راه‌های علمی و صحیح ترک اعتیاد به سیگار کدام‌ها هستند؟

مصرف تنباکو مهم‌ترین علت بیماری و مرگ زودرس در ایالات متحده بوده و تخمین‌زده شده است که موجب بیش از ۴۰۰٫۰۰۰ مورد مرگ در سال می‌شود.

سیگار، اعتیادی شدید ایجاد می‌کند؛ اغلب کسانی که سیگار می‌کشند، حداقل چند نوبت آن را ترک می‌کنند تا موفق به قطع دائمی آن شوند.

پزشکان باید با سوءمصرف تنباکو به عنوان یک بیماری مزمن با دوره‌های بهبود و عود برخورد کنند.

تخمین‌زده می‌شود که امریکایی‌ها سالانه ۵۰ میلیارد دلار جهت درمان طبی مستقیم بیماری‌های مربوط به سیگار هزینه می‌کنند؛ ۴۷ میلیارد دلار نیز صرف هزینه ناتوانی‌های ناشی از سیگار می‌شود.

اتیولوژی، اپیدمیولوژی و عوامل خطرساز اعتیاد به سیگار:

مصرف تنباکو، خطر ابتلاء به بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی، : بیماری عروق محیطی، بیماری مزمن انسدادی ریه، عفونت‌های تنفسی، زخم پپتیک و پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.

نیکوتین اعتیاد‌آور است؛ قطع مصرف سیگار منجر به علائم معمول ترک شامل: تحریک‌پذیری، عصبانیت، بی‌حوصلگی، بی‌قراری، اختلال تمرکز، بی‌خوابی، افزایش اشتها، اضطراب و خلق افسرده می‌شود.

علائم ترک در عرض چند ساعت از مصرف آخرین سیگار آغاز شده، در عرض ۳-۲ روز به اوج می‌رسند و سپس ظرف چند هفته تا چند ماه از بین ‌می‌روند.

سیگار کشیدن یک رفتار آموختنی است؛ این امر موجب می‌شود که عوامل روانی نیز در سختی ترک نقش داشته باشند.

در حال حاضر نزدیک به یک چهارم بالغین امریکا سیگار می‌کشند. ‘ روزانه، ۳۰۰۰ کودک و نوجوان به مصرف‌کنندگان دائمی سیگار می‌پیوندند.

٪۷۰ افرادی که سیگار می‌کشند اظهار می‌دارند که قصد ترک دارند و حدود ۴۰٪ طی یک سال قبل سعی در ترک آن کرده‌اند.

به دنبال ترک سیگار خطر ایجاد بیماری‌های ناشی از آن کاهش می‌یابد. خطر مرگ در عرض ۱۵ سال از زمان ترک، در افرادی که قبل از ۵۰ سالگی سیگار را ترک می‌کنند در مقایسه با کسانی که مصرف آن را ادامه می‌دهند، به نصف می‌رسد.

عوارض سیگار:

وابستگی روانی شامل ارتباط مصرف سیگار با رخداد‌های خاص مانند وعده‌های غذایی، روابط جنسی یا مهمانی و استفاده از سیگار برای مواجهه با استرس یا احساسات منفی است.

مراحل ترک سیگار شامل پیش تفکر، آمادگی، عمل و حفظ است.

پیش تفکر (۴۰% افراد سیگاری): بیماران در این مرحله قصد ترک ندارند.

تفکر (۴۰٪): بیماران در این مرحله از اثرات و خطرات سیگار دچار نگرانی‌هایی بوده، اما هنوز آماده به ترک نیستند.

آمادگی (۲۰%): بیمار آماده برای ترک است.

عمل: عمل ترک در این مرحله صورت می‌گیرد. : حفظ: ترک سیگار به مدت بیش از ۶ ماه

علائم فیزیکی ترک شامل: تحریک‌پذیری، عصبانیت، بی‌حوصلگی، بی‌قراری، اختلال تمرکز، بی‌خوابی، افزایش اشتها، اضطراب و خلق افسرده می‌شوند.

تشخیص‌های افتراقی

سوءمصرف همزمان مواد (مثل ماری جوانا، الکل، دارو‌های نسخه شده، تنباکوی جویدنی).

ارزیابی تشخیصی برای ترک اعتیاد به سیگار

تلاش جهت ارتقای هر فرد سیگاری از مرحله پایین به مراحل بالاتر: پنج “A”ی ارزیابی بیمارانی که قصد ترک دارند: : سؤال (Ask) در مورد استفاده فعلی و قبلی از تنباکو: توصیه (Advise) و اصرار به تمامی افراد سیگاری جهت ترک: ارزیابی (Assess) تمایل بیمار به ترک: کمک (Assist) به بیمار برای ترک؛ قراردادن تاریخی برای ترک: اطلاع دادن تاریخ ترک به دوستان و افراد خانواده؛ پیش بینی چالش‌ها؛ خارج ساختن محصولات تنباکو از خانه، ماشین و محل کار، وضع برنامه‌ای همراه با استراتژی‌های چگونگی برخورد با علائم ترک (مثلا با ورزش، اصلاح رفتاری، تکنیک‌های آرام‌سازی)، مقابله با افزایش وزن (مثلا با خوردن غذا‌های کم کالری ورزش منظم) و عود (مثلا با ارزیابی مجدد تعهد به ترک، سعی مجدد)؛ قراردادن دستورالعمل‌ها، کتابچه‌ها و اوراق چاپی مربوط به ترک سیگار در اختیار فرد : ترتیب دادن (Arrange) پیگیری بیمار با یک کارشناس مراقبت‌های اولیه یا یک کلینیک ترک سیگار.

در افراد مبتلا به بیماری زمین‌های ممکن است انجام برخی آزمون‌های طبی (از جمله و الکتروکاردیوگرام، بررسی وضعیت چربی‌ها، رادیوگرافی قفسه سینه) ضرورت داشته باشد.

ترک اعتیاد به سیگار به روش غیردارویی:

مداخلات غیردارویی شامل مشاوره و گروه درمانی است.  مطرح شده است که خواب مصنوعی و طب سوزنی مفید هستند، اما این امر هنوز به اثبات نرسیده است. ترکیب درمان‌های دارویی و غیر دارویی بیشترین میزان پاسخ را به دنبال دارد.

ترک اعتیاد به سیگار با دارو:

دارودرمانی مبتنی بر نیکوتین، شامل موارد زیر است: آدامس نیکوتین (هر ۱۲ ساعت به مدت ۶- ۸ هفته و سپس قطع تدریجی آن)، پچ‌های نیکوتین (۲۱ میلی گرم در روز به مدت چهار هفته و سپس ۱۴ میلی گرم در روز به مدت دو هفته و بعد ۷ میلی گرم در روز به مدت دو هفته)

نیکوتین استنشاقی از راه دهان (۱۶-۶ کارتریج در روز با تنفس از راه دهان [نه استنشاق ] به طور مداوم: طی ۲۰ دقیقه برای هر کارتریج)، اسپری بینی نیکوتین (یک اسپری در هر بینی ۳-۱ بار در ساعت طبق نیاز) و قرص‌های لوزی شکل نیکوتین (باید جهت جذب نیکوتین در کنار دهان نگه داشته شود”).

دارودرمانی مبتنی بر دارو‌های غیرنیکوتینی شامل بوپروپیون (شروع از دو هفته قبل از ترک، منع مصرف در بیمارانی با سابقه تشنج یا در موارد خطر ایجاد تشنج)، نورتریپتیلین (شروع از:۱۰- ۲۸ روز قبل از ترک و ادامه آن به مدت سه ماه) و کلونیدین (دارای عوارض جانبی بیشتر) است؛ با این وجود سازمان غذا و داروی آمریکا ( FDA) تنها بوپروپیون را برای ترک سیگار تأیید کرده است.

در صورتی که بیمار هنوز آماده به ترک نباشد، پنج “R” جهت ایجاد انگیزه در وی دنبال می‌شود:

اقتضاء (Relevance): از بیمار بپرسید چرا ترک سیگار اهمیت دارد؟ خطرات (Risks): از بیمار بخواهید خطرات سیگار برای سلامتی را عنوان کند. فواید (Rewards): از بیمار بخواهید فواید ترک را عنوان کند. موانع (Roadblocks): از بیمار بخواهید موانع ترک خود را بیان کند.  تکرار (Repetition): در هر ویزیت، باری دیگر پیشنهاد ترک را تکرار نمایید.

پیش آگهی و عوارض

ترکیب مداخلات دارویی و غیردارویی میزان ترک را به ۵۰-۴۰% می‌رساند که بسیار بیشتر از به کارگیری هریک از مداخلات به تنهایی است.  نیمی از آمریکایی‌هایی که سیگاری بوده‌اند، موفق به ترک شده‌اند.  ادامه کشیدن سیگار خطر ابتلاء به بسیاری مشکلات جدی سلامت را، هم در بیمار و هم در کسانی که در معرض دود آن هستند افزایش می‌دهد.  در هفته اول ترک، ممکن است میزان سرفه‌های بیمار شدت یابد که ناشی از بازیابی کارآیی مژک‌های تنفسی جهت دفع مواد زاید از ریه است.