فیلم فارغ التحصیل The Graduate معرفی، داستان کلی و نقد
عنوان فیلم فارغ التحصیل از ابتدا برای من عجیب بود. من تازه در دهه هفتاد شمسی با دیدن یک ویدئوکلیپ از وجود این فیلم مشهور مطلع شدم، فیلمی که در انتهای دهه 60 «میلادی» ساخته شده بود.
کارگردان: مایک نیکولز
نویسندگان فیلمنامه: باک هنری، کالدروپلینگهام – بر اساس کتاب چارلز وب
بازیگران: آن بنکرافت (خانم رابینسون)، داستین هافمن (بنجامین براداک)، کاترین راس (الن رابینسون)، ویلیام دانیلز ( آقای براداک)، موری همیلتون (آقای رابینسون)، الیزابت ویلسون (خانم براداک)، برایان آدری (کارل اسمیت)، والتر بروک (آقای مک گوایر)، نورمن فل (آقای مک کلری)، آلیس گوستلی (خانم سینگلمن، ماریون لوم (دوشیزه دیویت)، ادرا گیل (زن توی اتوبوس).
یک جورهایی داستان این فیلم شبیه شام آخر فریدون جیرانی با بازی کتایون ریاحی – ثریا قاسمی- آتیلا پسیانی – محمدرضا گلزار و هانیه توسلی است. البته داستان کلی و پوسته ماجرا. آن فیلم شام آخر را هم مطمئن نیستم که فیلمنامه مستقلی داشت یا کپی یک فیلم دیگر هالیوودی باشد.
به هر حال داستان‌های عشق دارای اعوجاج، موضوع جذاب و عجیبی بوده که اگر می‌شد فهرستی با جستجو برایش پیدا می‌کردم. اما خوب همچین صلاح نیست!
داستین هافمن را همیشه ما در اوج شکوه بازیگری دیده‌ایم و تصور اینکه روزهای نخستینی هم داشته برایمان ملموس نیست. تصور اینکه بازیگر فیلم‌هایی مانند کابوی نیمه شب، رین من و توتسی، زمانی در تکاپو برای نشان دادن خود با چنین نقش‌هایی بوده باش!. هم هافمن و هم کاراکتری که نقشش را بازی کرد، تلاش برای «یافتن خود» را در این فیلم بروز می‌دهند.
داستین هافمن خیلی خوب از پس نقشش برآمده. وقت کنید و ببینید از او کدام یک از فیلم‌های زیر را ندیده‌اید و حتما ببینید. با هر کدام از آنها ما خاطره‌ها داریم:
کابوی نیمه شب (۱۹۶۹): این را تازه تابستان امسال دیدم! دوست نداشتم زیاد. سلیقه است دیگر!
بزرگمرد کوچک (۱۹۷۰): باورتان می‌شود هنوز ندیده‌ام؟ خوبی سینمایی نویسی این است که آدم متوجه می‌شود، چقدر کم فیلم دیده و چقدر بیهوده مدام دنبال فیلم‌های جدید خوب است.
پاییون (۱۹۷۳): از شکوه این فیلم چه بگویم؟ من هنوز مانده‌ام که در مغز کسانی که این فیلم را به تازگی بازسازی کرده بودند، چه می‌گذشت؟!
النی (۱۹۷۴) + همه‌ی مردان رئیس جمهور و ماراتن من (هر دو در ۱۹۷۶): عاشق ماراتن من هستم. در کودکی فکر کنم یک بار از تلویزیون خودمان پخش شد و تا تابستان سال جاری دیگر نسخه دوبله‌اش را ندیده بودم که سرانجام پیدا کرد. (امنه؟!)
کریمر علیه کریمر (برند‌های اسکار بهترین بازیگر، ۱۹۷۹): تقابل دو غول: هافمن و مریل استریپ جوان و زیباروی آن سال‌ها (البته هنوز هم زیباست!)
توتسی (۱۹۸۲)
رین من (برند‌های اسکار بهترین بازیگر، ۱۹۸۸): به شدت عاطفی و دارای پیام اخلاقی
دیک‌تریسی (۱۹۹۰)
شیوع (Outbreak، ۱۹۹۵) : مناسب برای سال‌های کرونایی ما
سگ را بجنبان (۱۹۹۷): محبوب صدا و سیمای خودمان!
کارگردان این فیلم مایک نیکولز است. تنها فیلم مشهور او قبل از فارغ التحصیل چه کسی از ویرجینیا وولف می‌ترسد (۱۹۶۶) بود. کارهای شاخص بعدی او کچ ۲۲( ۱۹۷۰) (این یکی سریال هم شده به تازگی) – سیلکوود (۱۹۸۲)، دختر کارمند (۱۹۸۸) و مینی سریال فرشته‌ها در آمریکا (۲۰۰۳) است.
از آن سو هنرپیشه نقش مقابل داستین هافمن، آن بنکرافت است. در موقع بازی در فارغ التحصیل ۳۶ ساله، یعنی فقط ۶ سال مسنتر از داستین هافمن بود ولی با چهره‌پردازی او را مسنتر و شکسته‌تر جا زده بودند و به خوبی توانست نقش یک زن خسته که مجبور است به پنجامین جوان پناه ببرد را بازی کرده.
داستان فیلم: بنجامین براداک (داستین هافمن) که تازه فارغ التحصیل شده، بی‌آنکه بداند چه کار می‌خواهد توی زندگی انجام دهد، به خانه‌اش در حومه‌های مرفه لس آنجلس برمی گردد. در حالی که تابستان را بدون برنامه می‌گذراند توسط همسر شریک حقوقی پدرش، خانم رابینسون (آن بنکرافت) اغوا می‌شود. اوضاع وقتی پیچیده‌تر می‌شود که والدین از همه جا بی‌خبرش، قرار ملاقاتی بین او و دختر رابینسون‌ها، الن (کاترین راس) ترتیب می‌دهند. خانم رابینسون به بنجامین هشدار می‌دهد که دخترش را نبیند …
فارغ التحصیل از بهترین کمدی‌های سینمای آمریکا در دهه ۱۹۶۰است و برای نسلی از آمریکایی‌ها خاطره‌انگیز است و حتی در برخی از فیلم‌ها و سریال‌ها شاید دقت کرده باشید که رمز خانم رابینسون، دقیقا به خانم رابینسون همین فیلم اشاره دارد. چیزی که معمولا زیرنویس‌کننده‌ها متوجه نمی‌شوند!
بن به اصطلاح فارغ التحصیل کالجی است که از «دانشگاه زندگی» چیزی نیاموخته. پس دچار سردرگمی و اشتباه می‌شود، اما دست آخر برای زندگی و شادی مبارزه می‌کند.
و نهایت بی‌انصافی و کج‌سلقیگی است اگر از ترانه زیبای The Sound of Silence پل سایمن و آرت گارفانکل یاد نکنیم. سال‌های سال ما نسخه بدون ویس این ترانه را از برنامه‌های مختلف رادیو می‌شنیدیم، بدون اینکه اینکه بدانیم ترانه فیلم مشهوری است. بعدها در دهه 70 شمسی به لطف کاست‌های «مجاز» نام ترانه را دانستیم و بعدها به لطف وی اچ اس و سی‌دی‌ها و دی‌وی‌دی‌ها ویدئوکلیپ و سرانجام فیلم فارغ التحصیل را دیدیم.
من تصور نمی‌کنیم در هیچ جای دنیا چنین تاریخچه عجیبی برای رسیدن به یک فیلم وجود داشته باشد! فیلم در رده‌بندی ذهنی من مسلما جزو شاهکارها نیست، اما همین سیر طولانی رسیدن به آن، برایم جالب است.
نهایت بی‌انصافی و کج‌سلقیگی است که بگویید فیلمی که در دهه ی ۶۰ میلادی ساخته شده شبیه شام آخر فریدون جیرانی است. برعکس شام آخر فریدون جیرانی شبیه این فیلم است. توالی زمانی را رعایت کنید. نوه شبیه پدر بزرگ میشه نه برعکس
پست رو خوب بخونید لطفا. نوشتم خط داستانی شبیهه. نه اینکه فارغ التحصیل از شام آخر تقلید کرده باشه! همون طور هم که ذکر کردم فقط در خلاصه یک خطی شبیه هم هستن و نه ساخت و سرانجام و اینها.
“…بزرگمرد کوچک (۱۹۷۰): باورتان می‌شود هنوز ندیده‌ام؟”
وای!!! …لذت تماشای اول بارَش با دوبله‌ای خاطره‌انگیز که خوب هم روی فیلم نشسته، تجربه‌ای بی‌همانند است. باید ذهن را پاک کرد، مثل نوشیدن قهوه، نخست یک لیوان آب نوشید تا مزه‌ی ذهن و دهان آدم بپرد و بعد بدون هیچ حواس‌پرتی نما به نمای آن را جرعه به جرعه بنوشید تا در تماشای فیلم غرق شوید.
… نوشته‌ی خوب و دلنشینی بود؛ سپاس!