هیپرتانسیون رنوواسکولار چیست و شیوه تشخیص و درمان آن
پاتوژنز:
هیپرتانسیون رنوواسکولار (ناشی از انسداد شریان کلیوی)، از علل قابل درمان افزایش فشارخون می‌باشد. مکانیسم این نوع هیپرتانسیون، فعال شدن محور رنین – آنژیوتانسین – آلدوسترون است.
اتیولوژی:
دو دسته از بیماران در ریسک این اختلال می‌باشند:
1- بیماران سالمند مبتلا به آترواسکلروز، که معمولا دارای پلاک مسدودکننده در منشأ شریان کلیوی می‌باشند؛
۲- مبتلایان به دیسپلازی فیبروماسکولار که این بیماری در همه سنین دیده می‌شود، اما معمولا در زنان جوان سفیدپوست رخ می‌دهد.
شک به هیپرتانسیون رنوواسکولار:
مواردی که وجود آنها احتمال هیپرتانسیون رنوواسکولار را افزایش می‌دهد عبارتند از:
1- وجود شواهد آترواسکلروز، که باید در ابتدا بررسی شود
٢- هیپرتانسیون مقاوم یا شدید
۳- شروع اخیر هیپرتانسیون متوسط تا شدید
۴- شکست اخیر درمان هیپرتانسیون
۵- اختلال غیرقابل توجیه عملکرد کلیوی
۶- کاهش عملکرد کلیوی به دنبال مصرف مهارکننده ACE.
پاسخ به دارو‌های ضدفشارخون، تشخیص هیپرتانسیون رنوواسکولار را Rule out نمی‌کند.
مطالعات تصویربرداری:
اگر به تنگی شریان کلیوی مشکوک شویم یا در صورتی که مداخلات درمانی (مانند آنژیوپلاستی داخل لومن از راه پوست، قرار دادن اندوپروتزیا استنت و یا بازسازی عروقی جراحی) اندیکاسیون داشته باشد، قدم بعدی ارزیابی بیمار، مطالعات تصویربرداری است. سونوگرافی داپلر، به صورت قابل اعتمادی سرعت جریان خون کلیه را بررسی کرده و امکان پیگیری ضایعات را فراهم می‌کند. نتایج مثبت مطالعات تصویربرداری، توسط آنژیوگرافی قطعی می‌شوند. نتایج منفی کاذب، به ویژه در افراد چاق مشاهده می‌گردد.
امروزه، آنژیوگرافی با کنتراست، «استاندارد طلایی» بررسی و تشخیص ضایعات شریان کلیوی است.
درمان:
انواع روش‌های درمانی عبارتند از:
۱- درمان دارویی
۲- ترمیم عروقی
در مبتلایان به ضایعات آترواسکلروتیک، اگر با درمان دارویی هیپرتانسیون کنترل نگردد، یا عملکرد کلیه بدتر شود، ترمیم عروقی اندیکاسیون می‌یابد. مبتلایان به هیپرتانسیون درازمدت، نارسایی پیشرفته کلیه و با دیابت ملیتوس از درمان ترمیم عروق کمتر سودا می‌برند. مؤثرترین درمان دارویی، مهارکننده‌های ACE یا بلوک‌کننده‌های رسپتور آنژیوتانسین II می‌باشند؛ لیکن این دارو‌ها در مبتلایان به تنگی شریان کلیوی، GFR را کاهش می‌دهند.
درمان با مهارکننده‌های ACE یا بلوک‌کننده‌های رسپتور آنژیوتانسین II، در صورت وجود تنگی دوطرفه شریان کلیوی یا تنگی شریان در فردی که تنها یک کلیه دارد، موجب نارسایی پیشرونده کلیه می‌شود. این عارضه، معمولا با قطع دارو‌ها برطرف می‌شود.
