با این ۵ روش الهام گرفته شده از مونته‌سوری، میزان وقت‌گذرانی با موبایل و تبلت توسط کودکان خود را کاهش دهید
روش مونته‌سوری یک روش آموزشی تربیتی مبتنی بر ایده و عمل است که توسط ماریا مونته سوری ابداع شده است.
آیا شما هم هر بار با شنیدن گزارشی درباره اهمیت محدود کردن زمان استفاده کودکان از دستگاه‌های دیجیتالی و صفحه‌نمایش‌ها؛ گرفتار احساس گناه می‌شوید و فشار مضاعفی روی خود وارد می‌کنید؟
تقریبا تمام پدر و مادرها دوست دارند فرزندشان کمتر پای تلویزیون، لپ‌تاپ، تبلت و گوشی بنشیند و بیشتر بازی‌های فیزیکی و فعالیت‌های بدنی سرگرم‌کننده داشته باشد ولی نمی‌دانند چگونه باید به این هدف برسند.
اخیرا سازمان بهداشت جهانی (WHO) دستورالعمل‌هایی برای والدین منتشر کرده است تا کودکان زیر ۵ سال خود را تشویق به کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش‌ها کنند.
والدین نباید از تلاش دست بردارند و دلسرد شوند. نیاز دارند مرتبا درک بهتر و بیشتری از کودک خود و نیازهایش پیدا کنند و دنبال روش‌هایی جدید برای تشویق خود به سوی بازی‌های فکری، بازی‌های بدنی و فعالیت‌های غیر صفحه‌نمایشی باشند.
در ادامه، ۵ روش یا دستورالعمل برگرفته از روش مونته‌سوری (یک روش آموزشی تربیتی مبتنی بر ایده و عمل است که توسط ماریا مونته سوری (۱۸۷۰–۱۹۵۲) ابداع شده است) برای کاهش زمان استفاده از صفحه‌نمایش توسط کودکان را مرور می‌کنیم:
۱- کودک را به فعالیت‌های بدنی طبیعی وادار کنید
مونته‌سوری سعی می‌کرد از همان زمان تولد به نوزادان آزادی حرکتی بدهد. محیط اطراف آن‌ها را طوری می‌چید که به طور طبیعی برای حرکت تلاش کنند و بخواهند به چیزی برسند ولی لازم باشد دست و پا بزنند.
پس، این ایده می‌تواند یک دستورالعمل برای حرکت دادن کودکان بزرگ‌تر به فعالیت‌های بدنی بیشتر باشد.
اگر کودکان در موقعیت‌هایی خارج از خانه باشند؛ کمتر سراغ صفحه‌نمایش‌ها می‌روند. در بیرون از خانه برای فعالیت‌های بدنی بیشتر تشویق می‌شوند و به طور طبیعی دوست دارند در جنب و جوش و بازی‌های کودکانه بدنی شرکت کنند.
اما در خانه چگونه باید کودکان را به حرکت و فعالیت بدنی بیشتر وا داشت؟ روش آموزشی مونته‌سوری می‌گوید همه‌چیز را در دسترس و کنار کودک قرار ندهید. پازلی که دوست دارد بازی کند را در اتاق خود و یک اسباب‌بازی دیگرش را در گوشه‌ای از سالن پذیرایی قرار دهید.
طوری خانه را چیدمان کنید که در طول یک ساعت بازی مرتبا نیاز داشته باشد از یک اتاق به اتاق دیگری برود یا بارها سراغ شما برای گرفتن چیزی بیاید.
بازی‌هایی خلاقانه و ترکیبی طراحی کنید که کودک نیاز به حرکت و فعالیت بدنی بیشتری داشته باشد و مجبور شود مرتبا در رفتوآمد باشد. سعی کنیذ او را برای بازی کردن از داخل اتاقش بیرون بکشید و مثلا اسباب‌بازی‌هایش را به سالن منتقل و بعد بازی کند.
۲- بازی‌های اختصاصی با کودک انجام دهید
یکی از دلایلی که باعث می‌شود پدر و مادر سراغ خرید یک دستگاه الکترونیکی گران‌قیمت برای کودک بروند؛ وقت نداشتن برای بازی‌های اختصاصی با آن‌ها است.
وقتی کودک به سراغ شما می‌آید ولی جواب می‌شنود: «فعلا وقت ندارم و باید نهار را زودتر آماده کنم»، «اجازه بده خواندن این مقاله را تمام کنم تا بعد»، «باید به کارهای دیگر برسم. برو خودت بازی کن تا بیام» و نظایر این‌ها؛ باید آمادگی شورش و اعتراض را داشته باشید که نتیجه آن انزوا و استفاده بیشتر از صفحه‌نمایش‌ها است.
یکی از بهترین روش‌ها برای دور کردن کودکان از تلویزیون، تبلت و گوشی، وقت گذاشتن اختصاصی برای آن‌ها و انجام بازی‌های مخصوص و ویژه‌ای است که دوست دارند.
امروزه، غالب بچه‌ها وقتی هم‌بازی ندارند؛ چاره‌ای جز رفتن سراغ صفحه‌نمایش‌ها پیدا نمی‌کنند.
۳- بازی را آغاز و بعد رها کنید
در حالی‌که داریم کودکان را تشویق به بازی‌های مستقل می‌کنیم؛ ولی گاهی اوقات نیاز دارند یک بازی را خودمان آغاز کنیم و بعد در ادامه رها کنیم.
کودکان منتظر شروع بازی و واکنش ما هستند. وقتی سرگرم بازی می‌شوند؛ دیگر نیازی به شما ندارند و بهتر است آن‌ها را به حال خودشان رها کرده و کمی دورتر مراقب‌شان باشید. به این شکل اعتماد به نفس بیشتری هم خواهند داشت.
مثلا، اسباب ماسه‌بازی را برایشان مهیا و ساختن قلعه را آغاز کنید ولی پس از چند دقیقه بلند شوید و سراغ کارتان بروید. خواهید دید کودک شما نزدیک به یک ساعت با ماسه‌ها مشغول است و اصلا متوجه نیست در اطراف‌اش چه می‌گذرد.
ساختن کاردستی، چسباندن اشیا و خوراکی‌ها به هم یا روی مقوا و کاغذ برای خلق شکل‌های عجیب و غریب، بازی‌های چند نفره مانند حلقه زدن یا پرتاب توپ و نظایر این‌ها همگی نیاز به یک شروع‌کننده دارند ولی در ادامه کودک می‌تواند به طور مستقل از والدین آن‌ها را ادامه دهد.
۴- یک روال ایجاد کنید
اگر می‌خواهید یک تغییر ایجاد کنید؛ باید کودک را به یک روال عادت دهید نه اینکه ناگهان آیپد را از او بگیرید.
در متد آموزشی و روش مونته‌سوری به آزادی کودک بهای زیادی داده می‌شود ولی در یک چارچوب قابل پیش‌بینی و برنامه‌ریزی‌شده. کودک شما باید بداند در طول روز چند ساعت یا چند دقیقه اجازه دارد از صفحه‌نمایش‌ها استفاده کند و چه زمان‌هایی است.
شما قانون‌گذار هستید و تعیین می‌کنید پس از مدرسه ۳۰ دقیقه و روزهای تعطیل پس از انجام تکالیف مدرسه و امور شخصی ۱ ساعت از آیپد استفاده کند.
کودک وقتی مدرسه است؛ یک بازه زمانی طولانی به طور مستقل از شما درگیر برنامه‌های فشرده‌ای است که چندان آزادی در آن‌ها نیست. پس، هیچ اشکالی ندارد پس از مدرسه و در بازه زمانی استراحت خود آزادی داشته باشد از آیپد استفاده کند ولی باید مدت زمان آن مشخص شود.
پافشاری بر یک روال و برنامه‌ریزی می‌تواند به تدریج تغییر مدنظرتان را پیاده‌سازی کند و کودک هم خودش را با شرایط وفق دهد و بفهمد هنگامی به آیپد می‌رسد که تکالیف خود را انجام داده یا انتظارات شما را برآورده کرده باشد.
۵- محیط و امکانات لازم را فراهم کنید
مربیان مونته‌سوری فرایند یادگیری را در یک رابطه سه جانبه بین کودک، معلم و محیط تعریف می‌کنند.
محیط و امکانات درون آن باید در راستا اهداف یادگیری و برای حمایت از نیازهای رشد کودک باشند. اگر انتظار دارید کودک شما فعال و محرک باشد؛ قطعا در یک آپارتمان ۵۰ متری به سختی امکان‌پذیر است.
بنابراین؛ اگر در خانه حیاط یا محیط‌های باز دارید؛ امکاناتی برای بازی کودکان مستقر کنید. امکاناتی مانند حلقه‌های پرتاب، اسباب ورزشی، حلقه پرتاب توپ بسکتبال، کوه‌نوردی، تاب و سرسره یا اینکه او را در کارهایی مانند آب دادن به گیاهان و درختان، جابه‌جا کردن وسایل ولی همانند بازی مشارکت دهید.
در داخل خانه و آپارتمان هم باید محیط مناسب فعالیت‌های او مهیا شود. اسباب‌بازی‌هایی تهیه کنید یا بازی‌های چالش‌برانگیزی طراحی کنید که کودک را وادار به فعالیت و تحرک و درگیر شدن کنند.
مسیرهای طولانی برای رفتوآمد کودک در بازی طراحی کنید و او را تشویق به پیروزی در این بازی‌ها کنید. مثلا، می‌توانید اشیایی را در گوشه‌های مختلف خانه در ظاهر پنهان کرده و از او بخواهید پیدایشان کند.
به هر حال، اگر واقعا تصمیم دارید استفاده کودک از صفحه‌نمایش‌ها را کاهش دهید؛ ابتدا باید در محیط، بازی‌ها، فرایندها و سبک زندگی او و خودتان تغییراتی به وجود بیاورید.
سازمان بهداشت جهانی می‌گوید از تغییرات و اهداف کوچک‌تر شروع کنید و به تدریج کودک را با خود همراه کرده و از تبلت و گوشی دور کنید.
خیلی جالب بود. ممنون