دردهای قاعدگی (دیسمنوره) چرا ایجاد میشوند و چطور میشود آنها را درمان کرد؟
دردهای قاعدگی (دیسمنوره) dysmenorrhea دردهای ضربان دار یا گرفتگی در قسمت تحتانی شکم هستند. بسیاری از زنان درست قبل و در طول دوره قاعدگی خود دچار دردهای قاعدگی میشوند.
برای برخی از زنان، این ناراحتی صرفا آزاردهنده است. برای دیگران، دردهای قاعدگی میتواند به اندازهای شدید باشد که در فعالیتهای روزمره برای چند روز در هر ماه اختلال ایجاد کند.
شرایطی مانند آندومتریوز یا فیبروم رحم میتواند باعث دردهای قاعدگی شود. درمان علت کلیدی برای کاهش درد است. گرفتگیهای قاعدگی که ناشی از بیماری دیگری نیستند، با افزایش سن کاهش مییابند و اغلب پس از زایمان بهبود مییابند.
علائم
علائم دردهای قاعدگی عبارتند از:
- درد ضربان دار یا گرفتگی در زیر شکم شما که میتواند شدید باشد
- دردی که 1 تا 3 روز قبل از پریود شروع میشود، 24 ساعت پس از شروع پریود به اوج خود میرسد و در عرض 2 تا 3 روز فروکش میکند.
- درد مبهم و مداوم
- دردی که به قسمت پایین کمر و ران شما میرسد
برخی از زنان نیز این موارد را دارند:
- حالت تهوع
- مدفوع شل
- سردرد
- سرگیجه
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
به پزشک خود مراجعه کنید اگر:
- دردهای قاعدگی هر ماه زندگی شما را مختل میکند
- علائم شما به تدریج بدتر میشود
- شما به تازگی پس از 25 سالگی دچار دردهای شدید قاعدگی شدهاید
علل
در طول دوره قاعدگی، رحم شما منقبض میشود تا به بیرون راندن پوشش آن کمک کند. مواد هورمونی (پروستاگلاندین) که در درد و التهاب نقش دارند باعث انقباض عضلات رحم میشوند. سطوح بالاتر پروستاگلاندینها با دردهای شدید قاعدگی همراه است.
دردهای قاعدگی ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- اندومتریوز بافتی که رحم شما را میپوشاند در خارج از رحم کاشته میشود، معمولا در لولههای فالوپ، تخمدانها یا بافت پوشاننده لگن شما.
- فیبروئید رحم. این رشد غیر سرطانی در دیواره رحم میتواند باعث درد شود.
- آدنومیوز. بافتی که رحم شما را میپوشاند شروع به رشد به دیوارههای عضلانی رحم میکند.
- بیماری التهابی لگن. این عفونت اندامهای تناسلی زنانه معمولاً توسط باکتریهای مقاربتی ایجاد میشود.
- تنگی دهانه رحم. در برخی از زنان، دهانه رحم به اندازهای کوچک است که مانع از جریان قاعدگی شود و باعث افزایش دردناک فشار داخل رحم میشود.
عوامل خطر
اگر:
- شما کمتر از 30 سال سن دارید
- بلوغ را زود شروع کردید، در سن 11 سالگی یا کمتر
- شما در طول قاعدگی خونریزی شدید دارید (منوراژی)
- خونریزی قاعدگی نامنظم دارید (متروراژی)
- سابقه خانوادگی دردهای قاعدگی (دیسمنوره) دارید.
- سیگار میکشی
عوارض
گرفتگی قاعدگی عوارض پزشکی دیگری ایجاد نمیکند، اما میتواند در مدرسه، کار و فعالیتهای اجتماعی اختلال ایجاد کند.
با این حال، برخی از شرایط مرتبط با دردهای قاعدگی میتوانند عوارضی داشته باشند. به عنوان مثال، اندومتریوز میتواند باعث مشکلات باروری شود. بیماری التهابی لگن میتواند لولههای فالوپ شما را زخمی کند و خطر کاشت تخمک بارور شده در خارج از رحم را افزایش دهد (بارداری خارج از رحم).
تشخیص
پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی میکند و یک معاینه فیزیکی از جمله معاینه لگن انجام میدهد. در طول معاینه لگن، پزشک شما را برای ناهنجاری در اندامهای تناسلی بررسی میکند و به دنبال علائم عفونت میگردد.
اگر پزشک مشکوک باشد که اختلالی باعث دردهای قاعدگی شما شده است، ممکن است آزمایشهای دیگری مانند:
- سونوگرافی. این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم، دهانه رحم، لولههای فالوپ و تخمدانها استفاده میکند.
- سایر آزمایشات تصویربرداری سی تی اسکن یا اسکن MRI جزئیات بیشتری نسبت به سونوگرافی ارائه میدهد و میتواند به پزشک شما در تشخیص بیماریهای زمینهای کمک کند. سی تی تصاویر اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف را ترکیب میکند تا تصاویر مقطعی از استخوانها، اندامها و سایر بافتهای نرم داخل بدن شما تولید کند.
MRI از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قدرتمند برای تولید تصاویر دقیق از ساختارهای داخلی استفاده میکند. هر دو آزمایش غیرتهاجمی و بدون درد هستند.
- لاپاراسکوپی اگرچه معمولاً برای تشخیص دردهای قاعدگی ضروری نیست، اما لاپاراسکوپی میتواند به تشخیص یک بیماری زمینهای مانند آندومتریوز، چسبندگی، فیبروم، کیست تخمدان و حاملگی خارج از رحم کمک کند. در طی این جراحی سرپایی، پزشک حفره شکمی و اندامهای تناسلی شما را با ایجاد برشهای کوچک در شکم و قرار دادن یک لوله فیبر نوری با یک لنز دوربین کوچک مشاهده میکند.
درمان
برای کاهش دردهای قاعدگی، پزشک ممکن است توصیه کند:
- مسکنها. مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) یا ناپروکسن سدیم (Aleve)، با دوزهای منظم از روز قبل از شروع پریود میتوانند به کنترل درد ناشی از گرفتگی عضلات کمک کنند. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی تجویزی نیز در دسترس هستند.
مصرف مسکن را از ابتدای پریود یا به محض احساس علائم شروع کنید و مصرف دارو را طبق دستور به مدت دو تا سه روز یا تا زمانی که علائم شما از بین برود ادامه دهید.
- کنترل بارداری هورمونی قرصهای ضد بارداری خوراکی حاوی هورمونهایی هستند که از تخمکگذاری جلوگیری کرده و از شدت دردهای قاعدگی میکاهد. این هورمونها را میتوان به چندین شکل دیگر نیز تحویل داد: تزریق، چسب پوستی، ایمپلنت در زیر پوست بازو، حلقه انعطافپذیری که وارد واژن میکنید یا دستگاه داخل رحمی (IUD).
- عمل جراحی. اگر دردهای قاعدگی شما ناشی از اختلالی مانند اندومتریوز یا فیبروم باشد، جراحی برای اصلاح مشکل ممکن است به علائم شما کمک کند. برداشتن رحم با جراحی نیز ممکن است یک گزینه باشد، اگر روشهای دیگر نتوانند علائم شما را کاهش دهند و اگر قصد بچهدار شدن ندارید.
شیوه زندگی و درمانهای خانگی
علاوه بر خواب و استراحت کافی، چیزهایی که ممکن است بخواهید امتحان کنید عبارتند از:
- به طور منظم تمرین کن. فعالیت بدنی، از جمله رابطه جنسی، به کاهش دردهای قاعدگی در برخی از زنان کمک میکند.
- از گرما استفاده کنید. خیساندن در حمام آب گرم یا استفاده از پد گرمکننده، بطری آب گرم یا چسب حرارتی در قسمت پایین شکم ممکن است دردهای قاعدگی را کاهش دهد.
- مکملهای غذایی را امتحان کنید. تعدادی از مطالعات نشان دادهاند که ویتامین E، اسیدهای چرب امگا 3، ویتامین B-1 (تیامین)، ویتامین B-6 و مکملهای منیزیم ممکن است دردهای قاعدگی را کاهش دهند.
- استرس را کاهش دهید. استرس روانی ممکن است خطر دردهای قاعدگی و شدت آن را افزایش دهد.
طب جایگزین
اکثر درمانهای جایگزین برای درمان دردهای قاعدگی به اندازه کافی مورد مطالعه قرار نگرفتهاند تا کارشناسان توصیه کنند. با این حال، برخی از درمانهای جایگزین ممکن است کمک کند، از جمله:
- طب سوزنی. طب سوزنی شامل وارد کردن سوزنهای بسیار نازک از طریق پوست در نقاط استراتژیک بدن است. برخی مطالعات نشان دادهاند که طب سوزنی به تسکین دردهای قاعدگی کمک میکند.
- تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS). یک دستگاه TENS با استفاده از تکههای چسبنده با الکترودها به پوست متصل میشود. الکترودها سطح متفاوتی از جریان الکتریکی را برای تحریک اعصاب ارسال میکنند.
TENS ممکن است با بالا بردن آستانه سیگنالهای درد و تحریک آزادسازی مسکنهای طبیعی بدن شما (اندورفین) عمل کند. در مطالعات، TENS نسبت به دارونما در تسکین درد گرفتگی قاعدگی موثرتر بود.
- داروی گیاهی. برخی از محصولات گیاهی مانند پیکنوژنول، رازیانه یا محصولات ترکیبی ممکن است دردهای قاعدگی را تسکین دهند.
- طب فشاری مانند طب سوزنی، طب فشاری نیز شامل تحریک نقاط خاصی از بدن است، اما با فشار ملایم به پوست به جای سوزن. اگرچه تحقیقات در مورد طب فشاری و دردهای قاعدگی محدود است، به نظر میرسد که طب فشاری ممکن است در کاهش دردهای قاعدگی موثرتر از دارونما باشد.
آماده شدن برای ویزیت پزشکی
اگر دردهای قاعدگی آزاردهنده دارید، با پزشک اصلی خود یا پزشک متخصص در دستگاه تناسلی زنان (متخصص زنان) قرار ملاقات بگذارید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که به شما کمک میکند تا برای قرار ملاقات خود آماده شوید.
آنچه شما میتوانید انجام دهید
دورههای قاعدگی خود، زمان شروع و شدت گرفتگی عضلات خود را دنبال کنید. همچنین فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- مشکلات پزشکی که داشتهاید و استرسهای عمده اخیر در زندگیتان
- تمام داروها، ویتامینها یا سایر مکملهایی که مصرف میکنید
- سوالاتی که باید از پزشک خود بپرسید
برای دردهای قاعدگی، سوالات اساسی عبارتند از:
- محتملترین علت علائم من چیست؟
- آیا احتمال دارد علائم من در طول زمان تغییر کند؟
- آیا نیاز به انجام آزمایش دارم؟
- چه درمانها یا درمانهای خانگی ممکن است کمک کند؟
- آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایتهایی را پیشنهاد میکنید؟
از پزشک خود چه انتظاری دارید
پزشک شما احتمالاً از شما سؤالاتی میپرسد، مانند:
- چند ساله بودید که قاعدگی شروع شد؟
- فاصله دورههای قاعدگی شما چقدر است و معمولا چقدر طول میکشد؟
- شدت خونریزی قاعدگی شما چقدر است؟ آیا تا به حال بین پریودها خونریزی میکنید؟
- دل درد کجاست؟
- آیا علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، اسهال، کمردرد، سرگیجه یا سردرد همراه با گرفتگی عضلات خود دارید؟
- آیا علائم شما باعث میشود که فعالیتهای خود را محدود کنید، از محل کار یا مدرسه در خانه بمانید یا از ورزش اجتناب کنید؟
- اگر از نظر جنسی فعال هستید، آیا مقاربت دردناک است؟
- چه درمانهایی را تا کنون امتحان کردهاید، در صورت وجود؟ آیا چیزی کمک کرده است؟
- آیا زنان خانواده شما سابقه علائم مشابهی دارند؟
کاری که در این بین میتوانید انجام دهید
هنگامی که گرفتگی عضلانی دارید، سعی کنید یک حمام آب گرم بگیرید یا از یک پد گرمکننده، بطری آب گرم یا چسب حرارتی روی شکم خود استفاده کنید. مسکنهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن نیز ممکن است کمک کنند.