بیماری اندومتریوز چیست؟ علایم و نشانه‌های آن کدامند؟ تشخیص و درمان آن
علت‌ها و عوامل مستعدکننده بیماری اندومتریوز
- به وجود بافت عملکردی اندومتر در خارج از رحم اندومتریوز گفته می‌شود.
- شایع‌ترین محل بافت نابجای اندومتر، تخمدان ها هستند ولی ممکن است در هر جایی از بدن (مثل چشم و ریه) رخ دهد.
- اندومتریوما: محلی از اندمتریوز که به شکل یک تومور بزرگ شده است.
- کیست شکلاتی: یک اندمتریوما که با خون قدیمی پرشده و شبیه زغال یا شکلات به نظر می‌آید.
- علت بیماری هنوز به طور قطع ثابت نشده؛ تئوری‌هایی از قبیل قاعدگی معکوس و و تئوری Coelemic (تغییر سلولهای طبیعی به سلولهای اندومتریال) مطرح شده است.
Endometriosis
Endometriosis is a long-term condition where tissue similar to the lining of the womb grows in other places, such as the ovaries and fallopian tubes. Symptoms of endometriosis include pain in your lower tummy or back (pelvic pain), severe period pain and pain during or after sex. Treatments for endometriosis include painkillers, hormone medicines and surgery to remove the endometriosis tissue. It’s not clear what causes endometriosis. It may be linked to things like your genes or a problem with your immune system.
تشخیص افتراقی بیماری اندومتریوز
- PID
- UTI
- کیست تخمدان
- سرطان تخمدان / رحم
- پیچ خوردگی تخمدان
- اسکار جراحی یا PID
- واژینیسموس
- واژینیت
- جسم خارجی در واژن
- ترومای واژن
- آمنوره
- اندومتریوم
- آپاندیسیت
اپیدمیولوژی بیماری اندومتریوز
- بروز و ریسک فاکتورها به درستی شناخته نشده‌اند.
- ریسک فاکتورهای ظاهری شامل: سابقه خانوادگی، پلی منوره یا منوراژی، حاملگی‌های متعدد، معرف OCP طولانی مدت
علایم و نشانه‌های بیماری اندومتریوز
- تریاد درد سیکلی لگن، درد هنگام مقاربت (عمقی) و نازایی
- ممکن است بدون علامت باشد
- دیس منوره شایع است ولی خاص اندومتریوز نیست
- قاعدگی غیرطبیعی
- دیزوری یا هماچوری مخصوصاً در زمان قاعدگی
- یبوست، اسهال، افزایش دفعات دفع و یا دفع مدفوع دردناک
- پیش از منارک یا پس از یائسگی نادر است
- تندرنس سوپرا پوپیک
- ندول‌های دردناک لیگامان‌های یوتروساکرال
- رحم ثابت مخصوصاً متمایل به طرف عقب
- اندوراسیون کلدوساک
تشخیص بیماری اندومتریوز
- شرح حال و معاینهٔ کامل
- لاپاراسکوپی استاندارد طلایی تشخیص است.
- U/A
- سونوگرافی
درمان بیماری اندومتریوز
- به سطح علایم و تمایل به حفظ باروری فعلی و آینده بستگی دارد.
- NSAID در زمان قاعدگی برای کاهش علایم (آیبوپروفن ۲-۳ روز قبل از قاعدگی و ادامه تا پایان آن)
- OCP
- دانازول و آگونیست‌های GnRH (Leuprolide)
- جراحی لاپاروسکوپیک بافت اندومتریال نابجا
- هیسترکتومی کامل شکمی (TAH) با یا بدون سالپنگو اوفورکتومی دو طرفه (BSO) ممکن است در صورت وجود درد شدید یا تمایل به بچه‌دار شدن در آینده انجام شود.
پیش آگهی / سیر بالینی بیماری اندومتریوز
- OCP غیرسیکلی می تواند با ایجاد یک وضعیت اولیگومنوره، دیس منوره را کمتر کند.
- با روش‌ها دارویی و بدون جراحی امکان عود زیاد است (حدود %۵۰)
- در اغلب موارد یائسگی باعث از بین رفتن علایم می‌شود.
- با درمان جراحی اندومتریوز باروری تا ۱۲% کاهش می‌یابد. اگر موفق نباشد روش‌های درمان ناباروری مثل کلومیفن سیترات یا لوپرولید می تواند پتانسیل باروری را افزایش دهد.
- حاملگی موفق در ۶۰٪ بیماران با اندومتریوز پیشرفته و نازایی که تحت درمان قرار گرفته اند رخ می‌دهد.