. شاید بتوان گفت بیت‌کوین هم مانند «وی‌پی‌ان» است. قانونی هنوز درباره بیت‌کوین در هیچ نهاد یا مرجع رسمی و دولتی به تصویب نرسیده است. نمی‌توانیم بگوییم بیت‌کوین در ایران قانونی است و از آن سو معلوم هم نیست که غیرقانونی باشد. فعلا که بیت‌کوین در ایران هست و معامله می‌شود.

در حال حاضر، بانک مرکزی نه بیت‌کوین را تایید می‌کند و نه رد. آن را به رسمیت نمی‌شناسد ولی جلوی آن را هم نمی‌گیرد.

حکیمی معاون فناوری بانک مرکزی می‌گوید: «تا زمانی که بانک مرکزی به عنوان سیاست‌گذار در رابطه با آن هنوز سیاست خود را جمع‌بندی و اعلام نکرده است، فقط می‌تواند نسبت به آن هشدار دهد.»

حدود یک ماه پیش؛ سعید مهدیون، معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی از تهیه سناریوهای مواجه با ارزهای دیجیتالی و بیت‌کوین در ایران خبر داد. وی گفت قرار است «شورای عالی فضای مجازی» موضوع بیت‌کوین را به طور جدی بررسی کند. وی تاکید کرد: «روح کلی این سناریوها مواجهه و برخورد قانونمند با این پدیده برای استفاده از مزایای آن در کشور است.»

ورود مجلس به بیت‌کوین

حالا، دیروز رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز خبر بررسی وضعیت بیت‌کوین در ایران با حضور مسئولان بانک مرکزی، وزارت اقتصاد و سازمان بورس را اعلام کرد.

به گفته محمدرضا پورابراهیمی، قرار است هفته آینده نشستی میان نهادهای بالا پیرامون بیت‌کوین برگزار شود. پورابراهیمی در گفت‌وگوی خود با خبرنگاران از معضلات و موانع بیت‌کوین در ایران صحبت کرده است: «قراردادهایی که از طریق بیت‌کوین منعقد می‌شود، به هیچ وجه مطابق با اصول اسلامی و اقتصادی نیست که باید نظارت‌های لازم از سوی دستگاه‌های مربوطه، به‌ خصوص بانک مرکزی روی این قراردادها صورت گیرد.»

آیا مجلس رای به غیرقانونی بودن بیت‌کوین می‌دهد؟ هنوز معلوم نیست. مواضع مسئولان بانک مرکزی ایران و نمایندگان مجلس به این ارز دیجتالی تا حدودی منفی است که تا حدودی هوشمندانه ارزیابی می‌شود.

بیت‌کوین برای همه کشورها یک چالش است. روسیه به دنبال ممنوعیت کامل آن و ساختن ارز دیجیتالی خودش است. چین این پول دیجیتالی را ممنوع و با دارندگان و معامله‌کنندگان آن، به‌خصوص سرورهای استخراج بیت‌کوین به شدت مقابله می‌کند. بخش قابل توجهی از پول‌شویی در چین توسط بیت‌کوین انجام می‌شود.

بانک مرکزی اروپا نیز با بیت‌کوین مخالف است. این بانک در حال سیاست‌گذاری و اعمال قوانین سخت‌گیرانه و محدودکننده برای بیت‌کوین است. این وضعیت در حالی است که خبرهایی از نصب دستگاه‌های پرداخت با بیت‌کوین در فروشگاه‌هایی مانند آمازون شنیده می‌شود.

امریکا و ژاپن جزو کشورهایی هستند که با روی باز به استقبال بیت‌کوین رفتند. امریکا ۲۵ درصد و ژاپن ۵۰ درصد بازار بیت‌کوین جهان را در اختیار دارند. امریکا بیت‌کوین را یک «کالا» می‌داند و ژاپن آن را یک «ارز رسمی» می‌شناسد.

خوب یا بد؟

ایران هنوز موضع واضحی و رسمی درباره بیت‌کوین نداشته است و رفتاری محتاطانه دارد. از آن‌جایی که بیت‌کوین یک ارز و پول قابل کنترل برای کشورها نیست و در نتیجه مورد تحریم واقع نمی‌شود؛ به اعتقاد بسیاری از کارشناسان بازار می‌تواند یک فرصت برای ایران باشد.

ایران تنها کشوری نیست که در حال بررسی دقیق و موشکافانه وضعیت بیت‌کوین در بازار و جهان است. بسیاری از کشورهای جهان چنین وضعیتی دارند و هنوز به جمع‌بندی نرسیدند که این پول دیجیتالی را ممنوع کرده یا خودشان نیز به این بازار بپیوندند.

به رسمیت نشناختن بیت‌کوین منجر به بازار سیاه می‌شود و می‌تواند مانند کشور چین به ابزاری برای پول‌شویی یا خروج ارز از کشور منتهی شود. از آن سو؛ بیت‌کوین در بسیاری از بازارها همانند شرط‌بندی است و هیچ نهاد مرکزی روی آن کنترل و مدیریت ندارد. پشت پرده آن مشخص نیست و فقط افراد ریسک‌پذیر به سراغ‌اش می‌روند.

بیت‌کوین این روزها به داغ‌ترین پول دیجیتالی دنیا رسیده است و افزایش ارزش بی‌سابقه‌ای را در مقابل دلار و یورو تجربه می‌کند. اکنون، هر بیت‌کوین به حدود ۱۹ هزار دلار نزدیک شده است.

با جمع‌بندی اظهارنظرهای مدیران و مسئولان کشور درباره بیت‌کوین؛ می‌توان گفت نهایتا تا نیمه اول سال آینده درباره این پول دیجیتالی تصمیم‌گیری خواهد شد و به صورت قانون و سیاست‌گذاری درمی‌آید!