نغمه‌ای دیوانه کننده از پدر ایالات متحده

شاید جالب‌ترین ابداع «بنجامین فرانکلین» سازی است که هم به شفادادن و هم به دیوانه کردن افراد مشهور است.

در سال 1761 وقتی که او به عنوان نمایندهٔ مستعمرهٔ پنسیلوانیا در لندن خدمت می‌کرد. به کنسرتی رفت که در آن، نوازنده با کشیدن انگشت خیس خود بر لبهٔ گیلاس‌های نوشیدنی، اصوات مختلف تولید می‌کرد. این اتفاق ابهام‌بخش او برای ساختن سازی شد که همهٔ این صداها را یکجا ایجاد کند. او برای این کار از یک شیشه‌گر کمک گرفت. آن‌ها 37 کاسهٔ شیشه‌ای را بر یک ماشین ریسندگی نصب کردند. هر کاسه ضخامت مشخصی داشت تا نت خاصی را تولید کند. نوازنده با فشار دال کاسه‌ها را می‌چرخاند و با هر دوست می‌نواخت.

فرانکلین این ساز را «آرمونیکا» نامید.

این اتفاق بزرگی بود. موتزارت و بتهوون هر دو قطعاتی برای این ساز نوشتند. «ماری آنتوانت» جوان، یکی از بی‌شمار افرادی بود که نواختن آن را یاد گرفت. کارخانه‌ها به سرعت مشغول کار بودند تا بتوانند پاسخگوی انبوه متقاضیان این ساز باشند. صدای آن را روحانی، تکان‌دهنده و اسمانی می‌دانستند. بسیاری بر این باور بودند که این ساز قدرت‌های جادویی دارد. یک پرنسس لهستانی ادعا می‌کرد که در بستر مرگ بوده و صدای آرمونیکا باعث علاج بیماری مالیخولیای او شده است.

اما به زودی شایعه‌هایی پیرامون آن شکل گرفت. مردم می‌پنداشتند که این ساز می‌تواند موجب دیوانگی و یا برخاستن مردگان شود. در سال 1788 دفترچهٔ راهنمای ساز، مردم را از عواقب تاثیر صدای ان برخلق و خویشان بر حذر می‌داشت. ده سال بعد نویسنده‌ای آن را «برای سلامتی مضر» و شنیدن صدای آن را «شیوه‌ای برای نابودی تدریجی خویشتن» نامید. گزارش‌هایی مبنی بر ایجاد تشنج در سگ‌ها و گربه‌ها شیوع پیدا کرد. کار به جایی رسید که در برخی از نواحی آلمان، پلیس آن را به علت ایجاد خطر عمومی ممنوع اعلام کرد.

در اوایل دههٔ 1800 مردم دیگر با آرمونیکا مخالف بودند. ساز فرانکلین از بین رفت و در حقیقت قربانی افسانهٔ صدای جادویی‌اش شد.

“نغمهٔ لطیف و بی‌بدیل آن ورای صدای هر ساز دیگری است”