معرفی فیلم چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی – نقد، تحلیل و خلاصه داستان – Charlie and the Chocolate Factory 2005
کارگردان: تیم برتون
بازیگران:
جانی دپ – ویلی وانکا
فردی هایمور – چارلی باکت
دیوید کلی – پدربزرگ جو
هلنا بونهام کارتر – خانم باکت
نوآ تیلور – آقای باکت
فیلیپ ویگرتز – آگوستوس گلوپ
جردن فرای – مایک تی وی
جولیا وینتر – وروکا سالت
آناسوفیا راب – ویولت بورگارد
کریستوفر لی – دکتر ویلبر ونکا
میسی پایل مادر ویولت بورگارد
چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی، فیلم تیم برتون، بر اساس کتابی به همین نام به قلم روالد دال ساخته شده‌است، دال به‌عنوان نویسندهٔ داستان‌های نامتعارف برای بزرگسالان شهرت دارد (با کتاب‌هایی مثل کسی همچون تو و بوسه بوسه) وی مجموعا سه کتاب برای کودکان نوشته که چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی یکی از آن‌هاست؛ کتابی که در سال ۱۹۶۴ چاپ و منتشر شد. (کتاب مذکور در سال ۱۳۷۵ توسط انتشارات دنیای تصویر و باترجمهٔ بسیار عالی فتح ا… جعفری جوزانی چاپ و منتشر شد).
در سال ۱۹۷۱ یک فیلم سینمایی ضعیف تحت عنوان ویلی وانکا و کارخانهٔ شکلات سازی از روی کتاب دال ساخته و عرضه شد. فیلم تیم برتون دومین نسخهٔ سینمایی از روی کتاب مذکور است.
کتاب فیلم چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی یکی از بهترین کتاب‌های کودکان است؛ هم سرگرم کننده و جذاب است و هم آموزنده (البته برای کودکان) فیلمی‌که برتون از روی کتاب ساخته نیز شدیدا به منبع اصلی وفادار است. البته یکی دو طرح داستانی فرعی (داستان مربوط به پدر ویلی وانکا) به فیلم اضافه شده که در کتاب وجود ندارد. اما چارچوب اصلی قصه کاملا حفظ شده‌است،
در فیلم فیلم چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی توجه بر روی چارلی باکت نوجوان است و نه ویلی وانکای بزرگسال و کارخانهٔ عجیب شکلات سازی‌اش.
چارلی باکت (فردی‌هایمور) یک پسر بچهٔ فقیر لندنی است که به همراه پدر و مادر و نیز دو پدربزرگ و دو مادربزرگ‌اش در یک خانهٔ کوچک محقرانه زندگی میکنند، چارلی در اغلب اوقات گرسنه است اما خانوادهٔ مهربان و خوبی دارد. در نزدیکی خانهٔ چارلی، یک کارخانهٔ بزرگ شکلات سازی وجود دارد. رئیس این کارخانه مرد مرموزی به اسم ویلی وانکا (جانی دپ) است، کارخانهٔ وانکا بزرگترین کارخانهٔ شکلات سازی دنیاست. تا چند سال پیش صدها کارگر در کارخانه کار می‌کردند، اما کارخانه‌های رقیب از طریق عناصر نفوذی خود موفق شدند فرمول ساخت شکلات‌های خوشمزهٔ کارخانهٔ وانکا را به سرقت ببرند.
وانگا از آن هنگام کارگران را مرخص کرد و درهای کارخانه‌اش را بست. چند سال بعد مردم با تعجب دیدند که کارخانه مجددا فعالیت‌اش را آغاز کرده، اما هیچ کارگری در آن کار نمی‌کند و درهای کارخانه همچنان قفل است. حالا برای همهٔ مردم جای سئوال بود که کارخانه‌ای به این بزرگی چگونه بدون کارگر کار می‌کند. در همین هنگام روزنامه‌ها یک آگهی از ویلی وانکا را به چاپ می‌رسانند وانکا در این آگهی اعلام کرده که: «اینجانب تصمیم گرفته‌ام که اجازه دهم پنج کودک، امسال از کارخانه‌ام بازدید کنند، این پنج نفر خوش شانس شخصا توسط خود من راهنمایی خواهند شد و اجازه خواهند داشت که همهٔ اسرار و جادوی کارخانهٔ مرا ببینند. سپس در پایان بازدید به‌عنوان یک جایزهٔ ویژه، به همهٔ آنها به‌اندازه مصرف بقیهٔ عمرشان شکلات و شیرینی داده خواهد شد. در انتظار بلیط‌های طلایی باشید! پنج بلیط طلایی روی کاغذهای طلایی چاپ شده و این پنج بلیط طلایی زیر پوشش کاغذی معمولی پنج قطعه شکلات معمولی پنهان شده‌اند، این پنج قطعه شکلات ممکن است در هر مغازه و هر خیابانی و در هر شهر و کشوری در دنیا، و روی پیشخوان هر مغازه‌ای که شکلات‌های وانکا را می‌فروشد، پیدا شوند.»
نهایتا این پنج کودک که یکی از آنها چارلی باکت خوش قلب است، موفق می‌شوند به‌عنوان بیایندگان خوش شانس بلیط طلایی به کارخانهٔ مرموز ویلی وانکا راه‌یابند، هریک از بچه‌ها مجاز است که یک بزرگسال را به‌عنوان مراقب خویش به کارخانه بیاورد. چارلی نیز به همراه پدربزرگاش جو (دیوید کلی) قدم به داخل کارخانه‌ای می‌گذارد که همواره آرزوی دیدنش را داشته. بچه‌ها در داخل کارخانه با انواع چیزهای عجیب روبرو می‌شوند؛ آبشارها و رودخانه‌هایی از شکلات مذاب، آدامس‌های جادویی و موجودات کوتوله‌ای به اسم اومپا لومپاها که هم در کارخانه کار میکنند و هم به آواز خوانی و رقصیدن مشغولند…
فیلم چارلی و کارخانه از حیث طراحی صحنه و دکور، فیلم ارزنده‌ای است. این طراحی صحنه بازتاب دهنده‌ی‌ترکیب عجیب و نامتقارنی است که برتون خواهان آن بوده و آن در آوردن یک حس و حال شادمانانه از دل صحنه‌های گوتیک است. برای مثال به طراحی صحنهٔ خانهٔ محقرانهٔ چارلی نگاه کنید که شبیه طراحی صحنه‌های سوررئالیستی فیلم کابینهٔ دکتر کالیگاری است. چارلی و کارخانه بنا به ذات و ماهیت منبع اصلی‌اش، فیلم آموزنده‌ای برای بچه‌هاست. چهار کودک که به همراه چارلی از کارخانه دیدن میکنند بچه‌های بدی هستند و هر یک دارای عیب وایرادی و به همین دلیل هم هر کدام به نحوی تنبیه می‌شوند اما چارلی فقیر و فهمیده نهایتا پاداش خوش دلی و مهربانی‌اش را می‌گیرد.
یک نکتهٔ حاشیه‌ای جالب در مورد فیلم، شباهت‌هایی است که میان کاراکتر ویلی وانکای فیلم و مایکل جکسون خواننده وجود دارد. جانی دپ و تیم برتون گفته‌اند که کاراکتر وانکا را بر اساس‌ترکیبی از کاراکترهای ادوارد دست قیچی (فیلم قبلی برتون) وهاوارد هیوز خلق کرده‌اند. اما نوع گریم و طرز لباس پوشیدن و حالت چهره و رفتار جانی دپ در قالب ویلی وانکا، کاراکتر مایکل جکسون را در نظر تداعی می‌کند. مایکل جکسون نیز در لس آنجلس برای خودش یک «سرزمین رویاها» درست کرده (جایی مثل کارخانهٔ شکلات سازی ویلی وانکا) تا بچه‌ها بتوانند در آن خوش باشند و لذت ببرند. البته بعضی‌ها معتقدند که جکسون قصد سویی را دنبال می‌کرده؛ هر چند که دادگاه وی را تبرئه کرد. با این وصف، شباهت‌های میان ویلی وانکای جانی دپ و مایکل جکسون، بعد تازه و بحث انگیزی به فیلم چارلی و کارخانهٔ شکلات سازی افزوده است.
مطابق تازه‌ترین اخبار:
شرکت برادران وارنر تاریخ اکران ریبوت فیلم Willy Wonka را تایید و اعلام کرده است. این فیلم که نام آن ظاهرا قرار است Wonka باشد، قرار است به منشا داستانی ویلی وانکا، صاحب کارخانه شکلات سازی بپردازد. فیلم Wonka قرار است در تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۲۳ (۲۶ اسفند ۱۴۰۱) روی پرده‌های سینما برود. پل کینگ، کارگردان فیلم‌هایی چون فیلم Paddington (پدینگتون) و فیلم Paddington 2 (پدینگتون ۲)، قرار است کارگردانی فیلم Willy Wonka را بر عهده داشته باشد. دیوید هیمن، تهیه‌کننده مجموعه فیلم‌های هری پاتر (Harry Potter)، نیز به‌عنوان تهیه کننده در فیلم Wonka حضور دارد.
