یرقان چیست و چرا ایجاد می‌شود و علت‌های آن کدام‌ها هستند؟

یرقان بیماری کبدی است که ابتلا به آن سبب زرد شدن رنگ پوست و مخاط دهان و چشم‌ها می‌شود. معمولاً در اثر ازدیاد غلظت بیلی روبین که رنگ دانه صفراوی است ایجاد می‌شود و در اثر رسوب این رنگ دانه زرد رنگ به زیرپوست و مخاط، بیماری یرقان یا زردی ایجاد می‌شود.

بیلی روبین از تخریب گلبول‌های قرمز در بدن ایجاد می‌شود که در آب نامحلول است و به همین دلیل هنگام عبور به سوی کبد با آلبومین (یک نوع پروتئین) ترکیب می‌شود. ولی بعد از اینکه این ترکیب بیلی روبین – آلبومین به کبد می‌رسد، از آلبومین جدا شده و با ماده دیگری که از مشتقات گلوکز است ترکیب می‌شود، این مجموعه به‌صورت رنگدانه صفراوی در طول مجاری صفراوی همراه با صفرا حرکت کرده و به روده‌ها وارد می‌شود تا از راه مدفوع دفع گردد.

زمانی که به هر علتی بیلی روبین دفع نشود و غلظت آن در خون افزایش یابد، بیماری یرقان ایجاد می‌شود. علل عمده بیماری یرقان به این شرح می‌باشند:

• وقتی گلبول‌های قرمز بدن بیش‌ازحد طبیعی تخریب شوند بیلی روبین تولیدشده از تخریب گلبول ها افزایش می‌یابد و کبد نمی‌تواند این مقدار زیاد بیلی روبین را از طریق روده‌ها دفع کند. درنتیجه بیلی روبین خون افزایش می‌یابد. به این نوع یرقان، پرقان همولیتیک می‌گویند. در بیماری‌های همولیتیک نوزادان، یر قان تولیدشده از این نوع می‌باشد. هم‌چنین در بیماری مالاریا و خونریزی‌های داخلی این نوع یرقان دیده می‌شود.
• زمانی که به علتی مجرای صفراوی مسدود شود، بیلی روبین محلول شده توسط کبد قادر به خروج از بدن از طریق روده‌ها نبوده و مجددا به خون باز می‌گردد، درنتیجه بیلی روبین خون افزایش می‌یابد که به این نوع یرقان، یرقان انسدادی می‌گویند و معمولاً در اثر وجود سنگ در کیسه صفرا و مجاری صفراوی این نوع یرقان ایجاد می‌شود.
• وقتی کبد تحت تأثیر یکی از عوامل عفونت‌زا مثل میکروب یا ویروس قرار گرفته و نتواند نقش طبیعی خود را ایفا کند، بیلی روبین خون افزایش می‌یابد که به آن برقان عفونی می‌گویند.

آنتی‌بیوتیک‌ها بر هپاتیت بی اثرند در واقع برخی داروها به کبد بیمار آسیب اضافی وارد می‌آورند. شخص بیمار باید استراحت کند و مقدار زیادی مایعات بنوشد. اگر او از خوردن غذا امتناع می‌کند به او آب پرتتان و آب میوه های دیگر بدهید. هنگامی‌که بیمار می‌تواند غذا بخورد به او مجموعه متعادلی از غذاهای انرژی زا و پروتئین دار بدهید لوبیا، گوشت، جوجه و تخم‌مرغ آب پز مفیدند.