به کودکان‌تان اجازه دهید نامحدود از گجت‌ها و تلویزیون استفاده کنند؛ به شرط اینکه کارهای روزانه خود را انجام داده باشند
این روزها، مدت زمان استفاده از صفحه‌نمایش‌ها (Screen Time) به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها و کشمکش‌های والدین با فرزندان تبدیل شده است.
کودکان و نوجوانان می‌خواهند ساعت‌ها (بخوانید بدون هیچ محدودیتی) پای تلویزیون باشند یا با گوشی موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و دستگاه‌هایی نظیر این‌ها بازی کنند و فیلم ببینند. پس از آن هم سراغ کامپیوتر رومیزی رفته و چند ساعتی مشغول بازی‌های ویدیویی شوند.
صدها اپلیکیشن برای محدودسازی زمان سپری شده کودکان پای صفحه‌نمایش‌ها منتشر شده و ده‌ها ترفند برای مدیریت اینترنت و دستگاه‌های همراه فرزندان به والدین پیشنهاد می‌شود.
همین‌طور، روان‌شناسان و سایت‌های سبک زندگی و خانواده هزاران مقاله، نکته و ترفند برای محدودسازی فعالیت اینترنتی و صفحه‌نمایشی کودکان پیشنهاد دادند.
نکاتی که غالب اوقات نتیجه‌بخش نیست و برعکس رابطه پدر و مادر با کودک را بیشتر برهم زده و یک عدم اعتماد و صمیمیت بین طرفین شکل می‌گیرد.
اما واقعا چه راه‌کار عملی برای این مشکل وجود دارد؟ چگونه می‌توان زمان سپری شده کودکان پای تلویزیون و کامپیوتر و اسمارت‌فون‌ها را مدیریت کرد؟
اجازه بدهید تجربه یکی از نویسنده‌های سایت لایف‌هکر در این موضوع را برای شما بازگو کنم.
برنامه‌ریزی روزانه
او می‌گوید یکی از بزرگ‌ترین مشکلات‌اش در خانه و در ارتباط با صفحه‌نمایش‌ها، هنگامی است که بچه‌ها در خانه هستند و مدرسه نمی‌روند (مثلا آخر هفته یا تعطیلات تابستان). تمام خانه و وسایل داخل آن به تسخیر آنها درمی‌آید و شما اجازه هیچ کاری ندارید.
او به پیشنهاد یک نویسنده معروف «برنامه» کاری برای تمام اعضای خانواده پیشنهاد می‌کند. سعی می‌کند به جای وضع قوانین محدودکننده و منع‌کننده استفاده از صفحه‌نمایش‌ها؛ به آنها اجازه دهد به طور نامحدودی از این دستگاه‌ها استفاده کنند.
به بچه‌ها می‌گوید اگر کارهای روزانه خود را انجام دهید؛ پس از آن می‌توانید هرچقدر دوست دارید پای دستگاه‌های خود بنشینید. این استفاده نامحدود به نوعی پاداش آنها در پایان روز است.
در ابتدا، بچه‌ها حرف او را باور نمی‌کنند و با دیده تردید حاضر می‌شوند سراغ برنامه و کارهای روزانه خود بروند. اما وقتی پدر به وعده خود عمل می‌کند؛ در اجرای آن بیشتر ترغیب می‌شوند.
برنامه روزانه آنها شامل یک ساعت ورزش در ابتدای روز، یک ساعت انجام کارهای خلاقانه و فعالیت‌های ذهنی بدون کامپیوتر و اسمارت‌فون، یک ساعت مطالعه و یک ساعت کارهای سخت و طاقت‌فرسا است.
فرزندان باید همزمان با پدر از خواب بیدار شوند و روز کاری خود را شروع کنند. حق ندارند زودتر بیدار و در برنامه کاری پدر تداخل ایجاد کنند.
هریک از فرزندان پس از انجام این ۴ کار برنامه‌ریزی روزانه؛ می‌توانند سراغ تلویزیون، تبلت، اسمارت‌فون و کامپیوتر خود بروند و تا آخر شب مشغول باشند.
چند نکته کلیدی
در این برنامه‌ریزی برای کودکان و فرزندان چند نکته کلیدی وجود دارد:
۱- والدین می‌توانند به جای این ۴ کار کلیدی، کارهای دیگری برنامه‌ریزی کنند. مثلا، رسیدگی به دروس طول هفته، نظافت خانه، خرید و کارهای بیرون از خانه، امور و کارهای شخصی و غیره. می‌تواند این برنامه طولانی‌تر یا کوتاه‌تر باشد ولی معمولا ۴ الی ۵ ساعت پیگیری کارها توسط فرزندان کافی است و نیمی از روز طی می‌شود.
۲- برنامه‌ریزی روزانه باید توام با انعطاف‌پذیری باشد. مثلا، شستن ماشین یا موتورسیکلت یک کار سخت محسوب می‌شود. پیاده‌روی با دوستان ورزش است و خرید برای خانه یا همراه مادر به خرید بازار رفتن به نوعی کار روزانه است.
۳- حتی در پیاده‌سازی این برنامه روزانه هم نباید چندان سخت‌گیری کرد. انتظار یک ساعت تمام ورزش پر تحرک از برخی کودکان منطقی نیست. تصور کنید کودکان در یک آپارتمان کوچک زندگی می‌کنند و هیچ وسیله ورزشی اطراف‌شان نیست. پس، باید کمی هم انعطاف‌پذیری داشت و رفتن به پارک یا برخی بازی‌های کودکانه را هم ورزش محسوب کرد.
۴- والدین نگران استفاده بیش از حد کودک‌شان از صفحه‌نمایش‌ها نباشند. کنترل و مدیریت کودکان در فضای مجازی و استفاده از اینترنت ضروری و الزامی است ولی نباید با سیاست‌ها و قوانین سخت و خشک قلدرمآبانه باشد. باید با کودکان صحبت کرد؛ اهداف و مشکلات را بیان و جایگزین‌ها را پیشنهاد داد.
برقراری یک ارتباط صمیمی میان والدین و کودکان می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند و کودک باور داشته باشد که پدر و مادرش درست می‌گویند.
تعامل و تفاهم به جای نبرد
بسیاری از والدین، استفاده از شبکه‌های اجتماعی را منع می‌کنند. در نتیجه، دانش‌آموزان از روش‌ها و ترفندهای دیگر به این شبکه‌ها دسترسی پیدا می‌کنند یا دایم در حال تلاش برای فریب و دور زدن والدین هستند.
گاها دیده می‌شود کشمکش والدین و کودکان در استفاده از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به یک جنگ تمام عیار نصب نرم‌افزار منتهی می‌شود. هریک در صدد هستند بر ضد دیگری نرم‌افزار هک و فیلترشکن و ردیاب نصب کنند.
در عوض، برنامه‌ریزی روزانه و ایجاد حس اعتماد و تلاش برای تشویق کودکان و دانش‌آموزان به کارهای دیگر؛ به طور غیرمستقیم مدت زمان سپری شده آنها پای صفحه‌نمایش را کاهش می‌دهد.
در مثال بالا، خود نویسنده سایت لایف‌هکر تعریف می‌کند که یک ساعت کتاب‌خوانی باعث شد فرزندان‌اش سراغ خرید کتاب‌های جدید بروند و بعد ناخودآگاه جذب این کتاب‌ها شوند؛ به‌طوری‌که تمام وقت بعدازظهر و شب خود را با خواندن کتاب به جای بازی موبایل سر کنند.
