هوش مصنوعی تصاویر میلیون‌ها یخچال طبیعی قطب شمال را بررسی کرد. الگوی نگران‌کننده‌ای پیدا شد
از سال ۱۹۷۹ تاکنون، قطب شمال با سرعتی بی‌سابقه، نزدیک به ۴ برابر میانگین جهانی، گرم شده . در این میان، مجمع‌الجزایر سوالبارد Svalbard، واقع در نزدیکی شمال‌شرقی گرینلند، به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود و نزدیکی به جریان‌های آب گرم اقیانوسی، یکی از حساس‌ترین مناطق به تغییرات اقلیمی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که این منطقه تا ۷ برابر سریع‌تر از میانگین جهانی گرم می‌شود. بیش از نیمی از این مجمع‌الجزایر را یخچال‌های طبیعی پوشانده‌اند که نقش حیاتی در تعادل اقلیمی و اقیانوسی ایفا می‌کنند. اگر روزی تمام این یخچال‌ها ذوب شوند، سطح دریاهای جهان حدود ۱.۷ سانتی‌متر افزایش می‌یابد. هرچند این اتفاق به‌طور ناگهانی رخ نمی‌دهد، اما حتی تغییرات جزئی در دمای هوا و اقیانوس تأثیری عمیق بر این یخچال‌های حساس دارد.
پژوهش با هوش مصنوعی؛ انقلابی در مطالعه یخچال‌های طبیعی
برای درک بهتر چگونگی تغییرات یخچال‌های طبیعی سوالبارد و بررسی روند ذوب و عقب‌نشینی آنها، پژوهشی جدید با استفاده از مدل‌های پیشرفته هوش مصنوعی انجام شده است. این مدل‌ها به بررسی میلیون‌ها تصویر ماهواره‌ای از یخچال‌های طبیعی این منطقه بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۲۰۲۳ پرداخته‌اند. نتایج این تحقیق که در یکی از معتبرترین نشریات علمی منتشر شده است، نشان می‌دهد که یخچال‌های سوالبارد با سرعتی بی‌سابقه در حال کوچک‌شدن هستند. این پژوهش بر یخچال‌هایی تمرکز داشته که مستقیماً به دریا ختم می‌شوند؛ یخچال‌های معروف به دریایی Marine-Terminating Glaciers. این یخچال‌ها نقشی کلیدی در چرخه‌های زیست‌محیطی اقیانوس ایفا می‌کنند. آنها آب‌های غنی از مواد مغذی را به سطح اقیانوس منتقل کرده و بر جریان‌های اقیانوسی و الگوهای آب‌وهوایی تأثیر می‌گذارند.
جداشدن و افتادن قطعات بزرگ یخ به اقیانوس؛ فرآیندی کلیدی اما پیچیده
در جایی که یخچال‌ها به دریا می‌رسند، فرآیند Calving، یا جداشدن و افتادن قطعات بزرگ یخ به اقیانوس، رخ می‌دهد که مهم‌ترین عامل کاهش جرم یخچال‌هاست. این فرآیند نه تنها جرم یخچال را کاهش می‌دهد، بلکه جریان یخ به سمت دریا را تسریع می‌کند و بر کل سیستم یخچالی تأثیر می‌گذارد. درک دقیق این فرآیند، که به دلایل پیچیدگی و دشواری مشاهده تاکنون به‌خوبی مدل‌سازی نشده بود، برای پیش‌بینی آینده یخچال‌ها و تأثیرات اقلیمی آن اهمیت حیاتی دارد.
یافته‌های پژوهش؛ سوالبارد در حال کوچک‌شدن است
بررسی‌ها نشان می‌دهد که ۹۱ درصد یخچال‌های دریایی سوالبارد از سال ۱۹۸۵ تاکنون به‌طور قابل‌توجهی کوچک شده‌اند. این پژوهش کاهش بیش از ۸۰۰ کیلومتر مربع از مساحت یخچال‌ها را ثبت کرده است؛ این میزان معادل مساحت شهر نیویورک است. به عبارت دیگر، یخچال‌ها به‌طور متوسط سالانه ۲۴ کیلومتر مربع از جرم خود را از دست داده‌اند، که تقریباً دو برابر مساحت فرودگاه هیترو لندن است. سال ۲۰۱۶، به دلیل گرمایش شدید و افزایش دما، بالاترین میزان کاهش ثبت شد. این سال همچنین شاهد تابستان و پاییزی با بارندگی‌های شدید و گرمای بی‌سابقه بود. در این دوره، میزان بارندگی به رکورد ۴۲ میلی‌متر در یک روز رسید و آب‌های اطراف منطقه کاملاً عاری از یخ بودند.
تأثیر دمای اقیانوس بر تغییرات فصلی یخچال‌ها
علاوه بر روند کلی عقب‌نشینی، یخچال‌های سوالبارد تغییرات فصلی نیز دارند؛ به این صورت که در تابستان عقب‌نشینی کرده و در زمستان پیشروی می‌کنند. این تغییرات فصلی گاه تا چند صد متر نیز می‌رسد و حتی می‌تواند از تغییرات سالانه مهم‌تر باشد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد که ۶۲ درصد از یخچال‌های سوالبارد این تغییرات فصلی را تجربه می‌کنند. پیش‌تر، این پدیده تنها در تعداد محدودی از یخچال‌های سوالبارد، آن هم از طریق بررسی‌های دستی ثبت شده بود. بررسی‌های جدید اما ارتباط مستقیمی بین دمای اقیانوس در فصل بهار و عقب‌نشینی یخچال‌ها نشان داده‌اند. به محض گرم‌شدن اقیانوس در فصل بهار، یخچال‌ها به سرعت عقب‌نشینی می‌کنند. این یافته نه تنها تأییدی بر فرضیه‌های قبلی است، بلکه شواهد علمی قوی‌تری از تأثیر دمای اقیانوس بر تغییرات فصلی یخچال‌ها ارائه می‌دهد.
تهدیدی جهانی؛ پیامدهای عقب‌نشینی یخچال‌های طبیعی
یافته‌های این پژوهش به وضوح نشان می‌دهد که یخچال‌های دریایی به شدت به تغییرات اقلیمی حساس هستند و روند عقب‌نشینی آنها در سال‌های اخیر سرعت گرفته است. این الگوی هشداردهنده محدود به سوالبارد نیست؛ یخچال‌های دریایی مشابه در سراسر قطب شمال و به‌ویژه در گرینلند، بزرگ‌ترین توده یخی نیم‌کره شمالی، یافت می‌شوند. به همین دلیل، آنچه در سوالبارد رخ می‌دهد، احتمالاً در سایر نقاط قطب شمال نیز تکرار خواهد شد. اگر روند گرمایش فعلی ادامه یابد، یخچال‌ها با سرعت بیشتری عقب‌نشینی خواهند کرد. این امر منجر به افزایش سطح دریاها شده و زندگی میلیون‌ها نفر در مناطق ساحلی سراسر جهان را به خطر خواهد انداخت.
این نوشته‌ها را هم بخوانید
