آپاندیسیت یا التهاب آپاندیس چیست؟ علایم آن کدامند؟ شیوه تشخیص و درمان آپاندیسیت
اتیولوژی – پاتوفیزیولوژی التهاب آپاندیس
– آپاندیسیت شایع‌ترین اورژانس جراحی شکم به شمار می‌رود.
– 10% جمعیت ایالات متحده، در طول عمر خود به آپاندیسیت دچار می‌شوند.
– انسداد مجرای آپاندیس به عنوان عامل آغازکننده التهاب و عفونت آپاندیس شناخته شده است.
– شایع‌ترین علت انسداد فکالیت است که از تجمع و سخت شدن مواد دفعی در اطراف الیاف سبزی‌ها ناشی می‌شود.
– دیگر علل بالقوه انسداد مجرای آپاندیس، عبارتند از: نئوپلاسم، اجسام خارجی و فولیکول‌های لنفاوی بزرگ‌شده.
– انسداد مجرای آپاندیس به اتساع، افزایش فشار درون مجرا، بزرگی وریدها، اختلال در خون‌سازی شریانیِ عضو و ایسکمی منجر می‌شود.
– با شکست در دفاع مخاطی بر اثز ایسکمی، باکتری‌ها از کولون به عضو، تهاجم می-کنند و باعث التهاب، نکروز و پارگی آپاندیس می‌شوند.
– از نظر بافت‌شناسی، انسداد را تنها در 30 تا 40% موارد می‌توان شناسایی کرد، علل بالقوه عارضه در غیاب انسداد مجرا عبارتند از: زخم‌شدن مخاط ثانویه به عفونت (مانند عفونت با یرسینیا و ویروس‌ها).
تشخیص افتراقی التهاب آپاندیس
– گاستروانتریت
- زخم پپتیک سوراخ‌شده
- دیورتیکولیت مکل
- کوله‌سیستیت حاد
- لنفادنیت مزانتر
- انسداد روده
- بیماری کرون
- ایلئیت
- دیورتیکولیت
- کولیک کلیوی
- حاملگی خارج رحمی
- آبسه لوله‌های تخمدانی و تخمدان
- میتل‌اشمرتس
- پارگی فولیکول تخمدانی
- بیماری التهابی لگن
تظاهرات، علائم و نشانه‌های التهاب آپاندیس
– درد مبهم در ناحیه اطراف ناف یا اپی‌گاستر که به ربع راست تحتانی شکم (نقطه مک‌برنی) جابه‌جا می‌شود.
– تب خفیف، بی‌اشتهایی، تهوع و استفراغ
– در کودکان، سالمندان و بیماران دارای آپاندیس خلف سکومی، یافته‌های غیر معمول دیده می‌شود.
– تب شدید و وجود حساسیت برگشتی مطرح‌کننده پارگی آپاندیس است.
– علامت روزینگ (حساسیت برگشتی ارجاعی) عبارت است از درد ربع تحتانی راست (RLQ) شکم هنگام لمس ربع تحتانی چپ.
– علامت پسواس، عبارت است از درد RLQ هنگام اکستانسیون پای راست بیمار.
– علامت اوبتوراتور، عبارت است از درد RLQ هنگام چرخانیدن پای خم‌شده بیمار به سمت داخل.
اقدامات تشخیصی التهاب آپاندیس
– اغلب گرفتن شرح حال و معاینه بالینی، مطرح‌کننده تشخیص است.
– در CBC، عموماً لکوسیتوز خفیف دیده می‌شود اما طبیعی بودن CBC وجود آپاندیسیت را رد نمی‌کند.
– برای رد کردن حاملگی در زنانِ واقع در سن باروری باید آزمایش hcG ادرار انجام شود، اما مثبت شدن این آزمایش وجود آپاندیسیت را رد نمی‌کند.
– سی‌تی‌اسکن شکم و لگن با کنتراست، به ویژه در بررسی بیمارانی که علائم غیر معمول دارند (مانند بیماران داری آپاندیس خلف سکومی) و برای رد کردن وجود پاتولوژی در لگن زنان واقع در سنین پیش از یائسگی (حاملگی خارج رحمی و پارگی کیست تخمدانی) و همچنین رد کردن وجود آبسه آپاندیس، سودمند است.
– چنانچه در سونوگرافی یافته‌ای مثبت مشهود باشد، این روش دارای ارزش تشخیصی است اما منفی شدن این آزمایش وجود آپاندیسیت را رد نمی‌کند.
– به طور معمول انجام دادن رادیوگرافی شکم ضرورتی ندارد اما ممکن است در این روش وجود فکالیت در RLQ مشهود باشد.
اقدامات درمانی التهاب آپاندیس
– درمان انتخابی عبارت است از: آپاندکتومی لاپاروسکوپیک یا باز.
– جراحی اورژانسی اغلب ضرورت می‌یابد، زیرا پارگی آپاندیس ممکن است ظرف 24 ساعت از شروع علائم روی دهد.
– در بیماران دارای علائم غیر معمول و همچنین جهت رد کردن وجود پاتولوژی در لگن، می‌توان از لاپاروسکوپی تشخیصی با یا بدون آپاندکتومی بهره جست.
– برای بیمار در مرحله حول‌وحوش عمل، آنتی‌بیوتیک وریدی مؤثر بر ارگانیسم‌های روده‌ای (گرم منفی‌ها، بی‌هوازی‌ها و آنتروکوک) تجویز کنید (مانند سفالوسپورین‌های نسل سوم و مترونیدازول).
– چنانچه آبسه آپاندیس در مرحله پیش از عمل تشخیص داده شود، می‌توان آن را با درناژ از راه پوست (با هدایت سی‌تی‌اسکن یا سونوگرافی) و تجویز آنتی‌بیوتیک‌های وریدی و سپس با گذشت چند ماه، آپاندکتومی الکتیو (آپانوکتومی با فاصله) درمان کرد.
پیش‌آگهی و عوارض التهاب آپاندیس
– در صورت تشخیص و درمان زودهنگام، بهبودی سریع و مرگ‌ومیر اندک است.
– پارگی، تشکیل آبسه و پریتونیت، درمان را با عارضه همراه می‌سازد. در این موارد ممکن است تکرار جراحی ضرورت یابد و بهبود بیمار به درازا بیانجامد.
