NFTها واحدهای سازنده اینترنت آینده هستند

کیوان تهرانیان: NFT یک نوع کلاهبرداری نیست {Non-Fungible Token} NFT یک مُد زودگذر نیست. در واقع، NFTها واحدهای سازنده اینترنت آینده هستند. اما برای اینکه این آینده را واضحتر ببینیم، ابتدا باید به گذشته برگردیم، به سال ۱۹۹۲. وقتی که شبکه جهانی وب فقط ۳ سال عمر داشت و ظاهرش چیزی شبیه به این تصویر بود. برای اولین بار در تاریخ بشر است که همه ما اشتراکاتی جهانی داریم که صرف نظر از مکان حضورمان در جهان فیزیکی می‌توانیم به‌راحتی اطلاعات را جمع‌آوری کنیم و نشر بدهیم. اکثر افراد در آن زمان درک نمی‌کردند که اتصال توسط شبکه‌ای از کامپیوترها چه معنایی دارد. در واقع، افراد زیادی فکر می‌کردند که خودِ اینترنت هم کلاهبرداری و یک مد زودگذر است اما معدود افرادی از بین پیشگامان ابتدایی اینترنت پتانسیل‌های این فناوری شکوفا را درک کردند. یکی از این پیشگامان، جان پری بارلو بود. او هم فرصت‌ها و هم خطرات نهفته در این جهان دیجیتال جدید را مشاهده کرد. او در اوایل دوران فضای سایبری معمایی مطرح کرد؛ گویی که از آینده خبر داشته باشد! آن هم در سال ۱۹۹۲! من این معما را اینطور برایتان نقل می‌کنم: «اگر چیزی داشته باشیم با قابلیت تکثیر نامحدود با امکان توزیع لحظه‌ای و رایگان در کل جهان آن وقت چطور می‌توانیم از آن محافظت کنیم؟» چطور می‌توانیم بابت کاری که با ذهن‌مان انجام دادیم، دستمزد بگیریم؟ و اگر دستمزدی نگیریم، چطور می‌توانیم از تداوم خلق و توزیع آن کار مطمئن شویم؟

از سال ۱۹۹۲ تا الان، اینترنت تغییرات زیادی کرده خود اینترنت یک فناوری پویا و متکامل است. و همانطور که نخستین قهرمانان این حوزه پیش‌بینی کرده‌اند اینترنت به‌سرعت به محیط پیش‌فرض برای تمام کارهای ما تبدیل می‌شود. امروزه، اطلاعات شخصی ما درباره شغل، ثروت روابط، باورهای شخصی همه و همه اغلب، بیشتر از طریق محیط‌های دیجیتال نمایش داده می‌شوند تا محیط‌های فیزیکی. اما معمای بارلو همچنان حل نشده باقی مانده که می‌تواند عواقب وحشتناکی داشته باشد. مفاهیمی مانند اموال و مالکیت، ایده‌هایی که قرن‌ها در جهان فیزیکی همراه ما بوده حالا به فضاهای دیجیتال راه پیدا کرده‌اند. ما سعی کرده‌ایم قوانینی را به اینترنت تحمیل کنیم: مثل کپی‌رایت، DCMA {قانون کپی رایت هزاره دیجیتال که قانون حق تکثیر در امریکاست} DRM {مدیریت حقوق دیجیتال} و علامت های چاپی Watermark روی اسناد که همه برای حفاظت از ایده‌ها و محدود کردن توزیع آنها ایجاد شده‌اند. اما هیچ کدام از این رویکردها نتیجه نداده‌اند چرا؟ چون همانطور که استوارت برند – یکی دیگر از پیشگامان اینترنت- می گوید: اطلاعات دوست دارد آزاد و رها باشد. اطلاعات دوست دارد به‌آسانی و بدون هیچ قید و بندی سفر کند. اصلا همین ویژگی است که در وهله اول باعث موفقیت اینترنت شده است.

از سال ۱۹۹۲تابحال، ما تریلیاردها عکس و ویدئو و حتی ژست گربه‌ها را رایگان در اینترنت آپلود کرده‌ایم. اما کدام مدل کسب‌وکار باعث شده این اطلاعات رایگان باشد؟ تبلیغات. تبلیغات مدل کسب و کار اصلی اینترنت است، نه به این خاطر که ما چنین چیزی می‌خواهیم، چون تبلیغات هزینه اینترنت را تأمین می‌کند در حال حاضر، چند شرکت بزرگ که موثرترین شبکه‌های تبلیغاتی را اداره می‌کنند بیشترین ارزش اینترنت را کنترل می‌کنند نه کسانی که محتوای اینترنت را خلق می‌کنند در اینترنت امروزی، ما دستمزدی بابت کاری که با ذهنمان کرده‌ایم نمیگیریم. بعلاوه محتوایی که در اینترنت آپلود می‌کنیم هم از کنترلمان خارج می‌شود. این شرکت‌ها نه تنها از محتوای ما درآمد کسب می‌کنند، کنترلش را هم در اختیار دارند. تا زمانی که NFTها متولد شدند.

NFTها یک انقلاب در عرصه فناوری هستند. آنها فرصتی برای دور شدن از آن سیستم معیوب در اختیار ما می‌گذارند. شاید از خودتان بپرسید: NFT چیست؟ NFT یک گواهی مالکیت است که روی بلاک چین ثبت می‌شود و همه می‌توانند آن را ببینند. NFT حتی شبیه سند خرید خانه است که در دنیای واقعی می‌توانید داشته باشید. اما به‌جای خانه، NFT مالکیت یک فایل در اینترنت را به شما می‌بخشد. و برخلاف قوانین کپی‌رایت یا علائم چاپی که فناوری‌های قدیمی و منسوخی هستند، NFTها دقیقا متناسب با محیط اینترنت هستند. آنها از اینترنت و برای اینترنت متولد شدند. این‌طور نیست که NFTها صرفا مدل مالکیت ما از دنیای فیزیکی را به اینترنت منتقل کنند، آنها این مدل را بهبود هم می‌دهند. در دنیای فیزیکی، مالکیت مانع ورود دیگران به ملک شما می‌شود. مالکیت به دیگران اجازه نمی‌دهد از اموال شما استفاده کنند. اگر بدون دعوت به خانه شما بیایم، قطعا انتظار ندارم از من استقبال کنید. اما فضای دیجیتال بسیار گسترده است. اینترنت نماد نامحدودیت است و رشد غیرمنتظره و لحظه‌ای. NFTها یک سیستم مالکیت ارائه می‌کنند که این گستردگی را منعکس می‌کند. با استفاده از NFTها، اگر من مالک چیزی باشم نمی‌توانم آن را از دیگران محروم کنم. بلکه کاملا بالعکس، هر چه یک NFT بیشتر دیده، استفاده و درک شود شانس افزایش ارزشش هم بیشتر می‌شود.

یک مثال برایتان می‌زنم: Nyan Cat یک نماد گربه‌ای بسیار مشهور در اینترنت است که از یک دهه پیش که در اینترنت آپلود شده تابحال صدها میلیون بازدید داشته. و دقیقا به دلیل همین میزان مشاهده بود که وقتی به عنوان یک NFT به حراج گذاشته شد، به قیمت 300 ETH (معادل ۶۰۰ هزار دلار) فروخته شد. و حالا مالک این NFT هیچ‌کس را از لایک کردن اشتراک‌گذاری یا ترکیب Nyan Cat منع نمی‌کند Nyan Cat می‌تواند آزادانه در اینترنت بچرخد از ابتدا همین‌طور بوده است. اما اکنون تفاوت در آن است که هرچه محبوبیت Nyan Cat بیشتر می‌شود، ارزش NFTاش هم می‌تواند بیشتر شود.

به خاطر NFTها، خالق Nyan Cat به نام Chris Torres دستمزد مستقیمی برای این اثرش دریافت کرده اما این کسب درآمد برای هر باری که NFT دوباره فروخته شود برای او ادامه خواهد داشت. این به خاطر سیستم وفاداری است که از قراردادهای هوشمندی پشتیبانی می‌کند که در حوزه NFTها کاربرد دارند. NFTها نرم‌افزار هستند: می‌توان برایشان کد نوشت. پیادهازی طرح‌های وفاداری در جهان آنالوگ ما خیلی پیچیده است چون به حجم زیادی از کارهای حقوقی و دستی نیاز دارد. اما حالا می‌توانیم آنها را با چند خط کد بیان کنیم. این خود یک نوآوری انقلابی است برای هر صنعتی که سیستم پرداختش مبتنی بر وفاداری است مانند صنعت نشر یا موسیقی. و درست همانطور که بلاگ‌ها و MP3 در دهه‌های گذشته، ساختار این صنایع را متحول کردند، NFTها هم تکامل بعدی آنها را تسریع می‌بخشند

اینترنت مرزهای جغرافیایی را از میان برداشت NFTها هم مرزهای اقتصادی را از بین بردند. Yatreda یک گروه هنری اتیوپیایی است که این پرتره‌های زیبا را از مردان و زنان قهرمان گذشته اتیوپی کشیده آنها این پرتره‌ها را به‌عنوان NFT فروختند و ظرف دو روز آخر یک هفته توانستند ۱۳ ETH (معادل ۴۰هزار دلار) درآمد کسب کنند که بلافاصله به آنها پرداخت شد. یک معامله عالی بدون تشریفات گمرکی، بدون تبادل ارز، بدون انتقال بانکی بین‌المللی به این ترتیب، یک گروه هنری از آدیس آبابا (پایتخت اتیوپی) همان ابزارهای اقتصادی را در اختیار دارد که یک هنرمند در لس آنجلس، نیویورک یا لندن دارد. و در حالی که NFTها برای Nyan Cat و Yatreda در یک پلتفرم خلق و فروخته می‌شوند، به آن محدود نمی‌شوند؛ یادتان باشد: اطلاعات می‌خواهد آزاد باشد. و برخلاف اینترنت فعلی که اطلاعات در آن از طریق برنامه‌ها و پلتفرم‌های اختصاصی در دسترس قرار می‌گیرند، NFTها قابل جابجایی هستند. NFTها به‌جای اینکه در سرورهای خصوصی یک شرکت جای بگیرند، در زیرساخت غیرمتمرکزی قرار گرفته‌اند که بدون نیاز به سیستم مرکزی (Peer-to-Peer) باز و شفاف است.

اما درک این زیرساخت غیرمتمرکز و پیچیده برای درک مزایایی که NFT برای انسان‌ها خلق می‌کند، الزامی نیست. پس از اینکه ارزش و مالکیت دیجیتال دیگر در انحصار چند شرکت بزرگ نباشد، فرصت‌های جدید بی‌شماری ظهور می‌کنند. به عبارت دیگر، NFTها توانستند معمای جان پری بارلو را پس از ۳۰ سال حل کنند ما از یک داستان علمی تخیلی صحبت نمی‌کنیم؛ فناوری همین حالا هم جواب می‌دهد. NFTها همین حالا هم مورد استفاده نسل بعدی پیشگامان اینترنت قرار می‌گیرند. ما می‌دانیم که NFTها اینترنت را متحول خواهند کرد و حقوق مالکیت را در کدهای اینترنت هم منعکس خواهند کرد. بنابراین اینترنت در آینده چگونه خواهد بود اگر NFTها واحدهای سازنده‌اش باشند؟ اینترنتی که کنترل اقتصادی را در اختیار خالقان ایده‌ها خواهد گذاشت، نه پلتفرم‌ها. اینترنتی که مستقیما از ایده‌ها و خلاقیت ما پشتیبانی می‌کند. اینترنتی که اطلاعات می‌تواند در آن آزاد باشد، اما بابت کاری که با ذهن‌مان کرده‌ایم دستمزد می‌گیریم.