چه کسی سلول یا یاخته را کشف کرد؟

سال اکتشاف: 1665

این کشف چه می‌گوید؟

سلول‌ها اجزای سازنده تمام موجودات زنده هستند.

چه کسی آن را کشف کرد؟

رابرت هوک Robert Hooke

سلول واحد اساسی در کالبدشناسی است. میلیون‌ها سلول، بدن موجود زنده اعم از گیاه یا جانور را تشکیل می‌دهند. عملکرد اندام زنده از طریق مطالعه سلول‌های انفرادی ممکن است. درست همان‌طور که کشف مولکول و اتم به دانشمندان اجازه داد تا عناصر شیمیایی را بهتر درک کنند، کشف سلول‌ها هم به زیست‌شناسان اجازه داد تا ساختمان موجودات زنده را بهتر درک کنند.

کار هوک بر روی میکروسکوپ چشمان همگان را بر دنیای موجودات ریز باز کرد. درست همان‌طور که کار گالیله با تلسکوپ باعث باز شدن چشم جهان بر وسعت و عظمت کائنات شد، کارها و کشفیات هوک کار با میکروسکوپ را وارد عرصه علم نمود.

رابرت هوک موجود بسیار جالبی بود. در کودکی همیشه رنجور و ضعیف بود. والدین او زیاد به تحصیل و اهمیت نمی‌دادند. زیرا فکر نمی‌کردند او زنده بماند. هنگامی که هوک ۱۱ ساله شد. پدرش آموزش او را در خانه به طور نه چندان جدی آغاز کرد. وقتی ۱۲ ساله شد پرده نقاشی را دید، خوشش آمد و گفت: «من هم می‌توانم این را بکشم.» طرح‌های اولیه نشان داد که او استعداد این کار را دارد.

سال بعد پدر هوک مرد و ارثیه‌ای مختصر برای او باقی گذاشت. هوک تصمیم گرفت از این پول برای یادگیری نقاشی استفاده کند، اما زود متوجه شد بوی رنگ‌ها باعث سردرد شدید می‌شود.

بنابراین او پولش را داد و در مدرسه وست‌مینستر ثبت نام کرد. روزهای نخست مردی را دید که ارگ می‌نوازد و فکر کرد، «من هم می‌توانم این کار را بکنم.» هوک توانست ثابت کند که می تواند از پس نواختن ارگ برآید و در گروه همسرایان هم عضویت پیدا کرد.

اما حکومت انگلستان در آن دوران کار گروه‌های نوازنده و خواننده را در کلیسا ممنوع اعلام کرد. پول هوک به هدر رفته بود. دیگر نمی‌دانست چه کار باید بکند. ناچار شد در دانشگاه آکسفورد خدمتکار دانشجویان رشته علوم بشود. هوک با مشاهده تحقیقات علمی به این رشته علاقه‌مند شد و گفت: «من هم می‌توانم این کار را بکنم» و طبق معمول راست می‌گفت. خدمت او در آکسفورد (و در مقام دستیار رابرت بویل) مقدمه یکی از پربارترین دوران‌های علمی در تاریخ انگلیس شد. به زودی هوک یک محقق برجسته شد.

میکروسکوپ اواخر دهه ۱۵۹۰ اختراع شد و تا ۱6۶۰ فقط چند میکروسکوپ ساخته شده بود که بزرگنمایی حدود ۱۰۰ برابر داشت. در این حالت به دست آوردن تمرکز و تصویری واضح کار دشواری شد.

هوک به عضویت کارمندان انجمن سلطنتی در آمد و به یک رشته تحقیقات علمی با میکروسکوپ دست زد. در ۱6۶۲ او در طراحی میکروسکوپی با قدرت ۳۰۰ برابر بزرگنمایی شرکت کرد. او با استفاده از میکروسکوپ و قریحه هنرمندانه‌اش، مطالعات دقیقی از جمله بر روی چشم مگس و ساختمان پر و بال پروانه انجام داد. او چند حشره میکروسکوپی جدید را هم کشف کرد.

در 1644 او برشی از چوب‌پنبه را مطالعه کرد. متوجه شد که از الگویی به هم فشرده و سوراخ‌های مثلثی شکل تشکیل شده است. یاخته‌های چوب پنبه بسیار بزرگ هستند بنابراین راحت می‌شود آن‌ها را مشاهده کرد اما در مورد گیاهان دیگر قضیه به این راحتی نبود.

هوک این سوراخ‌ها را سلول یا یاخته نامید. (سلول واژه لاتین برای حجره‌های کوچک است که در ردیف‌های منظم قرار دارد. مثل سلول زندان) در چوب پنبه یاخته‌ها مرده، بنابراین توخالی و مثل سوراخ هستند.

نام سلول جا افتاد. مفهوم آن هم برای دانشمندان جذاب بود. این که موجودات زنده از میلیون‌ها سلول یا یاخته زنده تشکیل شده‌اند که مانند آجرهای دیوار به هم چسبیده‌اند بسیار جالب و جذاب بود. علم زیست‌شناسی توجه خود را بر مطالعه ساختمان و عملکرد سلول معطوف نمود.

زیست‌شناسی سلول تنها علمی است که در آن تقسیم سلولی هم‌معنای تکثیر سلولی است.