چگونه «بهشت کتاب»؛ کارخانه آدم‌سازی هلسینکی ساخته شد
ممکن است شما بگویید عاشق کتاب خواندن هستید و در ماه چندین کتاب مطالعه می‌کنید ولی امکان ندارد به اندازه فلاندی‌ها عاشق کتاب و کتابخانه باشید.
در کشوری که دارای آمار بالاترین نرخ سواد در جهان است؛ کتابخانه مرکزی جدید شهر هلسینکی یک مکان ویژه است. این ساختمان ۹۸ میلیون یورویی در دسامبر ۲۰۱۸ و همزمان با صدمین سالگرد استقلال این کشور بازگشایی شد.
از آن زمان تا کنون مورد توجه محافل بین‌المللی بوده و آمار منحصربه‌فردی به عنوان یک کتابخانه برجای گذاشته است تا به عنوان یک الگوی شهرسازی و زیرساخت اجتماعی مطرح باشد.
این هفته و در کنفرانس CityLab DC، وزیر فرهنگ و اوقات فراغت فلاند درباره چگونگی ساخت کتابخانه مرکزی جدید هلسینکی و اینکه چرا برای آینده این کشور اهمیت دارد؛ صحبت کرد.
به کارخانه آدم‌سازی خوش آمدید!
این ساختمان توسط یک شرکت معماری فلاندی به نام ALA ساخته شده و لقب Oodi گرفته است. این ساختمان دارای سه طبقه سرپوشیده است و از اصول ساختمان‌سازی و معماری شمال اروپا پیروی می‌کند.
ساختمان Oodi فقط یک کتابخانه نیست و ماموریت بسیار بزرگ‌تری برای آن تعریف شده است. قرار است Oodi یک کارخانه شهروندسازی باشد و جامعه فلاند را به سوی شهر، کشور و جهان بهتری هدایت کند. مردم این کشور از خاکسترهای جنگ‌های داخلی سال ۱۹۱۸ برخاسته‌اند (کشته شدن بیش از ۳۶ هزار نفر در اردوگاه‌ها و زندان‌ها) و اگرچه بسیار کم جمعیت هستند (حدود ۵.۵ میلیون نفر) اما دوست دارند همه با هم زندگی عالی داشته باشند.
مردم فلاند تنها راه نجات را در مطالعه و سواد می‌دانند. هر فلاندی بیش از ۱۵ کتاب از کتابخانه‌ها بیرون می‌آورد و می‌خواند. یعنی بیشتر از ۱۰ کتاب نسبت به متوسط سرانه مطالعه در امریکا. شهروندان فلاندی بیش از اینکه دغدغه‌های شخصی داشته باشند؛ نگران تغییرات آب و هوایی، مهاجران، فناوری‌های ترسناک و مختل‌کننده زندگی بشری، جنبش‌های پوپولیستی در سراسر اروپا و سرح خدمات اجتماعی هستند.
کتابخانه مرکزی Oodi طرحی است که بیش از ۱۰ سال روی آن مشورت و نظرسنجی شده است. هدف از ساخت این کتابخانه و ساختمان، یافتن راه‌حلی برای ترس‌ها و دغدغه‌های بالا توسط مردم بوده است.
فراتر از یک کتابخانه
طبقه همکف این ساختمان شیک و زیبا، یک فضای عمومی برای برگزاری جلسات، نشست‌ها، برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی رایگان و اجتماعات غیر رسمی است. در این طبقه یک کافه، یک سالن تئاتر و امکانات عمومی رفاهی دیده می‌شود.
در طبقه دوم، مجموعه‌ای از اتاق‌های با طراحی‌های خلاقانه و انعطاف‌پذیر وجود دارد که خدماتی به مشتریان و مراجعه‌کنندگان می‌دهند. مثلا در برخی اتاق‌ها چایگرهای سه‌بعدی قرار دارند و در برخی اتاق‌های دیگر چرخ‌های خیاطی، ابزارهای برقی، سازهای موسیقی و دستگاه‌های تولیدی دیده می‌شود. در این طبقه برای مهاجران کلاس‌های زبان برگزار شده و حتی اتاق‌هایی برای گیمرها و علاقه‌مندان به هدست‌های VR دیده می‌شود.
طبقه سوم ساختمان Oodi به «بهشت کتاب» (book heaven) معروف است و شامل یک کتابخانه بزرگ با مجموعه‌ای ۱۰۰ هزار جلدی می‌شود. فضای بسیار صمیمی، راحت و دلنشینی که مملو از نور و جاذبه و آرامش است و بسیار پر طرفدار است.
به همین دلیل است که روزانه بیش از ۱۰ هزار نفر به این کتابخانه مراجعه می‌کنند؛ در حالی‌که از صبح تا ساعت ۱۰ شب باز است. در یک سال اخیر، بیش از ۳ میلیون بازدیدکننده داشته است که برای یک شهر با جمعیت ۶۵۰ هزار نفر بسیار زیاد است.
در همان ماه اول افتتاح این کتابخانه، بیش از ۴۲۰ هزار نفر به آن مراجعه کردند که تقریبا دو سوم جمعیت شهر هلسینکی فلاند می‌شود. دولت فلاند برای بنای این ساختمان نزدیک به ۱۰۰ میلیون یورو هزینه کرده است و ۳۵ میلیون یورو هم صرف طرح‌های ملی می‌شود که در آن پیاده‌سازی شده است.
دولت فلاند می‌گوید میزان هزینه‌های این کتابخانه اهمیت ندارد چون قرار است این مکان آینده کشور را بسازد و باید محلی برای یافتن راه‌حل مشکلات بزرگ بشری باشد.
