کیست تخمدان – علایم و نشانه‌ها – تشخیص و درمان آن

علت‌ها و عوامل مستعدکننده کیست تخمدان

• کیست‌های عملکردی تخمدان در اتر سیکل هورمونی طبیعی ایجاد می‌شوند.
• ۸۰٪ تومورهای تخمدان خوش خیم هستند، کیستهای هستند. تخمدان شایع‌ترین علت بزرگی تخمدان در دورهٔ قاعدگی هستند.
• تغییر بدخیم بافت تخمدان ممکن است ناشی از تخمک‌گذاری مزمن متوالی باشد (نولی پاریتی، زایمان در سن بالا، یائسگی دیررس، برعکس OCP ها به علت مهار تخمک‌گذاری عامل محافظت کننده است)
• حدود ۲۵٪ از تمام سرطان‌های زنان و ۵۰٪ سرطان‌های ژنیکولوژی منجر به مرگ را تشکیل می‌دهد.

[su_box title=”Ovarian cysts” style=”noise” box_color=”#37BFF2″ title_color=”#ffffff” radius=”7″]Ovarian cysts are fluid-filled sacs that can grow on the ovaries. Most cysts are harmless and disappear without treatment. Some ovarian cysts can cause symptoms, such as pain in your tummy, bloating and irregular periods. Most ovarian cysts disappear in a few months without treatment. Large cysts or cysts causing symptoms may need to be surgically removed. Most ovarian cysts are a normal part of the menstrual cycle. Some can be caused by abnormal cell growth or a condition such as endometriosis.[/su_box]

تشخیص افتراقی کیست تخمدان

• کیست تخمدان
• حاملگی نابجا
• نئوپلاسم تخمدان (خوش خیم یا بدخیم)

(15%) Germ cell –

– اپیتلیال (8%)

(5%) Sex cord Stromal –

– متاستاز (5%)

تورسیون تخمدان

• اندومتریوما
• لیومیوم / سارکوم
• آبسه توبواوارین
• هیدروسالپنکس
• آپاندیسیت
• آبسه آپاندیس
• کلیه لگنی

اپیدمیولوژی کیست تخمدان

• خطر سرطان تخمدان در طول زندگی در آمریکا 4/1 در ۱۰۰ زن است (پنجمین سرطان شایع در زنان)
• خطر سرطان تخمدان با داشتن سابقه، سندرم سرطان تخمدان فامیلیال – سندرم سرطان پستان – تخمدان، سندرم سرطان ارثی غیر پولیپوز کولورکتال افزایش می‌یابد.

علایم و نشانه‌های کیست تخمدان

• توده نامتقارن لگنی (تقریباً ٪۳۰)
• فشار یا درد در ناحیهٔ طرفی لگن (بیشتر از ۵۰٪)
• دیس منوره
• قاعدگی نامنظم
• تهوع / استفراغ و شکایات GI
• شکایات ادراری
• اختلالات اندوکرین
• بلوغ زودرس

تشخیص کیست تخمدان

• نوده آدنکس اغلب به طور اتفاقی به هنگام معاینه روتین زنان یافت می شوند، توجه دقیق به قاعدگی، شرح حال حاملگی و فعالیت جنسی و سابقه خانوادگی سرطان‌های ژنیکولوژیک
• تست حاملگی (سرم / ادرار)
• سونوگرافی لگن تشخیص دهنده است
• برخی ارزیابی تومور مارکر 125-CA را توصیه می‌کنند

ضایعات توپر و کیست‌های کمپلکس نیازمند:

– CT اسکن (یا MRI) لگن و شکم

– ارجاع به متخصص زنان یا انکولوژی زنان جهت لاپاروسکوپی یا لاپاراتومی

• در صورت وجود سرطان جستجوی متاستازها

درمان کیست تخمدان

• کیست‌های ساده < ۳ سانتیمتر با سونوگرافی یا معاینه بالینی پیگیری می‌شوند.
• کیست‌های ساده و< 5cm با تکرار سونوگرافی در ۱ تا ۲ سیکل پیگیری می‌شوند.
• OCP غیر سیکلی در بیماران با کیست ساده تجویز شود مگر این که کنترا اندیکاسیون درمان داشته باشند.
• کیست ساده > cm ۵ باید جهت اکسیزیون به متخصص زنان ارجاع داده شود. افزایش اندازه و درد نیاز به ارزیابی مجدد دارد.
• سرطان تخمدان ممکن است با هیسترکتومی، برداشت ساده کیست و یکموتراپی درمان شود.
• کیست‌های توپر و کمپلکس را باید به متخصص زنان یا انکولوژیست زنان ارجاع داد.

پیش آگهی / سیر بالینی کیست تخمدان

• کیست ساده تقریباً همیشه خوش خیم است
• کیست > cm ۵ پتانسیل بدخیمی اندکی بیشتر دارند ولی هنوز خیلی پایین است.
• تومورهای تخمدان بسته به خوش خیم یا بدخیم بودن و درجه و مرحله قرارگیری پیامدهای مختلفی به دنبال دارند.

• غربالگری در زنانی که خویشاوندی با سابقهٔ سرطان تخمدان یا دیگر فاکتورهای خطر را دارند.

– بررسی‌های ژنتیک (2 و 1 BRCA)

– غربالگری از نظر 125-CA و آلفا فیتوپروتئین، الاکتات دهیدروژناز یا B-HCG

– سونوگرافی لگن

• بقای ۵ ساله سرطان تخمدان < ٪۳۰
• متاستاز روده‌ای می‌تواند منجر به انسداد روده‌ای شود (ایلئوس کارسینوماتوز)
• انتشار به صفاق می‌تواند باعث آسیت شود.