عملیات گانرساید: حمله نروژ به تاسیسات آب سنگین نازی‌ها که آنها را از بمب اتمی محروم کرد

1

سرهنگ ارتش سلطنتی نروژ، لیف ترونستاد، پس از تحویل کپسول‌های انتحاری، به سربازانش اطلاع داد: «نمی‌توانم به شما بگویم که چرا این مأموریت اینقدر مهم است، اما اگر موفق شوید، برای صد سال در خاطره نروژ زنده خواهد ماند.»

با این حال، این کماندو‌ها می‌دانستند که تلاش قبلی سربازان بریتانیایی در همان مأموریت با شکست کامل مواجه شده بود. دو گلایدر که این افراد را حمل می‌کردند، هر دو در مسیر رسیدن به هدف سقوط کردند. بازماندگان به سرعت توسط سربازان آلمانی دستگیر، شکنجه و اعدام شدند. اگر این نروژی‌ها به طور مشابه دستگیر می‌شدند، احتمالا سرنوشتی مشابه همتایان انگلیسی خود پیدا می‌کردند، از این رو قرص‌های خودکشی هم به آنها داده شد.

تقریبا ۸۰ سال از زمان عملیات گانرساید گذشته و خاطره این مأموریت موفق نروژی هم در نروژ و هم در خارج از آن همچنان باقی و ماندگار مانده است. خرابکاری زمستانی کارخانه شیمیایی Vemork در شهر Telemark در نروژ تحت اشغال نازی‌ها که در فیلم‌ها، کتاب‌ها و مینی سریال‌های تلویزیونی به یادگار مانده است، یکی از دراماتیک‌ترین و مهم‌ترین ماموریت‌های نظامی جنگ جهانی دوم بود.همین عملیات بود که دانشمندان هسته‌ای آلمان را ماه‌ها عقب انداخت و به ایالات متحده اجازه داد تا در تلاش برای تولید اولین بمب اتمی از آلمان‌ها پیشی بگیرد.

در حالی که مردم تمایل دارند تلاش‌های ایالات متحده برای ساخت بمب اتمی را با ژاپن و جنگ در اقیانوس آرام مرتبط کنند، پروژه منهتن – برنامه آمریکایی برای تولید بمب اتمی – در واقع در واکنش به سوء ظن متفقین به اقدام پیش‌دستانه آلمان‌ها بود.

البته جنگ در اروپا قبل از اینکه هر یک از طرفین بمب اتمی فعال داشته باشند، پایان یافت. در واقع، آزمایش ترینیتی – اولین انفجار آزمایشی بمب اتمی آمریکا – در ۷ می‌۱۹۴۵، درست همان روزی که آلمان تسلیم شد، انجام شد.

بنابراین بمب اتمی ایالات متحده برای استفاده علیه آلمان چند هفته دیر رسید. با این وجود، اگر آلمان‌ها فقط چند ماه قبل بمب خود را توسعه می‌دادند، ممکن بود نتیجه جنگ در اروپا کاملاً متفاوت می‌شد. ماه‌ها شکست ناشی از خرابکاری نروژی‌ها در کارخانه شیمیایی Vemork ممکن است به خوبی مانع از پیروزی آلمان شده باشد.

تلاش بمب‌گذاری نازی‌ها بر آب سنگین متکی بود

آنچه سرهنگ ترونستاد، که خودش یک استاد شیمی قبل از جنگ بود، توانست به مردانش بگوید این بود که کارخانه شیمیایی Vemork «آب سنگین» را می‌سازد، یک عنصر مهم برای تحقیقات تسلیحاتی آلمانی‌ها. فراتر از آن، سربازان نروژی از بمب اتمی یا نحوه استفاده از آب سنگین چیزی نمی‌دانستند. حتی امروزه که بسیاری از مردم حداقل درک اولیه‌ای از بمب‌های اتمی دارند و می‌دانند که منبع انرژی عظیم آن‌ها شکافتن اتم‌ها است، تعداد کمی از آن‌ها می دانند که آب سنگین چیست یا نقش آن در شکافتن آن اتم‌ها چیست. هنوز کمتر کسی می‌داند که چرا دانشمندان هسته‌ای آلمان به آن نیاز داشتند، در حالی که آمریکایی‌ها به آن نیاز نداشتند.

آب سنگین  به اکسید هیدروژن سنگین، D۲O یا ۲H۲O گفته می‌شود. هیدروژن سنگین یا دوتریوم (Deuterium) ایزوتوپی پایدار از هیدروژن است که به نسبت یک به ۶۴۰۰ از اتم‌های هیدروژن در طبیعت وجود دارد. در آب سنگین (با فرمول D۲O) ایزوتوپ هیدروژن به نام دوتریم (با نماد اتمی ۲H یا D) با اکسیژن ترکیب شده‌است. خواص فیزیکی و شیمیایی آن به نوعی مشابه با آب معمولی یا همان H۲O است. از کاربردهای این آب می‌توان به استفاده از آن در رآکتورهای هسته‌ای با سوخت اورانیم، به عنوان مهارگر (Moderator) به جای گرافیت نام برد.

مولکول‌های آب با اتم‌های هیدروژن سنگین در طبیعت بسیار نادر هستند (کمتر از یک در یک میلیارد مولکول آب طبیعی، سنگین هستند)، بنابراین آلمانی‌ها مجبور بودند تمام آب سنگین مورد نیاز خود را به‌طور مصنوعی تولید کنند.

از نظر ترکیبات شیمیایی، آب سنگین و آب معمولی رفتار بسیار مشابهی دارند و اگر آب سنگین ناگهان از شیر شما خارج شود، هیچ تفاوتی در آشپزی، نوشیدن یا حمام کردن خود نمی‌بینید. اما متوجه خواهید شد که تکه‌های یخ ساخته شده از آب سنگین به دلیل چگالی افزایش یافته، به جای شناور شدن فرو ‌می‌روند.

این تفاوت‌ها ظریف هستند، اما آب سنگین کاربردی دارد که آب معمولی نمی‌تواند انجام دهد. هنگامی که نوترون‌های سریع آزاد شده توسط شکافت اتم‌ها (یعنی شکافت هسته‌ای) از آب سنگین عبور می‌کنند، برهمکنش با مولکول‌های آب سنگین باعث کاهش سرعت آن نوترون‌ها و تعدیل سرعت آنها می‌شود.

چون نوترون‌های آهسته در حال حرکت در شکافت اتم‌های اورانیوم کارآمدتر از نوترون‌های سریع حرکت می‌کنند. نوترون‌هایی که در آب سنگین حرکت می‌کنند، اتم‌ها را با کارایی بیشتری می‌شکافند، در نهایت برای دستیابی به «جرم بحرانی» به اورانیوم کمتری نیاز پیدا می‌شود.  جرم بحرانی یعنی حداقل مقدار اورانیوم مورد نیاز برای شروع یک واکنش زنجیره‌ای خود به خودی اتم‌ها. همین واکنش زنجیره‌ای جرم بحرانی است که انرژی انفجاری بمب را سبب می‌شود. به همین دلیل آلمانی‌ها به آب سنگین نیاز داشتند. استراتژی آن‌ها برای تولید انفجار اتمی به آن بستگی داشت.

در مقابل، دانشمندان آمریکایی رویکرد متفاوتی را برای دستیابی به توده بحرانی انتخاب کرده بودند. همانطور که در کتاب”درخشش عجیب: داستان تشعشع” توضیح داده شده، تلاش بمب اتمی ایالات متحده متکی بر اورانیوم غنی شده بود. یعنی اورانیوم ۲۳۵ با غنای بسیار بالا. در حالی که آلمانی‌ها از اورانیوم غنی نشده استفاده می‌کردند.

آمریکایی‌ها ترجیح دادند به جای آب سنگین، نوترون‌های ساطع شده از اورانیوم غنی‌شده خود را با گرافیت تعدیل کنند.

هر رویکردی مزایای خود را داشت. اما نادر بودن  آب سنگین برنامه آلمان‌ها را دارای یک پاشنه آشیل کرده بود.

رویکرد پنهانی نروژی‌ها

نروژی‌ها به جای تکرار استراتژی بریتانیا مبنی بر اعزام ده‌ها مرد با گلایدر، پرواز با سلاح‌ها و تجهیزات سنگین (از جمله دوچرخه! ) برای عبور از جاده‌های پوشیده از برف و حمله مستقیم به دروازه‌های جلویی کارخانه، بر راهبرد جایگزینی تکیه کردند:

گروه کوچکی از اسکی بازان متخصص را با چتر نجات به بیابانی که تاسیسات را احاطه کرده بود،فرستادند. اسکی بازان سبکبالانه و در خفا وارد اتاق تولید آب سنگین می‌شدند تا آن را با مواد منفجره از بین ببرند.

شش سرباز نروژی برای ملاقات با چهار سرباز دیگر که قبلاً در محل حضور داشتند، اعزام شدند. (این چهار نفر در هفته‌های قبل با چتر پرواز کرده بودند تا باندی روشن روی دریاچه‌ای برای گلایدر‌های بریتانیایی که هرگز نرسیدند برپا کنند. )

روی زمین، یک جاسوس نروژی به آن‌ها ملحق شد. سرعت گروه ۱۱ نفره در ابتدا به دلیل شرایط جوی شدید کند شد، اما هنگامی که در نهایت هوا حوب شد، این مردها به سرعت به سمت هدف خود پیشروی کردند.

تاسیسات Vemork بدر کنار یک تپه شیب‌دار بود. پس از رسیدن به دره‌ای که به عنوان نوعی خندق محافظ عمل می‌کرد، سربازان متوجه شدند که تلاش برای عبور از پل به شدت محافظت شده بیهوده است. بنابراین در زیر پوشش تاریکی به پایین دره رفتند، از رودخانه یخ‌زده عبور کردند و از صخره‌های شیب‌دار بالا رفتند و به تاسیسات رسیدند و بدین ترتیب پل را کاملاً دور زدند. آلمانی‌ها دره را غیرقابل عبور میدانستند، بنابراین در برابر چنین کاری آسیب‌پدیر بودند.

سپس نروژی‌ها توانستند با تکیه بر نقشه‌های کارخانه که توسط کارگران مقاومت نروژی ارائه شده بود، پنهانی از بین نگهبانان عبور کرده و به اتاق تولید آب سنگین راه پیدا کنند. با ورود به اتاق آب سنگین، به سرعت مواد منفجره زمان‌بندی شده خود را تنظیم کردند و رفتند. آن‌ها در جریان هرج و مرج پس از انفجار از صحنه فرار کردند. هیچ تلفات جانی نداشتند و حتی یک گلوله هم از طرفین شلیک نشد!

در خارج از کارخانه، نروژی‌ها از طریق دره عقب نشینی کردند و سپس به گروه‌های کوچکی تقسیم شدند که به طور مستقل به سمت شرق به سمت سوئد بی‌طرف اسکی کردند. در نهایت، هر یک به واحد نروژی خود که در بریتانیا مستقر بود، برگشتند.

آلمانی‌ها بعداً توانستند کارخانه خود را بازسازی کنند و تولید آب سنگین را از سر بگیرند. حملات بعدی بمب افکن متفقین به کارخانه به دلیل دیوار‌های سنگین کارخانه در توقف تولید مؤثر نبود. اما آسیب از قبل وارد شده بود. تلاش آلمان برای بمب اتمی به حدی کاهش یافته بود که هرگز به موقع به نتیجه نرسید و جنگ دیگر تمام شد.

فیلم The Heroes of Telemark فیلمی تولیدشده در سال ۱۹۶۵ به کارگردانی آنتونی مان و با بازی کرگ داگلاس و ریچارد هریس است که با الهام از همین واقعه ساخته شده است.

منبع: The Conversation

اگر خواننده جدید سایت «یک پزشک»  هستید!
شما در حال خواندن سایت یک پزشک (یک پزشک دات کام) به نشانی اینترنتی www.1pezeshk.com هستید. سایتی با 18 سال سابقه که برخلاف اسمش سرشار از مطالب متنوع است!
ما را رها نکنید. بسیار ممنون می‌شویم اگر:
- سایت یک پزشک رو در مرورگر خود بوک‌مارک کنید.
-مشترک فید یا RSS یک پزشک شوید.
- شبکه‌های اجتماعی ما را دنبال کنید: صفحه تلگرام - صفحه اینستاگرام ما
- برای سفارش تبلیغات ایمیل alirezamajidi در جی میل یا تلگرام تماس بگیرید.
و دیگر مطالب ما را بخوانید. مثلا:

سخت است باور کنیم که این عکس‌ توهم‌برانگیز، واقعا عکس است و نقاشی نیست – چرا علیرغم هوش مصنوعی…

اخیراً توجه زیادی به جهان‌های فانتزی ایجاد شده در هنر هوش مصنوعی شده است. با این وجود عکاسی هنوز قدرت و تازگی خاص خودش را دارد و می‌تواند جادو کند و صحنه‌های فانتزی خیره‌کننده ایجاد کند. برخی از عکس‌های تارین گلدمن -عکاس آفریقای جنوبی-…

این عکس‌ها راهنما و ایده‌ای برای شما برای تبدیل اشیای کهنه و دورریز به چیزهای جدید هستند

صرفه جویی «واقعا» یک هنر است. خیلی وقت‌ها ما به بهانه تغییر دکوراسیون یا قدیمی شدن چیزی یا نامتناسب شدن چیزی با وسایل تازه به سادگی دورش می‌اندازیم یا باقیمتی بسیاری نازل به سمساری می‌دهیم. البته این سال‌ها به خاطر فشارهای اقتصادی -چنان…

اگر در زمان این شخصیت‌های معروف مجله تایم وجود داشت و قرار بود روجلد شماره شخصیت سال شوند!

مجله تایم یک نشریه خبری هفتگی معروف است که طیف گسترده‌ای از موضوعات از جمله سیاست، رویداد‌های جهانی، علم، فناوری، سرگرمی و غیره را پوشش می‌دهد. اولین بار در سال 1923 منتشر شد و از آن زمان به یکی از تأثیرگذارترین و شناخته شده‌ترین مجلات در…

زندگینامه «هرژه» و مروری بر مجموعه کتاب‌های «ماجراهای تن تن»

امروز مصادف است با زادروز هرژه. به همین خاطر این پست را به صورت مشروح اختصاص می‌دهیم به این نوستالژی دوران کودکی‌مان: «نیروهای ویلهلم دوم قیصر آلمان وارد بلژیک شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.» این را زنانی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گویند که جلوی یکی از…

موجودات شگفت انگیزی که اکنون منقرض شده‌اند: بقایای باورنکردنی آنها از گذشته‌های طولانی

مادر طبیعت هرگز دست از شگفت زده کردن ما بر نمی‌دارد و در طول میلیون‌ها سال موجودات باورنکردنی، از ظریف گرفته تا خشن زایش کرده است. وقتی تاریخ جانداران را مرور می‌کنیم، حشرات به اندازه یک انسان، خزندگان با ابعاد بزرگ، و جوندگان با شاخ …

برای جبران خطرات سلامتی ناشی از نشستن در طول روز وجود باید تحرک متناوب انجام بدهید. اما هر چند دقیقه…

برای کاهش اثرات مضر نشستن بر سلامتی، هر نیم ساعت یکبار 5 دقیقه پیاده روی سبک داشته باشید. این یافته کلیدی مطالعه جدیدی است که در مجله Medicine & Science in Sports & Exercise منتشر شده است. محققان نوشته‌اند: «ما از 11 فرد سالم…

آگهی متنی در همه صفحات
دکتر فارمو / اسپیدکس / چاپ فلش / لاغری فوری / داروخانه اینترنتی آرتان / فروشگاه آنلاین زوجیم / خرید عسل طبیعی / زانوبند زاپیامکس / خرید ویلا در سیسنگان / زانوبند زاپیامکس / کلینیک زیبایی دکتر امانی رشت / کفپوش تاتامی / خرید جم فری فایر / شیشه اتومبیل / ساید چنل / کلاه کاسکت / درمانکده / ثبت برند / خرید سرور مجازی / حمل بار دریایی از چین / سایت نوید / دانلود فیلم دوبله فارسی / دانلود فیلم هندی / فروشگاه لوازم آرایشی بهداشتی شاواز / قیمت جاروبرقی وینسنت / تور اروپا ارزان / پزشک زنان سعادت آباد / محصولات زناشویی / لیوان حرارتی / ایمپلنت دندان / خرید گوشی با حکمت کارت / پی آر پی موثرترین درمان آرتروز زانو / دکتر فارغ پور - متخصص زنان / خرید خودنویس / خدمات پرداخت ارزی نوین پرداخت / سریال ایرانی کول دانلود / کلاه کاسکت / لمینت متحرک دندان / کاشت مو / دانلود سوالات استخدامی آموزش و پرورش / فروشگاه اینترنتی زنبیل / خرید ساعت دیواری / ساعت تبلیغاتی / تجهیزات پزشکی / چاپ لیوان / خرید از آمازون / بهترین سریال های ایرانی / چاپ کلاه / کاشت مو / کاشت مو / پزشکا / قیمت ساک پارچه ای / تحلیل تکنیکال فارکس / سایت نوبت دهی دکتریاب / بهترین دکتر لیپوماتیک در تهران / تولید محتوا / دانلود نرم افزار / مجتمع فنی ونک / داروخانه آنلاین تینا /

1 نظر
  1. امیر می گوید

    متن بسیار جالب و جذابی بود

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

•• 4 5