نقد و بررسی فیلم علاءالدین – Aladdin

کارگردان: گای ریچی. بازیگران و صداپیشگان: ویل اسمیت (جنی/ مارینر)، منا مسعود (علاءالدین)، نائومی اسکات (شاهدخت یاسمین)، مروان کنزاری (جعفر). ۱۳۰ دقیقه. درجه نمایشی:.PG

شکست‌خورده و ناموفق!

شرکت دیزنی حدود ده سال است که خط‌مشی تولیدی جدیدی را در دستور کار قرار داده و آن تبدیل فیلم‌های کلاسیک انیمیشن دیزنی به فیلم‌های زنده (یا به اصطلاح لایو – اکشن) است. این رویکرد تولیدی فارغ از چند فیلم ناموفق، در مجموع به اهداف مورد نظر مدیران دیزنی دست یافته است. علاءالدین تازه‌ترین فیلم انیمیشن دیزنی است که به فیلم زنده تبدیل شده است. انیمیشن علاءالدین بیست و هفت سال پیش به کارگردانی مشترک جان ماسکر و ران کلمنتس، با صداپیشگی رابین ویلیامز و موسیقی آلن منکن و هاوارد اشمن یک موفقیت تمام‌عیار بود.

برگ برندهٔ فیلم صداپیشگی رابین ویلیامز در نقش جنی غول چراغ بود. ویلیامز با بداهه‌کاری‌های عنان‌گسیختهٔ خود کاری کرد که استودیو صحنه‌های تازه‌ای برای فیلم‌اش تولید کند. قطعاً اگر رابین ویلیامز زنده بود در فیلم حاضر مجدداً به جای جنی حرف می‌زد. اما حالا که ویلیامز مرده و در دسترس نیست این وظیفه به ویل اسمیت محول شده است. اسمیت پرتحرک، بامزه و حاضرجواب است اما به پای رابین ویلیامز نمی‌رسد. اسمیت مخصوصاً مواقعی کم می‌آورد که به تقلید از صداپیشگی ویلیامز رو می‌آورد.

قصهٔ علاءالدین ۲۰۱۹ درست شبیه علاءالدین ۱۹۹۲ است. اینطور احساس می‌شود که سازندگان فیلم دقیقاً در چارچوب‌هایی کار کرده‌اند که از طرف مدیران استودیو برای آنها تعیین و مشخص شده بوده است. و البته باید ابراز تعجب کرد از گزینش گای ریچی، کارگردان انگلیسی، برای ساختن علاءالدین. ریچی در زمینهٔ کارگردانی فیلم‌های فانتزی تجربهٔ قابل توجهی ندارد اما به رغم این واقعیت برای کارگردانی فیلم انتخاب شده است. قصهٔ فیلم که برگرفته از کتاب هزار و یک شب است در یک شهر خیالی در خاورمیانه به اسم آگرابا (عقربه) رخ می‌دهد. در این شهر دزد خرده‌پایی به اسم علاءالدین (منا مسعود) به همراه میمون اهلی‌اش زندگی می‌کند. سپس با شاهدخت یاسمین (نائومی اسکات) آشنا می‌شویم که یکجورهایی گرایشات فمینیستی و دموکراتیک دارد. یکی از علایق شاهدخت یاسمین این است که لباس مبدل بپوشد و به وسط مردم عادی شهر برود و با آنها حشر و نشر کند. شاهدخت یاسمین در یکی از همین دیدارهایش از شهر دچار دردسر می‌شود اما علاءالدین که در صحنه حضور دارد وی را نجات می‌دهد.

علاءالدین که گمان می‌کند یاسمین در کاخ سلطنتی به حرفهٔ خدمتکاری مشغول است، یک دل نه صد دل عاشق او می‌شود. علاءالدین برای دیدن یاسمین به کاخ می‌رود و در اینجا متوجه می‌شود که او نه خدمتکار که شاهدخت است. همزمان جعفر (مروان کنزاری) وزیر بدجنس دربار به این فکر می‌افتد که از وجود علاءالدین به نفع خود استفاده کند. جعفر به علاءالدین پیشنهاد می‌کند که به یک غار اسرارآمیز برود و چراغ جادویی را که در آنجاست برایش بیاورد. جعفر به علاءالدین قول می‌دهد که اگر در انجام این مأموریت موفق شود پول بسیار زیادی به او بدهد. علاءالدین با امید به این‌که پولدار شود و از این طریق بتواند محبت شاهدخت یاسمین را به خودش جلب کند عازم غار می‌شود. کمی بعد علاءالدین به چراغ جادو دست می‌یابد و این آغاز آشنایی او با جنی غول چراغ جادو (با صدای ویل اسمیت) است؛ غولی که می‌تواند سه آرزوی صاحب‌اش را برآورده سازد و …

استفاده از تصویرسازی‌های کامپیوتری در فیلم علاءالدین آزاردهنده است. حداقل توقع این بود که در یک فیلم زنده که از روی یک انیمیشن کامپیوتری ساخته شده «کامپیوتر» کمتری وجود داشته باشد. متأسفانه فیلمساز حتی برای از کار درآوردن صحنه‌های کوه و دشت و ساختمان هم به کامپیوتر و CGI متوسل شده است! هیچ ابداع و ابتکاری در بازسازی این انیمیشن کلاسیک دیده نمی‌شود.

بازی افتضاح مروان در نقش جعفر لطمات جبران‌ناپذیری به فیلم زده است و مدت زمان طولانی فیلم (که سی دقیقه از نسخهٔ انیمیشنی بیشتر است) جز افزودن بر ملال و خستگی تماشاگر فایدهٔ دیگری ندارد. با این تفاسیر، فیلم علاءالدین را باید جزو آثار شکست‌خورده و ناموفق دیزنی در خط تولید انیمیشن‌هایش به فیلم‌های زنده تلقی کرد.

منبع: مجله دنیای تصویر