فیلم دانیل – نقد، بررسی و خلاصه داستان – Daniel (1983)
کارگردان : سیدنی لومت
فیلمنامه‌نویس : ا. ل. داکترو، برمبنای رمانی نوشته خودش.
فیلمبردار : آندری بارت‌کوویاک
آهنگساز(موسیقی متن) : باب جیمز.
هنرپیشگان : تیموتی هاتن، آماندا پلامر، مندی پاتینکین، لینزی کروز، جان روبینستاین، ماریا توسی، ادوارد آسنر، الن بارکین، جولی بوواسو، کارمن ماتیوز، تووا فلدشو و جوزف لیون.
نوع فیلم : رنگی، ۱۳۰ دقیقه.
سال 1968. پانزده سال از اعدام «پل ایزاکس» (پاتینکین) و همسرش، «روچل» (کروز) به جرم توطئه‌های کمونیستی و سرقت اسرار اتمی می‌گذرد. طی این مدت دو فرزند آنان، «دانیل» (هاتن) و «سوزان» (پلامر) تحت سرپرستی و محبت ناپدری، «رابرت لِوین» (روبینستاین) و نامادری‌شان، «لیز» (توسی) بزرگ شده‌اند.
«سوزان» که روحیه ناآرامی دارد، «دانیل» را به سازشکاری متهم می‌کند و پس از اقدام به خودکشی، روانه آسایشگاه روانی می‌شود. «دانیل» در پی کشف اسرار گذشته، با روزنامه‌نگاری ملاقات می‌کند که می‌گوید پدر و مادر او بدون مدرک واقعی محکوم شدند. از سوی دیگر «خانم آشر» (ماتیوز)، همسر «جیکوب» (آسنر)، وکیلی که سخت برای دفاع از «پل» و «روچل» تلاش کرد، برای «دانیل» توضیح می‌دهد که چطور این پرونده، باعث فروپاشی زندگی حرفه‌ای و شخصی شوهرش شد.
وکیل دیگری که وارث مدارک «آشر» است، به «دانیل» می‌گوید در واقع «پل» «روچل» بلاگردان فضای سیاسی آن دوره شدند. چنان که هم FBI و هم رفقای کمونیستِ والدینش از قربانی شدن آنان، استفاده بردند…
لومت در فیلم روشی مشابه با اثر قبلی‌اش، شاهزاده شهر (1981) را به کار می‌گیرد. او الگوئی پیچیده ترسیم می‌کند که عامدانه توأم با ابهام است: تماشاگر نیز مثل «دانیل» هرگز به واقعیت ماجرای والدین او پی نمی‌برد. داکترو رمان خود (برمبنای رویدادی واقعی) را خلاقانه به قالب فیلم‌نامه درآورده و از اشارات تاریخی تهی کرده است.
از طرف دیگر، نظرگاه فیلم تا حد زیادی بر مبنای دیدگاه فردی «دانیل» شکل می‌گیرد و همین امر سیر روایت را به اعماقی تلخ‌تر می‌کشاند، در نتیجه گذشته و زندگی حال «دانیل» در ذهنش ادغام می‌شود. کار تک‌تک بازیگران چشم‌گیر است. چنانکه هر یک از شخصیت‌ها حس و حال خاص خود را در فیلم به جا می‌گذارد.
