گزارش‌ها نشان می‌دهند زندان‌ها مملو از گوشی موبایل قاچاق هستند؛ آیا بهتر نیست دسترسی به موبایل و اینترنت را برای برخی از زندانیان فراهم کنیم؟
گزارش‌های منتشر شده در کشورهای مختلف نشان می‌دهد زندانیان همیشه به سیم‌کارت و گوشی تلفن همراه دسترسی دارند.
برخلاف انتظار، تلاش‌ها و مبارزه با ممنوعیت استفاده از گوشی تلفن همراه در زندان‌ها با موفقیت همراه نبوده و زندانیان از داخل زندان با بیرون تماس برقرار می‌کنند، سفارش مواد مخدر و چیزهای دیگری که نیاز دارند را می‌دهند و حتا برخی اوقات مشغول هک حساب‌های پولی مردم، مدیریت یک عملیات سرقت و فعالیت‌های خرابکارانه هستند.
در ایران بارها گزارش‌هایی از صداوسیما پخش شده که نشان می‌دهد یک فرد زندانی توانسته از داخل خود زندان چند صد میلیون تومان از جیب مردم سرقت کند یا اینکه قرار و مدارهای سرقت‌های فیزیکی جدیدی بگذارد تا پس از رهایی یا گرفتن مرخصی بتواند سریع‌تر به پول برسد.
چند سال پیش، گزارشی منتشر شد که پلیس نیروی انتظامی پس از چندین ماه دنبال کردن رد یک گروه بزرگ توزیع‌کننده مواد مخدر در تهران؛ متوجه شده سرکرده آنها در زندان است و از همان‌جا رهبری کارهای را برعهده دارد.
وضعیت دسترسی به سیم‌کارت و گوشی تلفن همراه در زندان‌های کشورهای دیگر هم مناسب نیست. گزارش‌های منتشر شده از زندان‌های کشور انگلیس نشان می‌دهد تعداد سیم‌کارت‌ها و گوشی‌های تلفن همراه کشف شده در سال ۲۰۱۷ بیشتر از سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ است.
در یک گزارش عنوان شده تعداد سیم‌کارت‌ها یا گوشی‌های کشف شده در سال ۲۰۱۷ حدود ۵۶ درصد افزایش داشته و از ۹۶۰۰ عدد در سال ۲۰۱۴ به رقم ۱۵۰۰۰ هزار عدد در سال ۲۰۱۷ رسیده است.
در سال ۲۰۱۱، در زندان‌های انگلیس و ولز به طور متوسط ۹ سیم‌کارت و گوشی از هر ۱۰۰ زندانی کشف و ضبط شده است ولی در سال ۲۰۱۷ به رقم ۱۸ عدد از هر ۱۰۰ زندانی رسیده است. یعنی از هر ۶ زندانی یک نفر به گوشی تلفن همراه دسترسی دارد.
البته، در برخی کشورها مانند اسکاتلند یا ایرلند شمالی، شاهد کاهش کشفیات گوشی تلفن همراه هستیم ولی باز هم آمارها نشان می‌دهد اگر زندانیان بخواهند به گوشی تلفن همراه دسترسی پیدا می‌کنند.
دورهمی‌های اینترنتی داخل زندان
زندانیان گوشی‌های تلفن همراه را فقط برای تماس با خانواده یا دوستان یا افرادی بیرون از زندان نمی‌خواهند بلکه برای تماس‌های صوتی و تصویری یا استفاده از اینترنت نیاز دارند.
یک کارمند سابق اداره زندان‌های انگلیس می‌گوید دسترسی زندانیان به اسمارت‌فون‌ها مشکلی بسیار بزرگ است. آنها در طول شب از اینترنت استفاده می‌کنند یا مشغول تماس‌های صوتی هستند.
این‌گونه بخش بزرگی از وضعیت زندانی بودن‌شان را رفع می‌کنند. در اینترنت هر کاری می‌خواهند انجام می‌دهند، با هر کسی که نیاز باشد تماس می‌گیرند و تمام شب مشغول صحبت هستند. از داخل زندان عکس‌ها و گزارش‌های ویدیویی به بیرون ارسال می‌کنند و به دنبال راه‌هایی برای کسب درآمد یا ادامه دادن کارهای غیرقانونی‌شان هستند.
نظم زندان به هم می‌ریزد و مدیریت زندانیان سخت می‌شود. وقتی ویدیوهای درون زندان روی اینترنت و شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شوند؛ ترس مردم از درون زندان ریخته می‌شود و از سوی دیگر زندانیان احساس خوبی دارند که با فلسفه زندان تضاد دارد.
دسترسی به اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در زندان؛ مشکلات حادتری هم پیش می‌آورد. برخی از زندانی‌ها دست به خودکشی آنلاین می‌زنند یا دیگران را آزار و اذیت کرده و به هلاکت می‌رسانند تا جلب توجه کنند.
برخی از زندانیان با بیرون هماهنگ می‌کنند که چه زمانی به دادگاه خواهند رفت و چگونه می‌توان با عملیات مسلحانه آزادشان کرد. سال گذشته، یک فرد زندانی توانسته بود با تلفن همراه دیگر هم‌تیمی‌هایش را مطلع کند تا با نارنجک و مواد منفجره به جلسه دادگاه حمله کنند.
راه‌حل چیست؟
وضعیت حاد دسترسی به گوشی تلفن همراه و اینترنت در زندان‌ها باعث شده، دولت‌ها قوانین سخت‌گیرانه‌تری وضع کنند یا به فکر روش‌های دیگری باشند.
کارشناسان این حوزه بر این باور هستند که به جای کشف و ضبط تلفن‌های همراه، باید علل استفاده از آنها را یافت و کاهش داد. مثلا برخی زندان‌ها به سختی اجازه تماس زندانی با خانواده‌اش را می‌دهند. همین‌طور، ممکن است هزینه استفاده از تلفن ثابت برای تماس با بیرون بسیار گران باشد.
پیشنهاد شده است زندان‌ها برخی سیم‌کارت‌ها و گوشی‌های تلفن همراه ارزان‌قیمت با اینترنت محدود در اختیار زندانیان قرار دهند که امکان هرگونه نظارت، ردگیری و محدودسازی آن وجود داشته باشد.
چه عیبی دارد زندانی بتواند چند ساعتی از اینترنت به طور سالم استفاده کند یا هر زمان که بخواهد با خانواده‌اش در تماس باشد و بداند که زیر نظر گرفته شده است تا خلافی نکند؟
در برخی کشورها، زندان‌های خصوصی شروع به این اقدام کردند. این زندان‌ها با هماهنگی اپراتورها، سیم‌کارت‌هایی با امکان نظارت و محدودسازی اینترنت در اختیار زندانیان قرار می‌دهند.
راه‌حل دیگر می‌توان طبقه‌بندی زندانیان در استفاده از اینترنت یا تلفن همراه باشد. برخی از زندانی‌ها اسمارت‌فون را فقط برای تماس با خانواده نیاز دارند ولی برخی دیگر از زندانیان مشخص است که دنبال چه اهدافی در استفاده از اینترنت و گوشی تلفن همراه هستند.
شاید بتوان با وضع قوانین جدیدی و دادن دسترسی‌های مختلفی، امکان استفاده از گوشی تلفن همراه یا اینترنت را برای گروه‌هایی از زندانیان فراهم کرد. مثلا اگر زندانی بتواند در طول روز از اینترنت روی کامپیوترهای دسکتاپ استفاده کند، دیگر کمتر نیاز به اینترنت همراه خواهد داشت.
در نهایت، همان‌طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد، ممنوعیت و مبارزه با قاچاق گوشی تلفن همراه در زندان‌ها چندان موفق نبوده و باید قوانین منعطف و به‌روزی برای حل این مشکل از سوی نهادها و مراجع قضایی وضع شود.
