دردهای شدید هنگام قاعدگی یا دیسمنوره را چطور میتوان درمان کرد؟
دردهای قاعدگی (دیسمنوره) dysmenorrhea دردهای ضربان دار یا کرامپ و گرفتگی در قسمت تحتانی شکم هستند. بسیاری از زنان درست قبل و در طول دوره قاعدگی خود دچار دردهای قاعدگی میشوند.
برای برخی از زنان، این ناراحتی صرفا آزاردهنده است. برای دیگران، دردهای قاعدگی میتواند به اندازهای شدید باشد که در فعالیتهای روزمره برای چند روز در هر ماه اختلال ایجاد کند.
شرایطی مانند آندومتریوز یا فیبروم رحم میتواند باعث دردهای قاعدگی شود. درمان علت کلیدی برای کاهش درد است. گرفتگیهای قاعدگی که ناشی از بیماری دیگری نیستند، با افزایش سن کاهش مییابند و اغلب پس از زایمان بهبود مییابند.
علائم
علائم دردهای قاعدگی عبارتند از:
- درد ضربان دار یا گرفتگی در زیر شکم شما که میتواند شدید باشد
- دردی که 1 تا 3 روز قبل از پریود شروع میشود، 24 ساعت پس از شروع قاعدگی به اوج خود میرسد و در عرض 2 تا 3 روز کاهش مییابد.
- درد مبهم و مداوم
- دردی که به قسمت پایین کمر و ران شما میرسد
برخی از زنان نیز این موارد را دارند:
- حالت تهوع
- مدفوع شل
- سردرد
- سرگیجه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
به پزشک خود مراجعه کنید اگر:
- دردهای قاعدگی هر ماه زندگی شما را مختل میکند
- علائم شما به تدریج بدتر میشود
- شما به تازگی پس از 25 سالگی دچار دردهای شدید قاعدگی شدهاید
علل
در طول دوره قاعدگی، رحم شما منقبض میشود تا به بیرون راندن پوشش آن کمک کند. مواد هورمونی (پروستاگلاندین) که در درد و التهاب نقش دارند باعث انقباض عضلات رحم میشوند. سطوح بالاتر پروستاگلاندینها با دردهای شدید قاعدگی همراه است.
دردهای قاعدگی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- اندومتریوز بافتی که رحم شما را میپوشاند، در خارج از رحم کاشته میشود، معمولاً روی لولههای فالوپ، تخمدانها یا بافت پوشاننده لگن.
- فیبروئید رحم. این رشد غیر سرطانی در دیواره رحم میتواند باعث درد شود.
- آدنومیوز. بافتی که رحم شما را میپوشاند شروع به رشد به دیوارههای عضلانی رحم میکند.
- بیماری التهابی لگن. این عفونت اندامهای تناسلی زنانه معمولاً توسط باکتریهای مقاربتی ایجاد میشود.
- تنگی دهانه رحم. در برخی از زنان، دهانه رحم به اندازهای کوچک است که مانع از جریان قاعدگی میشود و باعث افزایش دردناک فشار داخل رحم میشود.
عوامل خطر
اگر:
- شما کمتر از 30 سال سن دارید
- بلوغ را زود شروع کردید، در سن 11 سالگی یا کمتر
- شما در طول قاعدگی خونریزی شدید دارید (منوراژی)
- خونریزی قاعدگی نامنظم دارید (متروراژی)
- سابقه خانوادگی دردهای قاعدگی (دیسمنوره) دارید.
- سیگار کشیدن
عوارض
گرفتگی قاعدگی عوارض پزشکی دیگری ایجاد نمیکند، اما میتواند در مدرسه، کار و فعالیتهای اجتماعی اختلال ایجاد کند.
با این حال، برخی از شرایط مرتبط با دردهای قاعدگی میتوانند عوارضی داشته باشند. به عنوان مثال، اندومتریوز میتواند باعث مشکلات باروری شود. بیماری التهابی لگن میتواند لولههای فالوپ شما را زخمی کند و خطر کاشت تخمک بارور شده در خارج از رحم را افزایش دهد (بارداری خارج از رحم).
تشخیص
پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی میکند و یک معاینه فیزیکی از جمله معاینه لگن انجام میدهد. در طول معاینه لگن، پزشک شما را برای ناهنجاری در اندامهای تناسلی بررسی میکند و به دنبال علائم عفونت میگردد.
اگر پزشک مشکوک باشد که اختلالی باعث دردهای قاعدگی شما شده است، ممکن است آزمایشهای دیگری مانند:
- سونوگرافی. این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم، دهانه رحم، لولههای فالوپ و تخمدانها استفاده میکند.
- سایر آزمایشات تصویربرداری سی تی اسکن یا اسکن MRI جزئیات بیشتری نسبت به سونوگرافی ارائه میدهد و میتواند به پزشک در تشخیص بیماریهای زمینهای کمک کند. سی تی تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف را ترکیب میکند تا تصاویر مقطعی از استخوانها، اندامها و سایر بافتهای نرم داخل بدن شما تولید کند.
MRI از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قدرتمند برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی استفاده میکند. هر دو آزمایش غیرتهاجمی و بدون درد هستند.
- لاپاراسکوپی اگرچه معمولاً برای تشخیص دردهای قاعدگی ضروری نیست، اما لاپاراسکوپی میتواند به تشخیص یک بیماری زمینهای مانند آندومتریوز، چسبندگی، فیبروم، کیست تخمدان و حاملگی خارج از رحم کمک کند. در طی این جراحی سرپایی، پزشک حفره شکمی و اندامهای تناسلی شما را با ایجاد برشهای کوچک در شکم و قرار دادن یک لوله فیبر نوری با یک لنز دوربین کوچک مشاهده میکند.
درمان
برای کاهش دردهای قاعدگی، پزشک ممکن است توصیه کند:
- مسکنها. مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن ، با دوزهای منظم از روز قبل از شروع پریود میتوانند به کنترل درد ناشی از گرفتگی عضلات کمک کنند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی تجویزی نیز در دسترس هستند.
مصرف مسکن را از ابتدای قاعدگی یا به محض احساس علائم شروع کنید و مصرف دارو را طبق دستور به مدت دو تا سه روز یا تا زمانی که علائم شما از بین برود ادامه دهید.
- کنترل بارداری هورمونی قرصهای ضد بارداری خوراکی حاوی هورمونهایی هستند که از تخمکگذاری جلوگیری کرده و از شدت دردهای قاعدگی میکاهد. این هورمونها را میتوان به چندین شکل دیگر نیز تحویل داد: تزریق، چسب پوستی، ایمپلنت در زیر پوست بازو، حلقه انعطافپذیری که وارد واژن میکنید یا دستگاه داخل رحمی (IUD).
- عمل جراحی. اگر دردهای قاعدگی شما ناشی از اختلالی مانند اندومتریوز یا فیبروم باشد، جراحی برای اصلاح مشکل ممکن است به علائم شما کمک کند. برداشتن رحم با جراحی نیز ممکن است یک گزینه باشد، اگر روشهای دیگر نتوانند علائم شما را کاهش دهند و اگر قصد بچهدار شدن ندارید.
شیوه زندگی و درمانهای خانگی
علاوه بر خواب و استراحت کافی، چیزهایی که ممکن است بخواهید امتحان کنید عبارتند از:
- به طور منظم ورزش کنید. فعالیت بدنی، از جمله رابطه جنسی، به کاهش دردهای قاعدگی در برخی از زنان کمک میکند.
- از گرما استفاده کنید. حمام آب گرم یا استفاده از پد گرمکننده، بطری آب گرم یا چسب حرارتی در قسمت پایین شکم ممکن است دردهای قاعدگی را کاهش دهد.
- مکملهای غذایی را امتحان کنید. تعدادی از مطالعات نشان دادهاند که ویتامین E، اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین B-1 (تیامین)، ویتامین B-6 و مکملهای منیزیم ممکن است دردهای قاعدگی را کاهش دهند.
- استرس را کاهش دهید. استرس روانی ممکن است خطر دردهای قاعدگی و شدت آن را افزایش دهد.
طب جایگزین
اکثر درمانهای جایگزین برای درمان دردهای قاعدگی به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفتهاند تا کارشناسان توصیه کنند. با این حال، برخی از درمانهای جایگزین ممکن است کمک کند، از جمله:
- طب سوزنی. طب سوزنی شامل وارد کردن سوزنهای بسیار نازک از طریق پوست در نقاط استراتژیک بدن است. برخی مطالعات نشان دادهاند که طب سوزنی به تسکین دردهای قاعدگی کمک میکند.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS). یک دستگاه TENS با استفاده از تکههای چسبنده با الکترودها به پوست متصل میشود. الکترودها سطح متفاوتی از جریان الکتریکی را برای تحریک اعصاب ارسال میکنند.
TENS ممکن است با بالا بردن آستانه سیگنالهای درد و تحریک آزادسازی مسکنهای طبیعی بدن شما (اندورفین) کار کند. در مطالعات، TENS نسبت به دارونما در تسکین درد گرفتگی قاعدگی موثرتر بود.
- داروی گیاهی. برخی از محصولات گیاهی مانند پیکنوژنول، رازیانه یا محصولات ترکیبی ممکن است دردهای قاعدگی را تسکین دهند.
- طب فشاری مانند طب سوزنی، طب فشاری نیز شامل تحریک نقاط خاصی از بدن است، اما با فشار ملایم به پوست به جای سوزن. اگرچه تحقیقات در مورد طب فشاری و دردهای قاعدگی محدود است، به نظر میرسد که طب فشاری ممکن است در کاهش دردهای قاعدگی موثرتر از دارونما باشد.