تمدن سومر و داستان ظهور و سقوط آن – اولین امپراتوری تاریخ
اولین امپراتوری تاریخ از منطقهای گرم و خشک آمد، بدون بارندگی برای تغذیه محصولات، بدون درخت یا سنگی برای ساختن. با این وجود ساکنان آن اولین شهر جهان را ساختند با معماری به یاد ماندنی و جمعیت زیاد_ و آن را تماما از گل ساختند.
سومر قسمت جنوبی عراق مدرن را اشغال میکرد در منطقهای به نام بین النهرین. بین النهرین یعنی میان دو رود_ دجله و فرات. ۵۰۰۰ سال ق.م.سومریها از کانالهای آبیاری، سدها و مخازن برای هدایت آب رودخانه و پرورش مناطق وسیع قبلا خشک استفاده میکردند جوامع کشاورزی مانند این به آرامی در سراسر جهان در حال ظهور بودند. اما سومریها اولین کسانی بودند که قدم بعدی را برداشتند.
با استفاده از آجرهای سفالی ساخته شده از گل رودخانه ، شروع به ساخت خانهها و معابد چند طبقه کردند آنها چرخ را اختراع کردند_ چرخ سفالگر، برای تبدیل گل و لای به کالاهای خانگی و ابزار. این آجرهای سفالی باعث ایجاد اولین شهرهای جهان شد، تقریبا حدود ۴۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح. در بالاترین طبقه اجتماعی کشیشها بودند، که اشرافیت محسوب میشدند. سپس بازرگانان، پیشهوران، کشاورزان و بردهها امپراتوری سومری متشکل از دولتهای متمایز شهر بود که مانند ملتهای کوچک فعالیت میکردند آنها با زبان و عتقادات معنوی ارتباط آزادانهای داشتند اما از کنترل متمرکز برخوردار نبودند.
اولین شهرها اوروک،اور و اریدو بودند، و سرانجام ده شهر وجود داشت. هرکدام پادشاهی داشتند که در جایی بین کشیش و حاکم نقش ایفا می کرد. گاهی آنها برای فتح سرزمینهای جدید علیه یکدیگر جنگیدند. هر شهر به یک خدای حامی که بنیانگذار این شهر محسوب میشود ، اختصاص داشت. بزرگترین و مهمترین بنای شهر خانه این خدای حامی بود: زیگورات ، معبدی که به صورت هرم پلکانی طراحی شده است. در حدود ۳۲۰۰ قبل از میلاد ، سومریها شروع به گسترش دامنه فعالیت خود کردند. چرخ سفالگر خانهای جدید در ارابه ها و واگن ها پیدا کرد. آنها قایقهایی از نی و برگ خرما، با بادبانهای کتانی ساختند که مسافت زیادی را از طریق رودخانه و دریا به آنها منتقل میکرد.
آنها برای تکمیل منابع کمیاب، یک شبکه تجاری با پادشاهیهای رو به رشد در مصر ایجاد کردند، آناتولی و اتیوپی، واردات طلا ، نقره ،یاپیس لازولی و چوب سرو تجارت انگیزه ای بعید اختراع اولین سیستم نوشتاری جهان بود. این کار به عنوان یک سیستم حسابداری برای بازرگانان سومری که با بازرگانان خارج از کشور تجارت میکردند ، آغاز شد پس از چند صد سال ، سیستم پیکتوگرام اولیه (تصویر نگاری) به نام میخی به خط تبدیل شد. سومریان اولین قوانین مکتوب را تهیه کردند و اولین سیستم مدرسه را ایجاد کردند که برای آموزش کار نوشتن طراحی شده بود – و ابتکارات نوآوریهای نه چندان مهیج چون تاسیسات حکومتی و مالیات را به وجود آوردند.
در مدارس ، دبیران از طلوع تا غروب ، از کودکی تا بزرگسالی درس می خوانند. آنها حسابداری، ریاضیات و کپی برداری از آثار ادبیات – سرودها، اسطورهها ، ضرب المثلها، افسانههای حیوانات، جادوها و اولین حماسهها را بر روی لوحهای سفالی آموختند. برخی از آن لوحها داستان گیلگمش، پادشاه شهر اوروک را که داستانهای افسانهای نیز بود، روایت میکردند. اما در هزاره سوم ق.م.، سومر دیگر تنها امپراتوری اطراف، یا حتی در بین النهرین نبود. موج قبایل عشایر از شمال و شرق به منطقه سرازیر شد. برخی از تازه واردان به دنبال سومریها، شیوه زندگی خود را در پیش میگیرند و از خط میخی برای بیان زبانهای خود استفاده میکنند.
در۲۳۰۰ ق.م.، سارگون پادشاه اکدی، شهر- ایالتهای سومری را فتح کرد. اما سارگون به فرهنگ سومری احترام میگذاشت و آکادیها و سومریها قرنها در کنار هم وجود داشتند. سایر گروههای متجاوز فقط به غارت و تخریب تمرکز داشتند. حتی با گسترش فرهنگ سومری، یورش مدام باعث کشتارسومریها تا ۱۷۵۰ قبل از میلاد شد. پس از آن ، سومر مجدداً در خاک صحرا ناپدید شد، تا اینکه تا قرن نوزدهم دوباره کشف شد. اما فرهنگ سومری هزاران سال زندگی کرد- ابتدا از طریق اکدیان ، سپس آشوریان ، سپس بابلیها. بابلیها از اختراعات و سنتهای سومری در کنار فرهنگهای عبری، یونانی و رومی عبور میکردند. امروز برخی همچنان پابرجا هستند.