وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب چرا رخ می‌دهد؟ علایم و شیوه تشخیص و درمان آن
علت های وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- سندرم دوره‌های مکرر آپنه (> 10 ثانیه قطع جریان هوای تنفسی) یا هایپونه در حین خواب، باعث عدم اشباع اکسیژن و خواب نامناسب می‌شود.
- ممکن است انسدادی، مرکزی یا مختلط باشد (علایم تا حدودی شبیه هم هستند)
- انسدادی: بافت نرم مجاری هوایی فوقانی جریان هوا را قطع می‌کند، ریسک فاکتورها: مجاری هوایی باریک (چاقی، بزرگی زبان)، الکل، سداتیوها، URI، هیپوتیروئیدیسم، سیگار، اختلال عملکرد تارهای صوتی، بیماری بصل‌النخاع)
- مرکزی: فقدان سیگنال‌ها از مرکز تنفسی در CNS، آپنه، بدون تلاش تنفسی
تشخیص افتراقی وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- هایپوونتیلاسیون اولیهٔ آلوئولی: (Ondines curse) ونتیلاسیون ناکافی همراه هایپوکلسمی علی رغم جریان هوای نرمال، سیستم ریوی طبیعی، و فعالیت تنفسی نرمال
- سندرم چاقی- هایپوونتیلاسیون (سندرم Pickwickian): هایپوونتیلاسیون در اثر افت تخلیه مرکزی به علاوه افزایش بار مکانیکی جدار قفسه سینه.
- نارکولپسی: حملات خواب روزانه
- هیپوتیروئیدیسم
اپیدمیولوژی وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- ۲% زنان و ۴% مردان
- در افراد چاق و مردان میانسال شایعتر است
- آپنه انسدادی از نوع مرکزی شایعتر است
- آپنه مرکزی در سن کم و سالخوردگی شایعتر است.
- غالباً سالها قبل از انسداد واقعی خر و پف (Snoring) وجود دارد، خرپف به تنهایی دلیل انجام یک بررسی کامل نیست.
علایم و نشانه‌های وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- خروپف با صدای بلند
- حرکات شبه بی‌قراری در حین خواب
- قطع تنفس یا تلاش تنفسی بدون جریان هوا حین خواب
- چاقی
- اروفارنکس باریک‌شده
- خواب‌آلودگی روزانه
- خستگی روزانه
- تنبلی صبحگاهی
- حواس پرتی
- سردرد
- ناتوانی جنسی
- تغییرات شخصیت
- همخواب بیمار غالباً مفیدترین اطلاعات را می‌تواند بدهد.
تشخیص وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- Over night Polysimnography: فیزیولوژی بدن را در زمان خواب مانیتور می‌کند، شامل EEG، EMG، EKG اکسی متری، جریان هوا و فعالیت تنفس، حملات آپنه را نشان داده، و تشخیص قطعی را مشخص می‌کند، نتیجهٔ مثبت: ۱۰ حملهٔ آپنه در یک ساعت که هرکدام حداقل ۱۰ ثانیه طول بکشد.
- پالس اکسی متری در طول شب تست غربالگری مناسبی است- در بیماران با احتمال زیاد ابتلا به روش تشخیصی خوبی است و حساسیت قابل قبولی دارد- اگر نتیجه نرمال باشد در بیماران با احتمال قبلی کم ابتلا تشخیصی را رد می‌نماید.
- CBC: اریتروسیتوز
- چک عملکرد تیروئید برای رد هیپوتیروئیدیسم
- زمانی که مشکلات خواب شبانه باعث مشکلات رفتاری و فیزیولوژیک ثانویه در طول روز شود انجام بررسی‌ها مناسب و لازم به نظر می‌رسد.
درمان وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- در بیماران دچار افزایش تون مجاری هوایی فوقانی: پرهیز از الکل و آرام بخش‌ها
- در بیمارانی که اندازهٔ لومن مجاری هوایی فوقانی آنها بزرگ شده است
- کاهش وزن شاید موثر باشد
- دندان‌های مصنوعی دهانی
- در صورت وجود انحراف بینی سیتوپلاستی بینی
- اوولوپالاتوفارنگوپلاستی در بیماران انتخاب شده
- فشار مثبت مداوم مجرای هوایی از راه بینی در طول شب (CPAP)
- درمان انتخابی است که ۱۰۰% موثر می‌باشد ولی ممکن است چندان دلپذیر نباشد.
- بای پس محل انسداد: در بیماران دچار عوارض شدید و تهدیدکننده حیات که دیگر روش‌ها جواب ندهد می‌توان از تراکئوستومی استفاده کرد.
- اکسیژن ممکن است آپنه را بدتر کند: با دقت تجویز شود
- داروها: سه حلقه‌های ممکن است حملات را کاهش داده و علائم روزانه را بهبود بخشد.
پیش آگهی/ سیر بالینی وقفه تنفس در خواب یا آپنه در خواب
- هایپوکسمی مکرر ممکن است نهایتاً باعث آریتمی قلبی، افزایش فشار خون ریوی، کورپولمونال شود.
- سایر عوارض: – CHF (مخصوصاً در بیماران دچار اختلال عملکرد بطن چپ قبلی)
- HTN سیستمیک
- اریتروسیتوز
- بیماری معمولاً یک سیر مزمن و پیشرونده را همراه با افزایش وزن مداوم طی می‌کند.
- پاسخ به درمان خوب است مخصوصا با استفاده از CPAP نازال.
- سندرم آپنه در حین خواب می‌تواند باعث افزایش مگر و میر شود.
- سندرم آپنه در حین خواب یکی از علل اصلی خواب آلودگی در طی روز می‌باشد.