تحولی بزرگ در شناخت اختروشها – تصویری دقیق از 3C 273 توسط تلسکوپ هابل

اخترشناسان با استفاده از تلسکوپ فضایی هابل (Hubble Space Telescope) موفق شدند نمایی بیسابقه از اختروش 3C 273 ثبت کنند؛ جرمی که 2.5 میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد و یکی از درخشانترین اجرام شناختهشده در کیهان است. این پژوهش نه تنها ما را به فهم عمیقتری از این جرم کیهانی نزدیکتر کرده، بلکه افق جدیدی برای بررسی سازوکارهای اختروشها باز کرده است.
جزئیاتی که تاکنون دیده نشده بود
در این تحقیق، دانشمندان برای اولین بار موفق شدند با استفاده از تکنیکی پیشرفته به نام تاجنگاری (Coronagraph)، نور خیرهکننده این اختروش را کاهش دهند و ساختارهای مخفی اطراف آن را با وضوحی شگفتانگیز مشاهده کنند.
این تصاویر 8 برابر دقیقتر از دادههای پیشین هستند و ویژگیهای مرموزی همچون تودههای کوچک ماده در حال بلعیده شدن، کهکشانهای ماهوارهای و جتهای عظیم مغناطیسی را نمایان کردند. یکی از یافتههای مهم، کشف یک رشته L شکل مرموز است که هنوز ماهیت آن ناشناخته باقی مانده است.
جریانهای عظیم و حرکات شگفتانگیز
مشاهدات جدید نشان داد که جتهای (Jets) پرتاب شده توسط میدان مغناطیسی سیاهچاله، به طرز شگفتآوری تا فاصله 300,000 سال نوری امتداد دارند. دادهها حاکی از آن است که این جتها هرچه از مرکز اختروش فاصله میگیرند، سرعت بیشتری پیدا میکنند. این رفتار غیرمنتظره توجه محققان را به خود جلب کرده و سوالات جدیدی درباره سازوکار این پدیده ایجاد کرده است.
قدمهای آینده در کشف رازهای اختروشها
این پژوهش نشان داد که میتوان با ترکیب دادههای رادیویی با مشاهدات نوری، تصویری کاملتر از رفتار اختروشها به دست آورد. دانشمندان امیدوارند که در آینده با استفاده از تلسکوپ جیمز وب (James Webb Space Telescope) و مشاهده اختروشها در طیف فروسرخ (Infrared)، جزئیات بیشتری درباره این پدیدههای خارقالعاده کشف کنند.
توضیحات بیشتر در مورد اختروشها
اختروشها هستههای فعال کهکشانی هستند که توسط سیاهچالههای فوقپرجرم در مرکز کهکشانها تغذیه میشوند. این اجرام شگفتانگیز با جذب گاز و غبار از محیط اطراف، قرصی درخشان و داغ به نام قرص برافزایشی (Accretion Disk) تشکیل میدهند که با حرارت بالا و اصطکاک شدید، نوری خیرهکننده تولید میکند. اختروشها مانند فانوسهای کیهانی عمل کرده و حتی در فاصله میلیاردها سال نوری نیز قابل مشاهدهاند.
نور شدید این اجرام ناشی از فرایندهای گرانشی و مغناطیسی در اطراف سیاهچالهها است. هنگامی که ماده به سمت سیاهچاله سقوط میکند، انرژی آزاد شده به شکل نور درخشان و حتی جتهای پرانرژی به فضا پرتاب میشود. این جتها میتوانند صدها هزار سال نوری امتداد داشته باشند و اطلاعات ارزشمندی درباره چگونگی شکلگیری کهکشانها در اختیار ما بگذارند.
اختروشها ابزارهای قدرتمندی برای کاوش در گذشته کیهان هستند، زیرا نور آنها از زمانهای بسیار دور به ما رسیده است. مطالعه این اجرام نهتنها در درک تکامل کهکشانها و ساختارهای بزرگ مقیاس کیهانی کمک میکند، بلکه ما را به شناخت بهتر نیروهای بنیادی حاکم بر جهان نزدیکتر میسازد.
این نوشتهها را هم بخوانید