واقعا کیسه پلاستیکی برای محیط زیست مضر است؟پاکت کاغذی یا کیسه پارچهای چطور؟
شما سبد خریدتان را پر کردهاید و برای حساب کردن به سمت صندوق میآیید به کنار صفحه متحرک رسیدید حالا چند انتخاب دارید: از چه نوع کیسهای باید استفاده کنید؟ اگر که تصاویر کیسههای پلاستیکی پخش شده در سراسر اقیانوس را دیده باشید، ممکن است بدیهی به نظر برسد که پلاستیک برای محیط زیست مضر است. مطمئناً یک پاکت کاغذی یا کیسه پارچهای انتخابهای بهتری خواهند بود. اما آیا این واقعا حقیقت دارد؟
هر یک از سه ماده تاثیر زیستمحیطی منحصربهفردی دارند که بر اساس میزان کربن تشکیل دهنده هر کدام، پتانسیل آن برای استفاده مجدد و بازیافت، و تجزیهپذیری تعیین میشود. بنابراین برای فهمیدن داستان کامل پشت سر این کیسههای مواد غذایی باید نگاهی به نحوه ساخت، نحوه استفاده و جایی که سرانجام از آن سر در میآورد بیاندازیم.
بیایید با پلاستیک شروع کنیم. کیسه پلاستیکی نازک و شل معمولی از پلی اتیلن سنگین که معمولا با عنوان اچ.دی.پی.ای شناخته شده، ساخته شده است. تولید این ماده مستلزم استخراج نفت از اعماق زمین و اعمال گرمای شدید بر آن است. رزین پلیمری به دست آمده به همراه مواد افزوده شده مانند اکسید تیتانیوم و گچ به کارخانه تولیدی کیسه فرستاده میشوند. در اینجا، ماشین آلات با سوخت زغال سنگ مواد اولیه را ذوب کرده و آنها را به شکل ورقههای پلاستیکی در آورده که به شکل کیسه برش زده میشوند. به ازای هر کیسهای که به آخر مسیر تولیدش میرسد، حدودا ۱/۶ کیلوگرم کربن دی اکسید به درون اتمسفر آزاد میشود.
این به همان مقداری است که یک اتومبیل در طول رانندگی مسیری کمتر از ۶ کیلومتر تولید میکند. اما گزینههای جایگزین در واقع کربن بیشتری از خود به جای میگذارند. کاغذ از خمیر چوب ساخته میشود، و اگر شما کربنی که به خاطر قطع درختان از اکوسیستمشان باقی میماند را در نظر بگیرید، هر کیسه کاغذی میتواند مسبب وجود حدود ۵/۵ کیلوگرم کربن دی اکسید شود. در ضمن، پرورش پنبه، فرایندی با مصرف بسیار بالای انرژی و آب است. تولید تنها یک کیسه پنبهای میتواند انتشار حدود ۲۷۲ کیلوگرم کربن دی اکسید را به همراه داشته باشد.
وقتی که اثرات کربنی را مقایسه میکنیم پلاستیک برنده قطعی ما است. اما تاثیرات زیستمحیطی براساس نحوه استفاده از کیسه هم تعیین میشود. استفاده مجدد یا بازیافت این کیسهها با کاهش تقاضا برای تولید دوباره، عوارض زیستمحیطی آنها را به میزان قابل توجهی جبران میکند. برای تعیین میزان جبران میتوانیم مقدار کربن حاصله از کیسه را بر تعداد استفاده دوباره از آن تقسیم کنیم. برای مثال اگر یک پاکت کاغذی بگیریم و سه بار از آن استفاده کنیم، تاثیر منفی خالص کمتری نسبت به کیسه پلاستیکی یکبار مصرف خواهد داشت. اگر که ۱۳۱ بار از آن استفاده کنیم، میتوانیم به اندازه تمام کربن تولید شده به خاطر یک کیسه پلاستیکی کربن کاهش دهیم.
از بین این سه گزینه، کیسه پارچهای انگار بیشتر از بقیه بیش از یکبار استفاده میشود. شواهد حاکی از آن است که پاکتهای کاغذی به دلیل پاره شدن سریعا دور انداخته میشوند این قضیه گریبانگیر کیسههای پلاستیکی اچ.دی.پی.ای هم میشود. اما حتی اگر هم آنها را طوری بسازند که پاره نشوند در دسترس بودن گسترده آنها باعث میشود که به شکل یکبار مصرف، مصرف شوند. خوشبختانه،محققان احتمال میدهند که ۴۰ درصد کیسههای اچ.دی.پی.ای حداقل یکبار دیگر برای دور انداختن زباله استفاده میشوند.
همچنین بازیافت این کیسهها اثرات کربنیشان را خنثی میکند، اما احتمال اجرای آن برای هر نوع مادهای در سطح گسترده وجود ندارد. بسیاری از کشورها فاقد زیرساخت بازیافت کیسههای پلاستیکی به شکل موثر هستند. شاید تجزیه و ساخت کیسههای پارچهای دشوارتر باشد، اما از آنجایی که اغلب برای مدت طولانی مورد استفاده میگیرند، هنوز هم کمترین احتمال دور انداخته شدن را دارند.
زمانی که کیسهها بازیافت نشوند، عامل سوم مؤثر در اثرات زیست محیطی مطرح میشود: تجزیه پذیری. از آنجایی که کیسههای اچ.دی.پی.ای مقاوم در برابر گرما و نامحلول هستند، پس از دور انداخته شدن برای مدتی طولانی باقی میمانند. پلاستیکی که ذرهای تجزیه شده میتواند قرنها در چرخه اکوسیستم گردش کند. از طرف دیگر اساسا پنبه در عرض چند ماه فرسوده شده، و کیسههای کاغذی فقط طی ۹۰ روز کاملا تجزیه میشوند.
خب، شما باید از کدام کیسه استفاده کنید؟ به نظر میرسد که کیسه بزرگترین دوستدار محیط زیست باید تلفیقی از ویژگیهای مادههایی که بررسی کردیم را دارا باشد. مثل پنبه بادوام و قابل استفاده مجدد باشد، اما از پلاستیک ساخته شده باشد تا اثر کربنی کمتری نسبت به پنبه یا کاغذ داشته باشد. این کیسههای خرید خوشساخت از پلیاستر، وینیل و سایر پلاستیکهای سخت تشکیل شده است و در حال حاضر در سراسر جهان استفاده میشوند. مهمتر از همه، این است که آنها باید به اندازه یک عمر سالم بمانند — همین عامل است که آنها را به بهترین گزینه برای سیاره و مواد غذایی شما تبدیل میکند.