فیلم هانیبال – Hannibal 2001 – داستان، نقد و بررسی

کارگردان: اسکات

فیلمنامه: استیون زیلیان و دیوید ممت، بر مبنای رمانی نوشته توماس هریس

بازیگران: آنتونی هاپکینز، جولیان مور، ‌گری اولدمن، ری لیوتا، فرانکی فیسن، جان کارلو جانینی، فرانچسکا نری، هیزل گودمن و دیوید اندروز

«هانیبال» یک فیلم هیجان‌انگیز روان‌شناختی به کارگردانی ریدلی اسکات است که در سال 2001 منتشر شد و بر اساس رمانی به همین نام نوشته توماس هریس ساخته شده است. این به عنوان دنباله ای برای “سکوت بره ها” عمل می کند و داستان شخصیت نمادین هانیبال لکتر را ادامه می دهد. این فیلم به رابطه پیچیده بین لکتر، کلاریس استارلینگ و یک آنتاگونیست جدید، میسون ورگر می پردازد. این داستان کامل در 2000 کلمه است:

این فیلم ده سال پس از اتفاقات «سکوت بره ها» اکران می شود. دکتر هانیبال لکتر (با بازی آنتونی هاپکینز)، روانپزشک باهوش و آدمخوار، همچنان آزاد است و تحت یک هویت فرضی در اروپا زندگی می کند.

در همین حال، کلاریس استارلینگ، مامور ویژه FBI (با بازی جولیان مور، جایگزین جودی فاستر در فیلم اول) هنوز درگیر برخورد او با لکتر است. شغل او در نتیجه عواقب دخالت او در این پرونده آسیب دیده است.

داستان با میسون ورگر (با بازی گری اولدمن)، مردی ثروتمند و سادیست که زمانی بیمار دکتر لکتر بود، آغاز می شود. ورگر به طرز وحشتناکی به دلیل دستکاری لکتر از گردن به پایین فلج شده و فلج شده است. او نفرت عمیقی از لکتر دارد و نقشه انتقام خود را می کشد.

ورگر از یک مقام فاسد وزارت دادگستری، پل کرندلر (با بازی ری لیوتا) برای دستگیری لکتر کمک می گیرد. کرندلر دستور کار خاص خود را دارد و انتقام جویی ورگر را فرصتی برای پیشرفت حرفه خود می بیند.

در همین حال، در فلورانس ایتالیا، دکتر لکتر به عنوان یک متصدی محترم با نام مستعار دکتر فل زندگی آرامی دارد. او اغلب به اپرا می رود و از یک سبک زندگی پیچیده لذت می برد. با این حال، اشتهای لکتر برای گوشت انسان باقی می ماند و او گهگاه به تمایلات آدم خواری خود می پردازد.

کلاریس استارلینگ در ایالات متحده در حال مبارزه با حرفه خود است. او در اف بی آی در معرض تبعیض جنسی و تبعیض قرار می گیرد و شهرت او به دلیل ارتباطش با لکتر آسیب دیده است. علیرغم این چالش ها، استارلینگ مصمم است تا خود را ثابت کند و شهرت خود را نجات دهد.

ورگر برای اطلاعاتی که منجر به دستگیری لکتر شود، پاداش سنگینی ارائه می دهد. یک کارآگاه حریص ایتالیایی به نام رینالدو پازی (با بازی جیانکارلو جیانینی)، لکتر را از روی پوستر تحت تعقیب تشخیص می دهد و فرصتی را می بیند تا جایزه را بگیرد. Pazzi شروع به تحقیق در مورد لکتر می کند، غافل از خطری که او در راه است.

در همین حال، لکتر شیفته یک فرد اجتماعی ثروتمند به نام آلگرا پازی (با بازی فرانچسکا نری) می شود که از تبار شخصیت تاریخی بدنام، فرانچسکو د پازی است. لکتر فرصتی می بیند تا از ارتباطات و ثروت آلگرا برای منافع خود سوء استفاده کند.

لکتر در یک مراسم مجلل به میزبانی آلگرا شرکت می کند و در آنجا با همسرش رینالدو پازی روبرو می شود. لکتر متوجه می شود که پازی روی اوست و تصمیم می گیرد تهدید را از بین ببرد. در یک رویارویی پرتنش، لکتر پازی را می کشد و فرار می کند و جسد او را می گذارد تا توسط مقامات کشف شود.

کلاریس استارلینگ که هنوز درگیر برخوردهای گذشته اش با لکتر است، بار دیگر درگیر شکار او می شود. او مصمم است او را دستگیر کند و به سلطنت وحشت او پایان دهد.

لکتر که اکنون در حال فرار است، به ایالات متحده سفر می کند تا دوباره با یکی از آشنایان قدیمی، میسون ورگر، ارتباط برقرار کند. ورگر که به دلیل جراحاتش در یک سیستم حمایت از زندگی محدود شده است، قصد دارد از تمایل لکتر برای انتقام علیه او استفاده کند.

نقشه مفصل ورگر شامل دستگیری لکتر و غذا دادن به او به گروهی از گرازهای وحشی است، همه اینها در حین پخش زنده رویداد در اینترنت. ورگر از دستیار خود، کوردل دوملینگ (با بازی ژلیکو ایوانک) کمک می گیرد تا نقشه وحشتناک خود را اجرا کند.

کلاریس استارلینگ، که اکنون در مسیر لکتر داغ است، راه‌هایی را دنبال می‌کند که او را به عمارت ورگر نزدیک‌تر می‌کند. او مصمم تر می شود که لکتر را دستگیر کند و او را به دست عدالت بسپارد.

لکتر که از خطر ورگر آگاه است، آماده مقابله با دشمن قدیمی خود می شود. او از حیله گری و هوش خود برای پیشی گرفتن از سرسپردگان ورگر استفاده می کند و میزها را بر سر اسیرکنندگان احتمالی خود برمی گرداند.

در عمارت ورگر، لکتر با ورگر و مردانش روبرو می‌شود. استارلینگ درست به موقع می رسد تا شاهد رویارویی و تلاش برای مداخله باشد.

لکتر که آمدن استارلینگ را پیش بینی کرده بود، به او یک انتخاب پیشنهاد می دهد: به او بپیوندد یا در راه او بایستد. استارلینگ که بین وظیفه خود به عنوان مامور اف بی آی و احساسات پیچیده اش نسبت به لکتر دود شده است، تردید می کند.

همانطور که هرج و مرج در اطراف آنها آشکار می شود، استارلینگ تصمیم خود را می گیرد. او تصمیم می گیرد از قانون حمایت کند و تلاش می کند لکتر را دستگیر کند. در مبارزات بعدی، لکتر موفق به فرار می شود و استارلینگ را پشت سر می گذارد.

پس از این رویارویی، استارلینگ با عواقب انتخاب هایش دست و پنجه نرم می کند. او در مورد رابطه پیچیده خود با لکتر و تأثیری که او بر زندگی او داشته است، فکر می کند.

لکتر که اکنون یک بار دیگر فراری است، در سایه ها ناپدید می شود و ردی از مرگ و ویرانی را پشت سر می گذارد. محل نگهداری او ناشناخته است و جهان را به این فکر می‌اندازد که او کی و کجا حمله خواهد کرد.

فیلم با صحنه پایانی دلهره‌آوری به پایان می‌رسد که لکتر سوار هواپیمایی می‌شود که به مقصدی نامعلوم می‌رود. با لبخندی شوم، از پنجره به بیرون خیره می شود و به حرکت بعدی خود و فصل جدید حماسه پیچیده خود می اندیشد.

در «هانیبال»، ریدلی اسکات با مهارت داستانی از تعلیق روانی و ابهام اخلاقی را می سازد. فیلم از طریق شخصیت‌های پیچیده و خط داستانی جذاب خود، مضامین انتقام، وسواس، و مرز مبهم بین خیر و شر را بررسی می‌کند. آنتونی هاپکینز در نقش هانیبال لکتر، بازی مسحورکننده ای را ارائه می دهد و موقعیت او را به عنوان یکی از نمادین ترین شخصیت های شرور سینما تثبیت می کند.

وسوسه دنباله‌سازی فیلم‌های موفق هالیوود، حدود ده سال پس از سکوت بره‌ها جاناتان دمی، ۱۹۹۱)، اسکات را پشت دوربین اقتباسی از رمان هریس درباره یکی از مشهورترین قاتلان زنجیره‌ای آدم خوار قرار داد تا فیلم ضعیف دیگری به کارنامه پرفراز و نشیب این سینماگر انگلیسی معتبر دهه ۱۹۹۰ و ممت – فیلم نامه‌نویس معتبر سینمای آمریکا به اضافه شود (استیون زیلیان بدون ذکر نامش در عنوان‌بندی، فیلم نامه ممت را کاملا بازنویسی کرد).

هانیبال‌ تریلری فاقد جذابیت‌های نسخه قبلی و بدون پیچیدگی‌های روان شناختی و مایه‌های زن۔ آزاد. خواه آن است.

رمان هریس پس از پایان نگارش برای گروه اصلی و اسکاری خالق سکوت بره‌ها (جاناتان دمی، جودی فاستر، هاپکینز و تد تالی فیلم نامه‌نویس) فرستاده شد و حتی با پانزده بار بازنویسی هم نتوانست نظر کارگردان و بازیگر زن اصلی را جلب کند. بی‌میلی هاپکینز به اجرای دوباره نقش باعث شد تا تهیه‌کنندگان سراغ تیم رات بروند، اما سرانجام هاپکینز نقش اسکاری ماندگارش را با تکرار بی‌ظرافت همان مایه‌ها و فیگور‌ها کم رنگ کرد و مور با وجود تلاش قابل توجهش خواه ناخواه با «کلاریس» قبلی مقایسه شد و قافیه را باخت (گیلیان آندرسن، کیت بلانچیت، هیلاری سوانک و هلن هانت گزینه‌های جایگزینی فاستر بودند. فیلم به هیچ وجه تأثیر هراس‌آور سکوت بره‌ها را ندارد و خشونت فانتزی هانیبال در جا‌هایی به هجو و کمدی سیاه ناموفقی تبدیل می‌شود (مثل ماجرای گراز‌های آدم خوار و صحنه مشهور و پرجزییات آشپزی «لکتر» با مغز لیوتای زنده! ).

سازندگان فیلم بیش از حد روی جذابیت شخصیت «دکتر لکتر» حساب کرده‌اند، اما فیلم نامه از اواسط داستان حسابی خالی و فاقد کشش است و اصولگرایی و ایدئولوژی‌ها و وسواس جذاب آدم خوار روان پریش فیلم با وصله نچسب کمدی الهی دانته و ارجاع‌های تاریخی قرون وسطایی هم کمکی به از بین رفتن کسالت تماشای فیلم نمی‌کند. هریس (نویسنده رمان)، د لورنتیس (تهیه‌کننده) و اسکات (کارگردان) هرکدام صحنه پایانی مورد نظر خودشان را فیلم‌برداری کردند که در نهایت پایان مورد نظر هریس برای فیلم تدوین شد.