زبان جغرافیایی چیست و چرا ایجاد می‌شود و چطور می‌توان درمانش کرد؟

زبان جغرافیایی Geographic tongue یک بیماری التهابی اما بی‌ضرر است که بر سطح زبان ظاهر می‌شود.

در حال معمول، زبان معمولاً با برجستگی‌های ریز و سفید متمایل به صورتی (پاپیلا) پوشیده می‌شود که در واقع برآمدگی‌های کوتاه، ظریف و مو مانندی هستند. اما در کسانی که زبان جغرافیایی دارند، لکه‌های روی سطح زبان فاقد پاپیلا هستند و به صورت «جزیره‌ای» قرمز و صاف ظاهر می‌شوند و اغلب حاشیه‌های کمی برجسته دارند.

این لکه‌ها (ضایعات) به زبان ظاهری شبیه نقشه یا حالت جغرافیایی می‌دهند. ضایعات اغلب در یک ناحیه بهبود می‌یابند و سپس به قسمت دیگری از زبان منتقل می‌شوند. زبان جغرافیایی به عنوان گلوسیت مهاجرتی خوش خیم نیز شناخته می‌شود.

اگرچه زبان جغرافیایی ممکن است هشدار دهنده به نظر برسد، اما مشکلی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند و با عفونت یا سرطان مرتبط نیست. زبان جغرافیایی گاهی اوقات می‌تواند باعث ناراحتی زبان و افزایش حساسیت به برخی مواد مانند ادویه‌ها، نمک و حتی شیرینی‌ها شود.

علائم زبان جغرافیایی

علائم و نشانه‌های زبان جغرافیایی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لکه‌های صاف، قرمز و با شکل نامنظم (ضایعات) در بالا یا کنار زبان شما
• تغییرات مکرر در محل، اندازه و شکل ضایعات
• ناراحتی، درد یا احساس سوزش در برخی موارد، که اغلب مربوط به خوردن غذا‌های تند یا اسیدی است.

بسیاری از افرادی که زبان جغرافیایی دارند هیچ علامتی ندارند.

زبان جغرافیایی می‌تواند برای روز‌ها، ماه‌ها یا سال‌ها ادامه یابد. این مشکل اغلب خود به خود حل می‌شود اما ممکن است بعداً دوباره ظاهر شود.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

زبان جغرافیایی یک وضعیت جزئی – هرچند گاهی ناراحت‌کننده – است. با این حال، ضایعات روی زبان ممکن است نشان دهنده سایر بیماری‌های جدی‌تر زبان یا بیماری‌هایی باشد که بدن را به طور کلی تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر ضایعاتی روی زبان دارید که در عرض 10 روز برطرف نشد، به پزشک  خود مراجعه کنید.

علل

علت زبان جغرافیایی ناشناخته است و هیچ راهی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. ممکن است بین زبان جغرافیایی و پسوریازیس و بین زبان جغرافیایی و لیکن پلان ارتباطی وجود داشته باشد. اما برای درک بهتر ارتباطات احتمالی به تحقیقات بیشتری نیاز است.

عوامل خطر

مطالعات عواملی که ممکن است با افزایش خطر ابتلا به زبان جغرافیایی مرتبط باشد، نتایج متفاوتی را به همراه داشته است. عواملی که احتمالاً با افزایش خطر مرتبط هستند عبارتند از:

• سابقه خانوادگی. برخی از افراد مبتلا به زبان جغرافیایی سابقه خانوادگی این اختلال را دارند، بنابراین عوامل ژنتیکی ارثی ممکن است خطر را افزایش دهند.
• زبان ترک خورده افراد مبتلا به زبان جغرافیایی اغلب دارای اختلال دیگری به نام زبان ترک خورده هستند که ظاهر شیار‌های عمیق (شکاف) روی سطح زبان دارد.

عوارض زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی یک بیماری خوش خیم است. خطری برای سلامتی شما ایجاد نمی‌کند، عوارض طولانی مدت ایجاد نمی‌کند یا خطر مشکلات عمده سلامتی را افزایش نمی‌دهد.

با این حال، ممکن است خجالت‌آور باشد، بسته به میزان قابل مشاهده بودن ضایعات.

تشخیص زبان جغرافیایی

پزشک یا دندانپزشک شما معمولاً می‌تواند بر اساس معاینه زبان و علائم و نشانه‌های شما، تشخیص زبان جغرافیایی را بدهد.

در طول معاینه، پزشک یا دندانپزشک شما ممکن است:

• از یک ابزار روشن برای بررسی زبان و دهان خود استفاده کند.
• از شما بخواهد که زبان خود را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهید
• به آرامی زبان خود را لمس کنید (لمس کنید) تا حساسیت یا تغییرات غیرعادی در بافت یا قوام زبان را بررسی کنید.
• علائم عفونت مانند تب یا تورم غدد لنفاوی گردن را بررسی کنید

درمان زبان جغرافیایی

زبان جغرافیایی معمولاً نیازی به درمان پزشکی ندارد. اگرچه زبان جغرافیایی گاهی اوقات می‌تواند باعث ناراحتی زبان شود، در غیر این صورت یک وضعیت بی‌ضرر است.

برای مدیریت ناراحتی یا حساسیت، پزشک ممکن است دارو‌هایی مانند:

• مسکن‌های بدون نسخه
• دهان را با یک ماده بی‌حس‌کننده شستشو دهید
• دهان‌شویه آنتی هیستامین
• پماد‌های کورتیکواستروئیدی یا شستشو
• مکمل ویتامین B در برخی موارد

از آنجایی که این درمان‌ها به طور دقیق مورد مطالعه قرار نگرفته‌اند، سود آن‌ها نامشخص است.  این بیماری به خودی خود برطرف می‌شود و سیر غیرقابل پیش بینی دارد، ممکن است نتوانید تشخیص دهید که آیا درمان‌های علامتی واقعاً مؤثر هستند یا خیر.

شیوه زندگی و درمان‌های خانگی

شما ممکن است با پرهیز یا محدود کردن موادی که معمولاً بافت‌های حساس دهان را تشدید می‌کنند، مانند غذا‌ها یا نوشیدنی‌های تند یا اسیدی، و همچنین الکل و تنباکو، ناراحتی مرتبط با زبان جغرافیایی را کاهش دهید.