در صورت جنگ هستهای و رخ دادن زمستان هستهای میلیاردها نفر دچار قحطی خواهند شد، اما این کشورها ممکن است در امان بمانند …
اگر یک جنگ هستهای آغاز شود، احتمالاً زیاد طول نمی‌کشید. برای چند روز، شاید یک هفته، سلاح‌های هستهای بین چند کشور شلیک می‌شود و خسارات فاجعه‌باری به سرعت رخ می‌دهد. اما بعد چه اتفاقی می‌افتد؟
برای دهه‌ها، محققان اثرات بعدی درگیری هستهای را مدل‌سازی کرده‌اند. یکی از مخرب‌ترین پیامد‌های جهانی جنگ هستهای، احتمال وقوع یک رویداد به نام «زمستان هستهای» است.
در یک جنگ هستهای، بمب‌هایی که شهر‌ها و نواحی صنعتی را هدف قرار می‌دهند، طوفان‌های مهیب و آتش‌سوزی‌های عظیمی ایجاد می‌کنند که مقادیر زیادی دوده به اتمسفر فوقانی می‌فرستند که در همه جهان پخش می‌شود و مانع رسیدن نور خورشید به سطح زمین و در نتیجه سرد شدن زمین می‌شوند.
احتمالا در حد یک دهه و بیشترسیستم‌های تولید غذا در خشکی و اقیانوس‌ها به شدت تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
اگرچه اصطلاح «زمستان هسته ای» در دهه ۱۹۸۰ ابداع شد، این‌ایده به قدمت سلاح‌های هستهای است. در سال ۱۹۴۷، پول اندرسون، نویسنده داستان‌های علمی تخیلی، در مورد چشم انداز یک جنگ هستهای جهانی که عصر یخبندان جدیدی را آغاز می‌کند، در داستان نمادین پسا آخرالزمانی خود به نام «فرزندان فردا» حدس و گمان‌های خود را مطرح کرد.
اخیراً، با پیچیده‌تر شدن مدل‌سازی آب و هوا، محققان توانسته‌اند شبیه‌سازی‌های پیچیده‌تری را برای بررسی انواع تأثیرهای یک زمستان هستهای احتمالی در سراسر جهان انجام دهند. این مطالعه جدید دقیق‌ترین مدل‌سازی تا به امروز را ارائه می‌کند و بررسی می‌کند که چگونه جنگ هستهای می‌تواند بر منابع غذایی جهانی تأثیر بگذارد.
این مطالعه شش سناریوی جنگ هستهای را شبیه‌سازی کرد که بر اساس میزان خاکستر و دوده در استراتوسفر است پر پی استفاده از سلاح‌های هستهای است.
پنج سناریو مقیاس‌های مختلف درگیری هستهای بین هند و پاکستان را مدل‌سازی کردند، در حالی که مدل ششم یک جنگ هستهای جهانی بین ایالات متحده و روسیه را شبیه‌سازی کرد.
تغییرات آب و هوایی مدل‌های کشاورزی که برای محاسبه کاهش تولیدات عمده محصولات زراعی مانند گندم، برنج و ذرت طراحی شده بودند، وارد شدند و میزان کل کاهش کالری تولیدی محاسبه شد، به این معنی که محققان می‌توانند تخمین بزنند که چند نفر به طور فرضی در ماه‌ها یا سال‌های پس از جنگ هستهای دچار قحطی شوند.
بدترین سناریویی که در این مطالعه مدل‌سازی شد، به تأثیر ۱۵۰ میلیون تن دوده که به دنبال یک هفته درگیری هستهای جهانی به استراتوسفر تزریق می‌شود، می‌پردازد. حدود ۳۶۰ میلیون تلفات مستقیم چنین جنگی است، اما اثرات آب و هوایی ناشی از این سلاح‌ها منجر به کاهش ۹۰ درصدی در تولید کالری جهانی می‌شود. دو سال پس از جنگ هستهای، این مدل‌سازی تخمین زده که حدود پنج میلیارد نفر در سراسر جهان بر اثر قحطی خواهند مرد!
دیپاک ری توضیح داد: «اگرچه احتمال وقوع چنین جنگی کم است، اما سرمای جهانی (عصر یخبندان) با دمای متوسط ۱۴.۸ درجه سانتیگراد (عصر یخبندان) ظرف یک تا دو سال پس از انفجار‌های هستهای رخ می‌دهد. یک دانشمند محیط زیست در مورد مدل‌سازی جدید اظهار نظر می‌کند. حتی اگر نیمی از کالری خوراک دام به‌عنوان غذای انسان مصرف شود و از همه هدر رفت غذا نیز پیشگیری شود، کمبود کالری گریبان ۷۴ درصد مردم جهان را خواهد گرفت.
با این حال، مدل‌سازی نشان می‌دهد که همه کشورها با تجارب مشابهی از ناامنی غذایی پس از درگیری هستهای مواجه نخواهند شد. در افراطی‌ترین سناریوی هستهای، این مدل پیش‌بینی می‌کند که تمام تجارت بین‌المللی غذا متوقف می‌شود و هر کشوری بر توانایی خود برای تولید کالری برای مردمش تکیه می‌کند.
کشوری که به ظاهر از فاجعه جهانی پیش‌بینی شده در مدل‌سازی در امان می‌ماند، استرالیا است. محققان تخمین می‌زنند که تولید گندم در استرالیا تا حد زیادی تحت تأثیر تغییرات آب و هوایی مرتبط با هستهای قرار نخواهد گرفت و این باعث می‌شود این کشور بتواند به طور مؤثر کالری کافی برای حفظ جمعیت خود تولید کند. همسایه نیوزلند نیز در این سناریو مدل‌سازی شده، نسبتاً ایمن بود.
البته، این مطالعه اشاره می‌کند که استرالیا کاملاً هم در امان نخواهد بود. محققان حدس می‌زنند کشور‌هایی مانند استرالیا و نیوزلند که منابع غذایی ثابتی دارند، احتمالاً هجوم قابل توجهی از پناهندگان از کشور‌های آسیایی نزدیک را که با قحطی مواجه هستند، تجربه خواهند کرد.
محققان در مورد پتانسیل منابع غذایی جایگزینی که نیاز به نور خورشید کم هم دارند، حدس‌هایی می‌زنند و امیدوارند در چنین شرایطی بتوان آنها را پرورش داد.
در نهایت، یکی از نویسندگان این مطالعه، آلن روبوک، که برای دهه‌ها اثرات آب و هوایی جنگ هستهای را مدل‌سازی می‌کند، می‌گوید که هیچ شبیه‌سازی وجود ندارد که امیدوارانه باشد. او می‌گوید که احتمالاً میلیاردها نفر در پیامد‌های جنگ هستهای به دلیل ناامنی غذایی جان خود را از دست خواهند داد و به همین دلیل است که این سلاح‌ها باید ممنوع شوند.
روبوک تأکید می‌کند: « اگر سلاح‌های هستهای وجود داشته باشند، همواره احتمال استفاده از آنها وجود دارد و تا حالا هم جهان چندین بار به جنگ هستهای نزدیک شده است.ممنوعیت تسلیحات هستهای تنها راه حل بلندمدت است. معاهده پنج ساله سازمان ملل در مورد منع تسلیحات هستهای توسط ۶۶ کشور تصویب شده است، اما هیچ یک از ۹ کشور هستهای آن را امضا نکرده‌اند. کار ما روشن می‌کند که زمان آن فرا رسیده است که آن ۹ کشور به علم و ندای بقیه جهان گوش دهند و این معاهده را امضا کنند.»
مطالعه جدید در مجله Nature Food منتشر شده است.
منبع: دانشگاه روچستر
