در مورد اسپایدرکم Spidercam

این روزها وقتی مسابقات فوتبال داخلی و خارجی را نگاه می‌کنیم و تصاویر گرفته شده با اسپادرکم Spidercam را در تلویزیون خودمان با تصاویر رویدادهای ورزشی خارجی، مقایسه می‌کنیم، متوجه تفاوت کیفیت عمده‌ای می‌شویم! در حالی که استفاده از تصاویر اسپایدرکم در پخش فوتبال‌های اروپایی بسیارسنجیده و هنرمندانه صورت می‌گیرد، تصاویر اسپایدرکمی ما معمولا نابجا استفاده می‌شوند و معمولا از شکار صحنه‌های حساس و هیجان‌انگیز عاجز هستند. مثل خیلی از فناوری‌های تازه‌ای که وارد ایران می‌شوند، ما معمولا عادت داریم که نخست خود فناری را بدون توجه به وجه کاربری آن وارد کنیم.

اما باید بدانید که لفظ اسپایدرکم از آنجا که یک نام تجاری است، شاید برای اشاره به فناوری ثبت تصاویر ویدئویی با استفاده از دوربین‌های آویخته شده به کابل‌ها، چندان درست نباشد. اسپادرکم، نام تجاری سامانه‌ای است که یک شرکت اتریشی در سال 2000 ثبت کرد ولی خود فناوری، نخستین بار توسط یک شرکت آمریکایی در سال 1984 معرفی شد. اولین نام تجاری این فناوری اسکای‌کم Skycam بود.

تا سال‌های میانی دهه 90 استفاده از این وسیله گسترش پیدا نکرد که عمدتا به خاطر محدودیت‌های فناوری کامپیوتری و موتورهای کشنده کابل‌ها بود. اسکای‌کم البته برای فیلمبرداری از هر رویدادی در فضای باز یا بسته که میدان پوشش آن وسعت زیادی داشته باشد، می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد و اختصاص به رویدادهای ورزشی ندارد، مثلا در شوها و کنسرت‌ها هم می‌توان این فناوری استفاده کرد. در مورد رویدادهای ورزشی، نخستین بار این شبکه NBC ‌بود که برای پوشش تلویزیونی یک مسابقه پیش‌فصل NFL، در سال 2001 از اسکای‌کم استفاده کرد. شبکه‌های ESPN  و ABC هم به دنبال آن برای پخش مسابقات ورزشی از اسکای‌کم استفاده کردند.

من در ادامه این نوشته، برای راحتی کار از همان اصطلاح جا افتاده‌تر این روزها یعنی اسپایدر کم استفاده می‌کنم.

یک اسپایدر کم، اساس ساده‌ای دارد، کافی است دوربینی را به چهار کابل متصل کنید و بیاویزید و بعد طول کابل‌ها را کم و زیاد کنید، این طوری دوربین می‌تواند در سه جهت طول و عرض و ارنفاع حرکت کند. به این ترتیب بدون محدودیت و برخورد با موانع زمینی، می‌توان تصاویری گرفت که دوربین‌های معمول از گرفتن آنها، ناتوان هستند.

حرکت دوربین اسپایدرکم به کمک موتورهایی صورت می‌گیرد که کابل‌ها را می‌کشند، یک اسپایدرکم می‌تواند با سرعت نه متر در ثانیه، معادل 32 کیلومتر در ساعت، حرکت کند.

محاسبه طول کابل‌ها با کمک الگوریتمی صورت می‌گیرد که در قالب یک برنامه تحت ویندوز اجرا می‌شود.

ایمنی، در فناوری اسپایدرکم اهمیت زیادی دارد، چون گاهی دوربین‌های اسپایدرکم در فاصله چندمتری بالای سر تماشاگران حرکت می‌کنند. اگر یکی از کابل‌ها قطع شود، سیستم به طور خودکار خاموش می‌شود و وزن دوربین توسط سهک ابل دیگر تحمل می‌شود و از نوسان‌های آن پیشگیری می‌شود.

انتقال اطلاعات از طریق کابل‌های نوری صورت می‌گیرد که در کابل‌های چهارگانه بافته شده‌اند. این کابل‌ها بدون افت کیفیت، تصاویر را انتقال می‌دهند.

برای کنترل اسپایدرکم، فقط دو نفر لازم است، یکی باید موقعیت اسپایدرکم را تغییر بدهد و دیگری هم مسئول دوربین است. می‌توان با استفاده از جوی استیک و به مانند یک گیم کامپیوتری به آسانی، اسپایدرکم را حرکت داد.

با اینکه اسپایدرکم امکانات زیادی به شبکه‌های پخش‌کننده رویدادهای ورزشی می‌دهد، اما استفاده از تصاویر آن باید با دقت صورت بگیرد، چرا که استفاده افراطی از آن، قطع کردن ناگهانی تصاویر معمول و سپس نمایش تصاویر اسپادرکمی با زوایا و فوکوس‌های متغیر، حتی می‌تواند سبب آزار تماشاگران شود. در سال 2010 در جریان یک مسابقه مهم شش جانبه راگبی، بی‌بی‌سی که 25 هزار دلار صرف خرید اسپایدرکم کرده بود، با شکایات متعدی از سوی بینندگان مواجه شد، آنها بعد از پخش تصاویر احساس گیجی و سرگیجه می‌کردند، در مجموع 170 شکایت دریافت شد!

در سوی دیگر، داشتن اسپایدرکم و غافل شدن از استفاده از آن در ثبت تصاویر لحظه‌های حساس و نمایش دادن صحنه‌های زیبا هم، دلپسند تماشاگران نیست!

لینک‌های مرتبط:
– ورزشگاه آزادی به اسپایدرکم مجهز شد
– نصیرزاده: اسپایدرکم نصب شده در ورزشگاه آزادی می تواند به پیشرفت داوری کمک کند
– پایه دوربین عنکبوتی شکسته/ 4میلیارد تومان هزینه برای تنها 2 بازی بی دردسر

منابع: + و + و + و +