علائم چسبندگی روده چیست؟ نحوه تشخیص و درمان

انسداد روده انسدادی است که مانع از عبور غذا یا مایعات از روده کوچک یا روده بزرگ (روده بزرگ) می‌شود. علل انسداد روده ممکن است شامل نوار‌های فیبری از بافت (چسبندگی) در شکم باشد که بعد از عمل ایجاد می‌شود. فتق؛ سرطان روده بزرگ؛ دارو‌های خاص؛ یا گرفتگی روده ملتهب ناشی از شرایط خاصی مانند بیماری کرون یا دیورتیکولیت.

بدون درمان، قسمت‌های مسدود شده روده می‌توانند بمیرند و منجر به مشکلات جدی شوند. با این حال، با مراقبت‌های پزشکی سریع، انسداد روده اغلب می‌تواند با موفقیت درمان شود.

علائم چسبندگی روده

علائم و نشانه‌های انسداد روده عبارتند از:

• گرفتگی شکم درد می‌آید و می‌رود
• از دست دادن اشتها
• یبوست
• استفراغ
• ناتوانی در دفع مدفوع یا دفع گاز
• تورم شکم

زمان مراجعه به پزشک

به دلیل عوارض جدی ناشی از انسداد روده، در صورت داشتن درد شدید شکمی یا علائم دیگر انسداد روده، فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

علل

شایع‌ترین علل انسداد روده در بزرگسالان عبارتند از:

• چسبندگی روده – نوار‌هایی از بافت فیبری در حفره شکم که می‌توانند بعد از جراحی شکم یا لگن ایجاد شوند
• فتق – قسمت‌هایی از روده که به قسمت دیگری از بدن شما بیرون‌زده است
• سرطان روده بزرگ

در کودکان، شایع‌ترین علت انسداد روده، تلسکوپی روده (ایجاد نفخ) است.

سایر علل احتمالی انسداد روده عبارتند از:

• بیماری‌های التهابی روده، مانند بیماری کرون
• دیورتیکولیت – وضعیتی که در آن کیسه‌های کوچک و برجسته (دیورتیکول) در دستگاه گوارش ملتهب یا عفونی می‌شوند
• پیچ خوردن روده بزرگ (volvulus)
• مدفوع تحت تأثیر

شبه انسداد

انسداد شبه روده (ایلئوس فلج) می‌تواند علائم و نشانه‌های انسداد روده را ایجاد کند، اما شامل انسداد فیزیکی نمی‌شود. در ایلئوس فلج، مشکلات ماهیچه‌ای یا عصبی انقباضات طبیعی عضلانی هماهنگ روده‌ها را مختل می‌کند و حرکت غذا و مایعات را از طریق سیستم گوارش کند یا متوقف می‌کند.

ایلئوس فلج می‌تواند بر هر قسمتی از روده تأثیر بگذارد. علل می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• جراحی شکم یا لگن
• عفونت
• دارو‌های خاصی که بر عضلات و اعصاب تأثیر می‌گذارد، از جمله دارو‌های ضدافسردگی و مواد مخدر
• اختلالات عضلانی و عصبی، مانند بیماری پارکینسون

عوامل خطر

بیماری‌ها و شرایطی که می‌توانند خطر انسداد روده را افزایش دهند عبارتند از:

• جراحی شکم یا لگن، که اغلب باعث چسبندگی می‌شود – انسداد شایع روده
• بیماری کرون، که می‌تواند باعث ضخیم شدن دیواره‌های روده شود و راه عبور را تنگ می‌کند
• سرطان در شکم شما

عوارض چسبندگی روده

انسداد روده بدون درمان می‌تواند عوارض جدی و تهدید‌کننده زندگی ایجاد کند، از جمله:

• مرگ بافت. انسداد روده می‌تواند جریان خون بخشی از روده شما را قطع کند. کمبود خون باعث مرگ دیواره روده می‌شود. مرگ بافت می‌تواند منجر به پارگی (سوراخ شدن) دیواره روده شود که می‌تواند منجر به عفونت شود.
• عفونت پریتونیت یک اصطلاح پزشکی برای عفونت در حفره شکمی است. این یک بیماری تهدید‌کننده زندگی است که نیاز به مراقبت فوری پزشکی و اغلب جراحی دارد.

تشخیص

آزمایشات و روش‌های مورد استفاده برای تشخیص انسداد روده عبارتند از:

• معاینه بدنی. پزشک در مورد سابقه پزشکی و علائم شما س askال می‌کند. او همچنین یک معاینه فیزیکی برای ارزیابی وضعیت شما انجام می‌دهد. در صورت متورم شدن یا حساس شدن شکم یا وجود توده‌ای در شکم، پزشک ممکن است به انسداد روده مشکوک شود. او ممکن است با یک گوشی پزشکی به صدا‌های روده گوش دهد.
• اشعه ایکس. برای تأیید تشخیص انسداد روده، پزشک ممکن است اشعه ایکس شکم را توصیه کند. با این حال، برخی از انسداد‌های روده‌ای با استفاده از اشعه ایکس استاندارد دیده نمی‌شوند.
• توموگرافی کامپیوتری (CT). CT ترکیب اسکن یک سری از تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف برای تولید تصاویر مقطعی. این تصاویر دارای جزئیات بیشتری نسبت به اشعه ایکس استاندارد هستند و احتمال بیشتری وجود دارد که انسداد روده را نشان دهند.
• سونوگرافی. هنگامی که انسداد روده در کودکان رخ می‌دهد، سونوگرافی اغلب نوع ترجیحی تصویربرداری است. در سونوگرافی معمولاً “چشم گاو نر” نشان داده می‌شود که نشان دهنده روده پیچ خورده در داخل روده است.
• تنقیه هوا یا باریم. تنقیه هوا یا باریم به شما امکان می‌دهد از روده بزرگ تصویربرداری کنید. این ممکن است برای دلایل مشکوک به انسداد انجام شود. در طول عمل، پزشک هوا یا باریم مایع را از طریق راست روده وارد کولون می‌کند. برای ایجاد نفخ در کودکان، تنقیه با هوا یا باریم می‌تواند در اکثر مواقع مشکل را برطرف کند و به درمان بیشتری نیاز نیست.

درمان چسبندگی روده

درمان انسداد روده بستگی به علت بیماری شما دارد، اما به طور کلی نیاز به بستری شدن دارد.

وقتی به بیمارستان می‌آیید، پزشکان شما را تثبیت می‌کنند تا بتوانید تحت درمان قرار بگیرید. این فرایند ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• یک خط وریدی (IV) را داخل ورید بازوی خود قرار دهید تا مایعات داده شود
• قرار دادن لوله‌ای از طریق بینی و داخل معده (لوله نازوگاستریک) برای مکیدن هوا و مایعات و تسکین تورم شکم
• یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر (کاتتر) را داخل مثانه قرار دهید تا ادرار تخلیه شود و برای آزمایش جمع‌آوری شود

باریم یا تنقیه هوا هم به عنوان یک روش تشخیصی و هم برای درمان کودکان مبتلا به سوزن بینی استفاده می‌شود. اگر تنقیه کار کند، معمولاً نیازی به درمان بیشتر نیست.

درمان انسداد جزئی

اگر انسدادی دارید که ممکن است مقداری غذا و مایعات از طریق آن عبور کنند (انسداد جزئی)، ممکن است بعد از تثبیت شدن نیازی به درمان بیشتری نداشته باشید. پزشک ممکن است رژیم غذایی کم فیبر خاصی را توصیه کند که پردازش آن برای روده تا حدی مسدود شده آسان‌تر است. اگر انسداد به خودی خود برطرف نشود، ممکن است برای رفع انسداد به جراحی نیاز داشته باشید.

درمان انسداد کامل

اگر هیچ چیزی قادر به عبور از روده شما نیست، معمولاً برای رفع انسداد به جراحی نیاز دارید. روشی که انجام می‌دهید بستگی به این دارد که چه چیزی باعث انسداد می‌شود و کدام قسمت روده شما تحت تأثیر قرار می‌گیرد. جراحی معمولاً شامل برداشتن انسداد و همچنین هر قسمتی از روده است که مرده یا آسیب دیده است.

از طرف دیگر، پزشک ممکن است درمان انسداد را با یک استنت فلزی که خود را گسترش می‌دهد، توصیه کند. لوله مش سیم از طریق آندوسکوپی که از دهان یا روده بزرگ عبور می‌کند وارد روده می‌شود. روده را به زور باز می‌کند تا انسداد برطرف شود.

استنت‌ها عموماً برای درمان افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ یا ارائه امداد موقت در افرادی که جراحی اورژانسی برای آن‌ها بسیار خطرناک است، استفاده می‌شود. هنگامی که وضعیت شما ثابت شد، ممکن است هنوز به جراحی نیاز داشته باشید.

درمان شبه انسداد

اگر پزشک تشخیص دهد که علائم و نشانه‌های شما ناشی از انسداد شبه (ایلئوس فلج‌کننده) است، ممکن است وضعیت شما را برای یک یا دو روز در بیمارستان تحت نظر داشته باشد و در صورت مشخص شدن علت آن را درمان کند. ایلئوس فلج می‌تواند به خودی خود بهتر شود. در عین حال، به احتمال زیاد از طریق لوله بینی یا IV به شما غذا داده می‌شود تا از سوء تغذیه جلوگیری شود.

اگر ایلئوس فلج به خودی خود بهبود نیابد، پزشک ممکن است دارویی تجویز کند که باعث انقباض ماهیچه می‌شود، که می‌تواند به انتقال غذا و مایعات از طریق روده کمک کند. اگر ایلئوس فلج ناشی از بیماری یا دارو باشد، پزشک بیماری زمینه‌ای را درمان می‌کند یا دارو را متوقف می‌کند. به ندرت ممکن است نیاز به جراحی باشد.

در مواردی که روده بزرگ می‌شود، درمانی به نام رفع فشار ممکن است باعث تسکین شود. فشرده‌سازی را می‌توان با کولونوسکوپی انجام داد، روشی که در آن یک لوله نازک به داخل مقعد وارد شده و به داخل روده بزرگ هدایت می‌شود. رفع فشار نیز می‌تواند از طریق جراحی انجام شود.

آماده شدن برای ویزیت پزشکی

انسداد روده معمولاً یک اورژانس پزشکی است. در نتیجه، ممکن است زمان زیادی برای آماده شدن برای قرار ملاقات نداشته باشید. اگر قبل از ملاقات وقت دارید، لیستی از علائم و نشانه‌های خود تهیه کنید تا بتوانید به سوالات پزشک خود بهتر پاسخ دهید.

چه انتظاری از پزشک خود داشته باشید

پزشک شما به احتمال زیاد تعدادی سوا از شما می‌پرسد، از جمله:

• از کی درد شکم یا علائم دیگر را تجربه کردید؟
• آیا علائم شما به طور ناگهانی ظاهر شده‌اند یا قبلاً علائم مشابهی داشته‌اید؟
• آیا درد شما مداوم است؟
• آیا حالت تهوع، استفراغ، تب، خون در مدفوع، اسهال یا یبوست را تجربه کرده‌اید؟
• آیا جراحی یا تابش شکم انجام داده‌اید؟

چسبندگی روده

چسبندگی شکم نوار‌هایی از بافت شبیه زخم است که در داخل شکم شما ایجاد می‌شود. نوار‌ها بین دو یا چند اندام یا بین اندام‌ها و دیواره شکم تشکیل می‌شوند.

به طور معمول، سطوح اندام‌ها و دیواره شکم شما هنگام حرکت به هم نمی‌چسبند. با این حال، چسبندگی‌های شکمی ممکن است باعث چسبندگی این سطوح یا چسبیدن آن‌ها به یکدیگر شود.

چسبندگی‌های شکمی می‌توانند روده‌ها و سایر اندام‌های شکم را پیچ خورده، بچرخانند، بکشند یا فشرده کنند و علائم و عوارضی مانند انسداد یا انسداد روده ایجاد کنند.

چسبندگی شکم چقدر شایع است؟

چسبندگی شکمی شایع است و اغلب پس از جراحی شکم ایجاد می‌شود. در جراحی شکم، جراحان از طریق برش یا برش وارد شکم بیمار می‌شوند. جراحی شکم ممکن است لاپاراسکوپی یا باز باشد.

در جراحی لاپاراسکوپی که به طور فزاینده‌ای متداول است، جراحان برش‌های کوچکی در شکم ایجاد می‌کنند و ابزار‌های خاصی را برای مشاهده، برداشتن یا ترمیم اندام‌ها و بافت‌ها وارد می‌کنند. در جراحی باز، جراحان یک برش بزرگتر ایجاد می‌کنند تا شکم باز شود.

چسبندگی شکمی در بیش از 9 نفر از هر 10 نفری که عمل جراحی باز کردن شکم را انجام می‌دهند، ایجاد می‌شود.  با این حال، اکثر افراد مبتلا به چسبندگی شکمی علائم یا عوارضی ندارند. چسبندگی شکم بعد از جراحی لاپاراسکوپی کمتر از جراحی باز است.^.

چه کسانی بیشتر به چسبندگی روده مبتلا می‌شوند؟

افرادی که تحت عمل جراحی شکم قرار گرفته‌اند به احتمال زیاد دچار چسبندگی شکمی می‌شوند. در بین افرادی که جراحی شکم انجام داده‌اند، چسبندگی و عوارض مربوط به آن بیشتر در افرادی مشاهده می‌شود که

• جراحی فوری شکم انجام شده باشد
• جراحی لگن یا عمل جراحی که شامل پایین دستگاه گوارش، از جمله روده بزرگ و راست روده انجام داده باشند.

چسبندگی روده چه عوارضی دارد؟

چسبندگی شکمی می‌تواند باعث انسداد روده و ناباروری زنان شود.

انسداد روده

انسداد روده عبارت است از انسداد جزئی یا کامل حرکت غذا، مایعات، هوا یا مدفوع از طریق روده‌ها. چسبندگی شکمی شایع‌ترین علت انسداد روده کوچک است. انسداد روده ممکن است منجر به

• فقدان جریان خون در قسمت مسدود شده روده و مرگ بافت‌های روده‌ای که دچار گرسنگی خون شده‌اند
• پریتونیت، عفونت پوشش حفره شکم

انسداد روده می‌تواند زندگی را تهدید کند. افرادی که علائم انسداد کامل دارند – که شامل درد شکم و خروج مایعات، مدفوع یا گاز نمی‌شود – باید فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشند.

ناباروری زنان

در زنان، چسبندگی شکمی در لگن یا داخل رحم می‌تواند قسمت‌هایی از دستگاه تناسلی را فشرده یا مسدود کرده و باعث ناباروری شود.

علائم چسبندگی روده چیست؟

در بسیاری از موارد، چسبندگی شکمی علامتی ایجاد نمی‌کند. اگر علائم ایجاد کنند، درد مزمن شکمی شایع‌ترین علامت است.

چسبندگی شکمی ممکن است باعث انسداد روده شود که می‌تواند زندگی را تهدید کند. اگر علائم انسداد روده را دارید، بلافاصله به دنبال کمک پزشکی باشید.

علائم انسداد روده ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• درد شکم
• نفخ
• یبوست
• عبور ندادن گاز
• حالت تهوع
• استفراغ

اگر انسداد روده جریان خون را در قسمت مسدود شده روده قطع کند یا منجر به پریتونیت شود، ممکن است علائم اضافی مانند ضربان قلب سریع یا تب ایجاد شود.

علت چسبندگی روده چیست؟

جراحی شکم شایع‌ترین علت چسبندگی شکم است. چسبندگی‌های ناشی از جراحی بیشتر باعث ایجاد علائم و عوارض می‌شود تا چسبندگی‌های مربوط به علل دیگر. علائم و عوارض ممکن است در هر زمان پس از عمل، حتی سال‌ها بعد، ظاهر شوند.³

شرایطی که شامل التهاب یا عفونت در شکم است نیز ممکن است باعث چسبندگی شود. این شرایط شامل بیماری کرون،بیماری دیورتیکولی،اندومتریوز، بیماری التهابی لگن و پریتونیت.

سایر علل چسبندگی شکم شامل دیالیز صفاقی طولانی مدت برای درمان نارسایی کلیه و پرتودرمانی برای درمان سرطان است.

در برخی موارد، چسبندگی شکمی در هنگام تولد وجود دارد.

جراحی شکم شایع‌ترین علت چسبندگی شکم است.

پزشکان چگونه چسبندگی شکم را تشخیص می‌دهند؟

پزشکان از سابقه پزشکی، معاینه فیزیکی، آزمایش خون، آزمایشات تصویربرداری و در برخی موارد از جراحی برای تشخیص چسبندگی شکم استفاده می‌کنند.

تاریخچه پزشکی

پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی شما، از جمله سابقه جراحی شکم یا سایر شرایطی که ممکن است باعث چسبندگی شکم شود، بپرسد. پزشک همچنین در مورد سابقه بیماری‌ها و اختلالات دیگر شما که ممکن است علائم مشابه علائم چسبندگی شکم را ایجاد کند، از شما سال می‌کند.

معاینه بدنی

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است روی شکم شما ضربه بزند تا حساسیت یا درد را بررسی کند و از گوشی پزشکی برای گوش دادن به صدا‌های شکم استفاده کند.

آزمایش خون

یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی نمونه خون را گرفته و نمونه‌ها را به آزمایشگاه می‌فرستد. اگرچه نمی‌توان از آزمایش خون برای تشخیص چسبندگی شکم استفاده کرد، اما پزشکان ممکن است آزمایش خون را برای رد سایر مشکلات سلامتی که می‌توانند باعث علائم شما شوند، تجویز کنند. اگر علائم انسداد روده‌ای دارید، آزمایش خون می‌تواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند شدت انسداد چقدر است.

آزمایشات تصویربرداری

آزمایشات تصویربرداری اغلب نمی‌توانند چسبندگی روده را نشان دهند. با این حال، پزشکان می‌توانند از آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص انسداد روده ناشی از چسبندگی شکم استفاده کنند. پزشکان همچنین ممکن است از آزمایشات تصویربرداری برای رد سایر مشکلاتی که ممکن است باعث علائم شما شوند، استفاده کنند.

آزمایشات تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد

• توموگرافی کامپیوتری (CT) ، که از ترکیب اشعه ایکس و فناوری رایانه برای ایجاد تصاویر استفاده می‌کند. سی تی اسکن ممکن است به پزشکان در تشخیص انسداد روده و یافتن محل، علت و شدت انسداد کمک کند.
• عکس اشعه ایکس ، که از مقدار کمی تابش برای ایجاد تصاویری از داخل بدن استفاده می‌کند.
• اشعه ایکس با ماده حاجب محلول در آب، مایع مخصوصی که دستگاه گوارش را در اشعه ایکس بیشتر نمایان می‌کند. اگر چسبندگی باعث انسداد روده می‌شود، این آزمایش تصویربرداری می‌تواند به پزشکان کمک کند تا بفهمند آیا به جراحی نیاز دارید یا خیر. ماده حاجب محلول در آب نیز ممکن است به رفع انسداد کمک کند.
• سری GI پایین، که از اشعه ایکس برای مشاهده روده بزرگ استفاده می‌کند.

پزشکان می‌توانند از آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص انسداد روده ناشی از چسبندگی شکم استفاده کنند یا سایر مشکلات را رد کنند.

عمل جراحی

در برخی موارد، پزشکان ممکن است جراحی را برای بررسی داخل شکم و بررسی چسبندگی یا مشکلات دیگر که ممکن است باعث ایجاد علائم شوند، توصیه کنند. جراحان ممکن است با جراحی لاپاراسکوپی یا باز، چسبندگی شکم را بررسی کنند.

در برخی موارد، جراحان ممکن است بتوانند مشکل را در طول عمل درمان کنند.

پزشکان چسبندگی شکم را چگونه درمان می‌کنند؟

اگر چسبندگی‌های شکمی علائم یا عوارضی ایجاد نکنند، معمولاً نیازی به درمان ندارند.

اگر چسبندگی شکم باعث ایجاد علائم یا عوارض شود، پزشک می‌تواند چسبندگی را با جراحی لاپاراسکوپی یا باز باز کند. با این حال، جراحی برای درمان چسبندگی ممکن است باعث ایجاد چسبندگی‌های جدید شود. اگر چسبندگی شکمی دارید، در مورد مزایا و خطرات احتمالی جراحی با پزشک خود مشورت کنید.

اگر چسبندگی شکمی باعث انسداد روده شود، فوراً به درمان در بیمارستان احتیاج خواهید داشت. پزشکان شما را معاینه می‌کنند و ممکن است آزمایشاتی را برای اطلاع از نیاز شما به جراحی اورژانسی تجویز کنند. اگر این کار را انجام دهید، جراحان چسبندگی را آزاد کرده و انسداد روده را برطرف می‌کنند.

اگر نیازی به جراحی اورژانسی ندارید، پزشکان ممکن است انسداد را بدون جراحی درمان کنند. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی به شما مایعات داخل وریدی (IV) می‌دهند و لوله‌ای را از طریق بینی و داخل معده قرار می‌دهند تا محتویات دستگاه گوارش شما در بالای انسداد برداشته شود. در برخی موارد، انسداد ممکن است برطرف شود. اگر انسداد برطرف نشود، جراحان جراحی را برای آزادسازی چسبندگی انجام می‌دهند و انسداد روده را برطرف می‌کنند.

آیا می‌توان از چسبندگی شکم جلوگیری کرد؟

هنگام انجام جراحی شکم، جراحان اقداماتی را انجام می‌دهند تا احتمال بروز چسبندگی شکمی و عوارض مرتبط با آن را پس از عمل کاهش دهند. به عنوان مثال، جراحان ممکن است

• در صورت امکان به جای جراحی باز جراحی لاپاراسکوپی را توصیه کنید.
• برای جلوگیری از آسیب بافت‌ها را به آرامی دستکاری کنید.
• برای جلوگیری از مواد خارجی از شکم، مانند استفاده از دستکش بدون پودر و ابزار‌های بدون پرز اقدام کنید.
• در انتهای عمل، بافت‌های آسیب دیده داخل شکم را با یک پوشش مخصوص بپوشانید.