بیماری آلزایمر، علائم و راههای پیشگیری و تشخیص

بیماری آلزایمر یک اختلال عصبی پیشرونده است که باعث کوچک شدن مغز (آتروفی) و مرگ سلولهای مغزی میشود. بیماری آلزایمر شایعترین علت زوال عقل است و باعث کاهش مداوم مهارتهای تفکر، رفتاری و اجتماعی میشود که بر توانایی فرد برای عملکرد مستقل تأثیر میگذارد.
تقریباً 5.8 میلیون نفر در ایالات متحده 65 سال و بالاتر با بیماری آلزایمر زندگی میکنند. از این تعداد، 80 درصد 75 سال و بالاتر هستند. از بین تقریباً 50 میلیون نفر در جهان مبتلا به زوال عقل، بین 60 تا 70 درصد از آنها مبتلا به بیماری آلزایمر هستند.
علائم اولیه بیماری شامل فراموش کردن رویدادها یا مکالمات اخیر است. با پیشرفت بیماری، فرد مبتلا به آلزایمر دچار اختلال شدید حافظه میشود و توانایی انجام کارهای روزمره را از دست میدهد.
داروها ممکن است به طور موقت پیشرفت علائم را بهبود بخشیده یا کند کنند. این درمانها گاهی اوقات میتواند به افراد مبتلا به آلزایمر کمک کند تا عملکرد خود را به حداکثر برسانند و برای مدتی استقلال خود را حفظ کنند. برنامهها و خدمات مختلف میتواند به افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و مراقبین آنها کمک کند.
-------
علت و عوارض مشکل پزشکی از چیست؟
هیچ درمانی برای درمان بیماری آلزایمر یا تغییر روند بیماری در مغز وجود ندارد. در مراحل پیشرفته بیماری، عوارض ناشی از از دست دادن شدید عملکرد مغز – مانند کم آبی بدن، سوء تغذیه یا عفونت – منجر به مرگ میشود.
علائم
از دست دادن حافظه علامت اصلی بیماری آلزایمر است. علائم اولیه شامل مشکل در به خاطر سپردن رویدادها یا مکالمات اخیر است. با پیشرفت بیماری، اختلالات حافظه بدتر میشود و سایر علائم ظاهر میشود.
در ابتدا، یک فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است از مشکل در به خاطر سپردن چیزها و سازماندهی افکار آگاه باشد. یکی از اعضای خانواده یا دوست به احتمال زیاد متوجه تشدید علائم میشود.
تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر باعث افزایش مشکلات زیر میشود:
حافظه
همه افراد گاه به گاه دچار نقص حافظه میشوند، اما از دست دادن حافظه مرتبط با بیماری آلزایمر همچنان ادامه دارد و بدتر میشود و بر توانایی کار در محل کار یا خانه تأثیر میگذارد.
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است:
- سوالات را بارها و بارها تکرار کنند
- مکالمات، قرارها یا رویدادها را فراموش کنند و بعداً آنها را به خاطر نیاورند
- به طور معمول وسایل خود را جا میگذارند، اغلب آنها را در مکانهای غیر منطقی قرار میدهند
- در مکانهای آشنا گم میشوند
- در نهایت نام اعضای خانواده و وسایل روزمره را فراموش میکنند
- در یافتن کلمات مناسب برای شناسایی اشیاء، بیان افکار یا شرکت در مکالمات مشکل دارند
تفکر و استدلال
بیماری آلزایمر باعث مشکل در تمرکز و تفکر میشود، به ویژه در مورد مفاهیم انتزاعی مانند اعداد.
چند وظیفگی یا چندکارگی به ویژه دشوار است و ممکن است مدیریت امور مالی، چک کشیدن و پرداخت قبوض به موقع دشوار باشد. در نهایت، یک فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است نتواند اعداد را تشخیص دهد و با آنها برخورد کند.
قضاوت و تصمیمگیری
آلزایمر باعث کاهش توانایی تصمیمگیری و قضاوت منطقی در شرایط روزمره میشود. به عنوان مثال، ممکن است شخصی در تعاملات اجتماعی انتخابهای نامناسب یا نامناسبی انجام دهد یا لباسهای نامناسب برای آب و هوا بپوشد. ممکن است پاسخ موثذ به مشکلات روزمره مانند سوختن غذا روی اجاق گاز یا شرایط رانندگی غیر منتظره دشوارتر باشد.
برنامهریزی و انجام کارهای آشنا
فعالیتهای روزمره که نیاز به اقدامات متوالی دارد، مانند برنامهریزی و پخت غذا یا انجام یک بازی مورد علاقه، با پیشرفت بیماری به یک مبارزه تبدیل میشود. در نهایت، افراد مبتلا به آلزایمر پیشرفته اغلب نحوه انجام کارهای اساسی مانند لباس پوشیدن و حمام کردن را فراموش میکنند.
تغییرات در شخصیت و رفتار
تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ میدهد میتواند بر خلق و خو و رفتارها تأثیر بگذارد. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افسردگی
- بیتفاوتی
- کنارهگیری اجتماعی
- نوسانات خلقی
- بیاعتمادی به دیگران
- تحریکپذیری و پرخاشگری
- تغییر در عادات خواب
- سرگردان
- از بین رفتن مهارها
- هذیانها، مانند باور اینکه چیزی به سرقت رفته است
مهارتهای حفظ شده
بسیاری از مهارتهای مهم حتی برای مدت طولانیتری حفظ میشوند حتی اگر علائم بدتر شوند. مهارتهای حفظ شده ممکن است شامل خواندن یا گوش دادن به کتابها، قصه گویی و خاطرات دیگر، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن، نقاشی کشیدن یا انجام کاردستی باشد.
این مهارتها ممکن است به مدت طولانی حفظ شوند زیرا توسط بخشهایی از مغز تحت تأثیر قرار میگیرند که بعداً در طول بیماری تحت تأثیر قرار میگیرند.
زمان مراجعه به پزشک
تعدادی از شرایط، از جمله شرایط قابل درمان، میتوانند منجر به از دست دادن حافظه یا سایر علائم زوال عقل شوند. اگر نگران حافظه یا سایر مهارتهای تفکر خود هستید، برای ارزیابی و تشخیص کامل با پزشک خود مشورت کنید.
اگر نگران مهارتهای فکری خود هستید که در یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود مشاهده میکنید، در مورد نگرانیهای خود صحبت کنید و درباره رفتن با هم به جلسه پزشک بپرسید.
علل
علل دقیق بیماری آلزایمر به طور کامل شناخته نشده است. اما در سطح ابتدایی، پروتئینهای مغز عملکرد طبیعی خود را از دست میدهند، که باعث اختلال در کار سلولهای مغزی (سلولهای عصبی) و ایجاد یک سری رویدادهای سمی میشود. نورونها آسیب میبینند، ارتباطات خود را با یکدیگر از دست میدهند و در نهایت میمیرند.
دانشمندان معتقدند که در اکثر مردم، بیماری آلزایمر ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، شیوه زندگی و عوامل محیطی است که به مرور زمان بر مغز تأثیر میگذارد.
کمتر از 1 درصد مواقع، آلزایمر ناشی از تغییرات ژنتیکی خاصی است که عملاً تضمین میکند که فرد به این بیماری مبتلا میشود. این موارد نادر معمولاً منجر به بروز بیماری در میانسالی میشود.
آسیب اغلب در ناحیهای از مغز که حافظه را کنترل میکند شروع میشود، اما این روند سالها قبل از اولین علائم شروع میشود. از بین رفتن سلولهای عصبی به طریقی تا حدودی قابل پیش بینی به سایر مناطق مغز سرایت میکند. در اواخر مرحله بیماری، مغز به طور قابل توجهی کوچک شده است.
محققان در تلاش برای درک علت بیماری آلزایمر بر نقش دو پروتئین تمرکز کردهاند:
- پلاکها بتا آمیلوئید قطعهای از پروتئین بزرگتر است. وقتی این تکهها با هم جمع میشوند، به نظر میرسد که اثر سمی بر نورونها داشته و ارتباط سلول به سلول را مختل میکند. این خوشهها رسوبات بزرگتری به نام پلاکهای آمیلوئید تشکیل میدهند که شامل بقایای سلولی دیگر نیز میشوند.
- گرهها یا Tangles پروتئینهای تاو Tau در حمل و نقل داخلی سیستم عصبی و حمل مواد مغذی و سایر مواد ضروری نقش دارند. در بیماری آلزایمر، پروتئینهای تاو تغییر شکل میدهند و خود را در ساختارهایی به نامگرههای عصبی -فشاری سازماندهی میکنند. گرهها سیستم حمل و نقل را مختل کرده و برای سلولها سمی است.
عوامل خطر
سن
افزایش سن بزرگترین عامل خطر شناخته شده برای بیماری آلزایمر است. آلزایمر بخشی از پیری طبیعی نیست، اما با افزایش سن احتمال ابتلا به بیماری آلزایمر افزایش مییابد.
به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که سالانه چهار تشخیص جدید به ازای 1000 نفر در سنین 65 تا 74 سال، 32 تشخیص جدید در هر 1000 نفر در سنین 75 تا 84 سال و 76 تشخیص جدید در هر 1000 نفر در سن 85 سال و بالاتر وجود دارد.
سابقه خانوادگی و ژنتیک
اگر یکی از بستگان درجه یک-والدین یا خواهر و برادر شما-به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلا به آلزایمر تا حدودی بیشتر است. اکثر مکانیسمهای ژنتیکی آلزایمر در بین خانوادهها تا حد زیادی غیرقابل توضیح است و عوامل ژنتیکی احتمالاً پیچیده هستند.
یکی از عوامل ژنتیکی که بهتر درک میشود، شکلی از ژن apolipoprotein E (APOE) است. تنوع ژن، APOE e4، خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش میدهد. تقریباً 25 تا 30 درصد مردم حامل آلل APOE e4 هستند، اما همه افراد با این تنوع ژنی به این بیماری مبتلا نمیشوند.
دانشمندان تغییرات نادر (جهش) را در سه ژن شناسایی کردهاند که عملاً تضمین میکند فردی که یکی از آنها را به ارث برده است دچار آلزایمر شود. اما این جهشها کمتر از 1 درصد افراد مبتلا به بیماری آلزایمر را تشکیل میدهند.
سندرم داون
بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون به بیماری آلزایمر مبتلا میشوند. این افراد سه نسخه از کروموزوم 21 است را دارند و بنابراین سه نسخه از ژن پروتئینی که منجر به ایجاد بتا آمیلوئید میشود را دارا هستند. علائم و نشانههای آلزایمر در افراد مبتلا به سندرم داون 10 تا 20 سال زودتر از افراد عادی ظاهر میشود.
جنسیت
به نظر میرسد تفاوت کمی در خطر بین مردان و زنان وجود دارد، اما به طور کلی، زنان بیشتری به این بیماری مبتلا هستند زیرا عموماً بیشتر از مردان عمر میکنند.
اختلال شناختی خفیف
اختلال شناختی خفیف (MCI) کاهش حافظه یا سایر مهارتهای تفکر در حدی است که برای سن افراد بیشتر از حد معمول است، اما این کاهش مانع از عملکرد فرد در محیطهای اجتماعی یا کاری نمیشود.
افرادی که MCI دارند در معرض خطر قابل توجهی از ابتلا به زوال عقل هستند. هنگامی که نقص اولیه MCI حافظه است، این بیماری به دلیل بیماری آلزایمر به زوال عقل تبدیل میشود. تشخیص MCI تمرکز بیشتر بر روی تغییر شیوه زندگی سالم، ایجاد استراتژیهایی برای جبران از دست دادن حافظه و برنامهریزی ملاقاتهای منظم پزشک برای نظارت بر علائم را تشویق میکند.
ضربه به سر
افرادی که دچار ضربه شدید به سر شدهاند بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر هستند. چندین مطالعه بزرگ نشان داد که در افراد 50 ساله یا بالاتر که دچار آسیب مغزی (TBI) شدهاند، خطر زوال عقل و بیماری آلزایمر افزایش مییابد. خطر در افراد مبتلا به TBI شدیدتر و چندگانه افزایش مییابد. برخی از مطالعات نشان میدهد که این خطر ممکن است در شش ماه اول تا دو سال پس از TBI بیشتر باشد.
آلودگی هوا
مطالعات روی حیوانات نشان داده است که ذرات آلودگی هوا میتوانند سرعت تخریب سیستم عصبی را افزایش دهند. و مطالعات انسانی نشان داده است که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا – به ویژه ناشی از خروجی ترافیک و سوزاندن چوب – با خطر زوال عقل بیشتر مرتبط است.
مصرف زیاد الکل
از مدتها پیش نوشیدن مقدار زیادی الکل باعث تغییرات مغزی شده است. چندین مطالعه و بررسی بزرگ نشان داد که اختلالات مصرف الکل با افزایش خطر ابتلا به زوال عقل، به ویژه زوال عقل زودرس مرتبط است.
الگوهای خواب ضعیف
تحقیقات نشان داده است که الگوهای ضعیف خواب مانند مشکل در به خواب رفتن یا خواب ماندن با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.
سبک زندگی و سلامت قلب
تحقیقات نشان داده است که عوامل خطر مشابه مرتبط با بیماری قلبی ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را نیز افزایش دهد. این شامل:
- ورزش نکردن
- چاقی
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود افراد پیرامون
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- کنترل ضعیف دیابت نوع 2
همه این عوامل را میتوان اصلاح کرد. بنابراین، تغییر عادات زندگی میتواند تا حدودی خطر شما را تغییر دهد. به عنوان مثال، ورزش منظم و رژیم غذایی کم چرب و سرشار از میوه و سبزیجات با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.
یادگیری مادام العمر و مشارکت اجتماعی
مطالعات نشان داده است که بین مشارکت مادام العمر در فعالیتهای تحریککننده ذهنی و اجتماعی و کاهش خطر ابتلا به آلزایمر ارتباط وجود دارد. سطح پایین تحصیلات – کمتر از تحصیلات دبیرستانی – به نظر میرسد یک عامل خطر برای بیماری آلزایمر باشد.
عوارض
از دست دادن حافظه و زبان، اختلال در قضاوت و سایر تغییرات شناختی ناشی از آلزایمر میتواند درمان سایر بیماریها را پیچیده کند. یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است نتواند:
- دردهایش را توصیف کند
- علائم بیماری دیگر را توضیح دهد
- از برنامه درمانی تجویز شده پیروی کند
- عوارض جانبی دارو را توضیح دهد
با پیشرفت بیماری آلزایمر تا آخرین مراحل، تغییرات مغزی بر عملکردهای فیزیکی مانند بلع، تعادل و کنترل روده و مثانه تأثیر میگذارد. این اثرات میتواند آسیبپذیری را در برابر مشکلات بهداشتی اضافی مانند موارد زیر افزایش دهد:
- استنشاق غذا یا مایع در ریهها (آسپیراسیون)
- آنفولانزا، ذات الریه و سایر عفونتها
- سقوط
- شکستگیها
- زخم بستر
- سوء تغذیه یا کم آبی بدن
- یبوست یا اسهال
- مشکلات دندانی مانند زخم دهان یا پوسیدگی دندان
پیشگیری
بیماری آلزایمر یک بیماری قابل پیشگیری نیست. با این حال، تعدادی از عوامل خطرساز شیوه زندگی برای آلزایمر قابل تغییر است. شواهد نشان میدهد که تغییر در رژیم غذایی، ورزش و عادات – گامهایی برای کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی – همچنین ممکن است خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر اختلالات ایجادکننده زوال عقل را کاهش دهد. انتخاب شیوه زندگی سالم برای قلب که ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد شامل موارد زیر است:
- ورزش منظم
- خوردن رژیم غذایی از محصولات تازه، روغنهای سالم و غذاهای کم چرب اشباع مانند رژیم مدیترانهای
- پیروی از دستورالعملهای درمانی برای کنترل فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا
- در صورت سیگار کشیدن از پزشک خود برای ترک سیگار کمک بگیرید
مطالعات نشان داده است که مهارتهای تفکر حفظ شده در آینده و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر با شرکت در رویدادهای اجتماعی، خواندن، رقصیدن، بازی روی میز، خلق هنر، نواختن ساز و سایر فعالیتهایی که نیاز به مشارکت ذهنی و اجتماعی دارد، مرتبط است.
تشخیص
بخش مهمی از تشخیص بیماری آلزایمر شامل توضیح علائم و همچنین شرح حال اعضای نزدیک خانواده یا دوستان در مورد علائم و تأثیر آنها بر زندگی روزمره است. علاوه بر این، تشخیص بیماری آلزایمر بر اساس آزمایشاتی است که پزشک شما برای ارزیابی حافظه و مهارتهای تفکر انجام میدهد.
آزمایشات آزمایشگاهی و تصویربرداری میتوانند سایر علل احتمالی را رد کرده یا به پزشک کمک کنند تا بیماری ایجادکننده علائم زوال عقل را بهتر تشخیص دهد.
اما بیماری آلزایمر تنها با اطمینان کامل پس از مرگ تشخیص داده میشود، هنگامی که در بررسی میکروسکوپی مغز پلاکها وگرههای مشخص مشخص میشود. یعنی تشخیص پاتولوژیک بیماری با بررسی مغز است که طبعا در فرد زنده ممکن نیست.
معاینه فیزیکی و عصبی
پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام میدهد و احتمالاً با آزمایش موارد زیر سلامت کلی عصبشناسی را ارزیابی میکند:
- رفلکسها
- تون و قدرت عضلات
- توانایی بلند شدن از روی صندلی و راه رفتن در سراسر اتاق
- حس بینایی و شنوایی
- هماهنگی
- تعادل
آزمایشات آزمایشگاهی
آزمایش خون ممکن است به پزشک شما در رد سایر علل احتمالی از دست دادن حافظه و گیجی مانند اختلال تیروئید یا کمبود ویتامین کمک کند.
وضعیت روانی و آزمایشات عصبی – روانی
پزشک شما ممکن است یک آزمایش مختصر وضعیت روانی برای ارزیابی حافظه و سایر مهارتهای تفکر به شما بدهد. اشکال طولانیتر آزمایشات عصب روانشناختی ممکن است جزئیات بیشتری در مورد عملکرد ذهنی در مقایسه با افراد با سن و سطح تحصیلات مشابه ارائه دهد. این آزمایشات میتواند به تشخیص کمک کند و به عنوان نقطه شروع برای پیگیری پیشرفت علائم در آینده عمل کند.
تصویربرداری از مغز
تصاویر مغز در حال حاضر عمدتا برای مشخص کردن ناهنجاریهای قابل مشاهده مربوط به شرایطی غیر از بیماری آلزایمر – مانند سکته مغزی، ضربه یا تومورها – که ممکن است باعث تغییرات شناختی شوند، مورد استفاده قرار میگیرد. برنامههای جدید تصویربرداری – که در حال حاضر عمدتا در مراکز اصلی پزشکی یا آزمایشات بالینی استفاده میشود – ممکن است پزشکان را قادر سازد تا تغییرات مغزی خاصی را که ناشی از آلزایمر است تشخیص دهند.
تصویربرداری از ساختارهای مغزی شامل موارد زیر است:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). MRI از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از مغز استفاده میکند. در حالی که ممکن است انقباض مغزی مناطق مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر را نشان دهند، اسکن MRI سایر شرایط را نیز رد میکند. MRI به طور کلی به ترجیح CT اسکن برای ارزیابی زوال عقل است.
- توموگرافی کامپیوتری (CT). CT اسکن، یک تکنولوژی تخصصی اشعه ایکس، تولید تصاویر مقطعی (برش) از مغز شما. معمولاً برای رد تومورها، سکتهها و آسیبهای سر استفاده میشود.
تصویربرداری از فرآیندهای بیماری را میتوان با توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) انجام داد. در طول اسکن PET، یک ردیاب رادیواکتیو سطح پایین به خون تزریق میشود تا ویژگی خاصی در مغز آشکار شود. تصویربرداری PET ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اسکن PET با فلورودئوکسی گلوکز (FDG) مناطقی از مغز را نشان میدهد که مواد مغذی در آنها متابولیزه ضعیفی دارد. شناسایی الگوهای انحطاط – مناطق متابولیسم پایین – میتواند به تمایز بین بیماری آلزایمر و سایر انواع زوال عقل کمک کند.
- تصویربرداری آمیلوئید PET میتواند بار رسوبات آمیلوئید در مغز را اندازهگیری کند. این تصویربرداری در درجه اول در تحقیقات مورد استفاده قرار میگیرد اما ممکن است در صورت بروز علائم غیرعادی یا زودهنگام علائم زوال عقل مورد استفاده قرار گیرد.
- تصویربرداری تاوت PET، که بار پیچیدگیهای عصبی -فیبری در مغز را اندازهگیری میکند، به طور کلی در محیط تحقیق استفاده میشود.
در شرایط خاص مانند زوال عقل سریع پیشرونده، زوال عقل با ویژگیهای غیر معمول یا زوال عقل زودرس، ممکن است از آزمایشهای دیگر برای اندازهگیری غیرطبیعی بتا آمیلوئید و تاو در مایع مغزی نخاعی استفاده شود.
معیارهای تشخیصی DSM-IV
1- اختلال حافظه (یادگیری یا به خاطر آوردن) وجود داشته باشد
٢- وجود یک یا چند مورد زیر
الف) آفازی
ب) آپراکسی
ج) آگنوزی
3- سیر بیماری تدریجی است.
۴- اختلال در عملکرد اجرایی (برنامهریزی، سازماندهی، تفکر انتزاعی و حفظ ترتیب کارها)
۵- افت شناختی به نوع که در عملکرد شغلی و اجتماعی اختلال ایجاد نماید. ۶- به علت دلیریوم نباشد.
۷- سایر بیماریهای CNS مثل انفارکتوس مغزو پارکینسون Rule out شده باشند.
آزمایشات تشخیصی آینده
محققان در حال توسعه آزمایشاتی هستند که میتواند علائم بیولوژیکی فرآیندهای بیماری در مغز را اندازهگیری کند.
این آزمایشات، از جمله آزمایش خون، ممکن است دقت تشخیصها را بهبود بخشد و تشخیص زودهنگام را قبل از شروع علائم فعال کند. در حال حاضر آزمایش خون برای پلاسما Aβ در دسترس است و اخیراً در ایالات متحده توسط مراکز خدمات پزشکی و خدمات درمانی دریافت مجوز کرده است تا اجازه توزیع در بازار را بدهد.
آزمایش ژنتیک به طور کلی برای ارزیابی معمول بیماری آلزایمر توصیه نمیشود. استثنا افرادی هستند که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری آلزایمر زودرس دارند. قبل از انجام هرگونه آزمایش، ملاقات با مشاور ژنتیک برای بحث در مورد خطرات و مزایای آزمایش ژنتیک توصیه میشود.
درمان
داروهای فعلی آلزایمر میتواند برای مدتی به بهبود علائم حافظه و سایر تغییرات شناختی کمک کنند. دو نوع دارو در حال حاضر برای درمان علائم شناختی استفاده میشود:
- مهارکنندههای کولین استراز این داروها با حفظ سطح ارتباط سلول به سلول با حفظ پیامرسان شیمیایی که در اثر بیماری آلزایمر در مغز تخلیه میشود، افزایش مییابد. اینها معمولاً اولین داروهایی هستند که تجویز میشوند.
مهارکنندههای کولین استراز همچنین ممکن است علائم عصبی روانی مانند تحریک یا افسردگی را بهبود بخشند. مهارکنندههای کولین استراز که معمولاً تجویز میشوند شامل دونپزیل (Aricept)، گالانتامین (Razadyne) و ریواستیگمین (Exelon) هستند.
عوارض جانبی اصلی این داروها شامل اسهال، حالت تهوع، از دست دادن اشتها و اختلالات خواب است. در افرادی که دارای برخی اختلالات قلبی هستند، عوارض جانبی جدی ممکن است شامل آریتمی قلبی باشد.
- ممانتین (Namenda). این دارو در شبکه ارتباطی سلولهای مغزی دیگر کار میکند و پیشرفت علائم بیماری آلزایمر متوسط تا شدید را کند میکنند. گاهی اوقات در ترکیب با مهارکننده کولین استراز استفاده میشود. عوارض جانبی نسبتاً نادر شامل سرگیجه و گیجی است.
در ژوئن 2021، سازمان غذا و دارو (FDA) aducanumab (Aduhelm) را برای درمان برخی از موارد بیماری آلزایمر تأیید کرد. این اولین دارویی است که در ایالات متحده برای درمان علت زمینهای آلزایمر با هدف قرار دادن و برداشتن پلاکهای آمیلوئید در مغز تأیید شده است. FDA این دارو به شرط تصویب کرد که مطالعات بیشتر برای تایید سود دارو انجام شود. متخصصان همچنین باید مشخص کنند که چه بیمارانی ممکن است از این دارو سود ببرند.
گاهی اوقات ممکن است داروهای دیگری مانند داروهای ضدافسردگی برای کنترل علائم رفتاری مرتبط با بیماری آلزایمر تجویز شوند.
ایجاد یک محیط امن و حمایتی
تطبیق وضعیت زندگی با نیازهای فرد مبتلا به آلزایمر بخش مهمی از هر برنامه درمانی است. برای افراد مبتلا به آلزایمر، ایجاد و تقویت عادات معمول و به حداقل رساندن وظایف سختگیرانه، میتواند زندگی را بسیار سادهتر کند.
شما میتوانید این مراحل را برای حمایت از احساس رفاه و تداوم توانایی فرد انجام دهید:
- همیشه کلیدها، کیف پول، تلفن همراه و سایر اشیاء گرانبها را در یک مکان در خانه نگه دارید تا گم نشوند.
- داروها را در مکانی امن نگهداری کنید. برای پیگیری دوزها، از یک چک لیست روزانه استفاده کنید.
- ترتیب دهید که امور مالی با پرداخت خودکار و سپرده خودکار انجام شود.
- از فرد مبتلا به آلزایمر بخواهید یک تلفن همراه با قابلیت موقعیت مکانی همراه داشته باشد تا مراقب بتواند محل آن را ردیابی کند. شماره تلفنهای مهم را در تلفن برنامهریزی کنید.
- سنسورهای هشدار را روی درها و پنجرهها نصب کنید.
- اطمینان حاصل کنید که قرارهای منظم تا آنجا که ممکن است در یک روز و در همان زمان باشد.
- از یک تقویم یا تخته سفید در خانه برای پیگیری برنامههای روزانه استفاده کنید. عادت به بررسی موارد تکمیل شده را ایجاد کنید.
- مبلمان اضافی را بردارید، وسایل آشغال را کنار بگذارید و فرشها را بیندازید.
- نردههای محکم را روی راه پلهها و حمامها نصب کنید.
- اطمینان حاصل کنید که کفش و دمپایی راحت بوده و کشش خوبی را ایجاد میکند.
- تعداد آینهها را کاهش دهید. افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است تصاویری را در آینه گیجکننده یا ترسناک بدانند.
- اطمینان حاصل کنید که فرد مبتلا به آلزایمر دارای شناسنامه یا دستبند هشدار پزشکی است.
- عکسها و سایر اشیاء مهم را در خانه نگه دارید.
طب جایگزین
داروهای گیاهی مختلف، ویتامینها و مکملهای دیگر به طور گستردهای به عنوان آمادهسازیهایی که ممکن است از سلامت شناختی حمایت کنند یا از آلزایمر جلوگیری یا به تاخیر بیاندازند، معرفی میشوند. آزمایشات بالینی نتایج متفاوتی با شواهد کمی برای حمایت از آنها به عنوان درمانهای موثر ارائه داده است.
برخی از درمانهایی که اخیراً مورد مطالعه قرار گرفتهاند عبارتند از:
- ویتامین E اگرچه ویتامین E از آلزایمر جلوگیری نمیکند، اما مصرف روزانه 2000 واحد بین المللی ممکن است به پیشرفت بیماری در افرادی که بیماری خفیف تا متوسط دارند، کمک کند. با این حال، نتایج مطالعه مخلوط شده است و تنها برخی از آنها مزایای متوسطی را نشان میدهند. قبل از اینکه به طور معمول توصیه شود، تحقیقات بیشتری در مورد ایمنی 2000 واحد بین المللی ویتامین E در جمعیت زوال عقل مورد نیاز است.
مکملهایی که برای سلامت شناختی ترویج میشوند میتوانند با داروهایی که برای بیماری آلزایمر یا سایر بیماریها مصرف میکنید تداخل داشته باشند. با تیم مراقبتهای بهداشتی خود همکاری نزدیک داشته باشید تا یک برنامه درمانی ایمن با تجویز، داروهای بدون نسخه یا مکملهای غذایی ایجاد کنید.
- اسیدهای چرب امگا 3. اسیدهای چرب امگا 3 موجود در ماهی یا مکملها ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را کاهش دهد، اما مطالعات بالینی هیچ فایدهای برای درمان علائم بیماری آلزایمر نشان نداده است.
- کورکومین این گیاه از زردچوبه میآید و دارای خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی است که ممکن است بر فرآیندهای شیمیایی در مغز تأثیر بگذارد. تاکنون، آزمایشات بالینی هیچ فایدهای برای درمان بیماری آلزایمر پیدا نکردهاند.
- جینکو جینکو عصاره گیاهی است که دارای خواص دارویی متعددی است. یک مطالعه بزرگ که توسط موسسه ملی بهداشت تأمین شده است هیچ تاثیری در پیشگیری یا به تعویق انداختن بیماری آلزایمر ندارد.
- ملاتونین این مکمل هورمونی که خواب را تنظیم میکند در حال مطالعه است تا مشخص شود آیا در خوابیدن در افراد مبتلا به زوال عقل مزایایی دارد یا خیر. اما برخی تحقیقات نشان دادهاند که ملاتونین ممکن است خلق و خو را در برخی از افراد مبتلا به زوال عقل بدتر کند. تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
سبک زندگی
انتخاب شیوه زندگی سالم باعث بهبود سلامت کلی میشود و ممکن است در حفظ سلامت شناختی نقش داشته باشد.
ورزش
ورزش منظم بخش مهمی از برنامه درمانی است. فعالیتهایی مانند پیاده روی روزانه میتواند به بهبود خلق و خو و حفظ سلامت مفاصل، ماهیچهها و قلب کمک کند. ورزش همچنین میتواند باعث ایجاد خواب آرام و جلوگیری از یبوست شود.
افراد مبتلا به آلزایمر که در راه رفتن دچار مشکل میشوند، ممکن است هنوز بتوانند از دوچرخه ثابت استفاده کنند، با نوارهای کشی ورزش کنند یا در تمرینات صندلی شرکت کنند.
تغذیه
افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است غذا خوردن را فراموش کنند، علاقه خود را برای تهیه وعدههای غذایی از دست بدهند یا از ترکیب سالم غذاها استفاده نکنند. همچنین ممکن است نوشیدن کافی را فراموش کنند که منجر به کم آبی و یبوست میشود.
موارد زیر را ارائه دهید:
- گزینههای سالم گزینههای غذایی سالم مورد علاقه خود را بخورید که خوردن آنها آسان است.
- آب و سایر نوشیدنیهای سالم. نوشیدن چند لیوان مایعات در روز را تشویق کنید. از نوشیدنیهای حاوی کافئین که میتواند بیقراری را افزایش دهد، خواب را مختل کرده و نیاز مکرر به ادرار را برانگیزد، خودداری کنید.
- شیکها و اسموتیهای پر کالری، سالم. میلک شیک را با پودر پروتئین یا اسموتی حاوی مواد مورد علاقه خود مکمل کنید، مخصوصاً وقتی غذا خوردن دشوارتر میشود.
مشارکت و فعالیتهای اجتماعی
تعاملات و فعالیتهای اجتماعی میتواند از تواناییها و مهارتهای حفظ شده پشتیبانی کند. انجام کارهایی که معنادار و لذت بخش هستند برای رفاه کلی فرد مبتلا به بیماری آلزایمر مهم است. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گوش دادن به موسیقی یا رقصیدن
- خواندن یا گوش دادن به کتاب
- باغبانی یا صنایع دستی
- رویدادهای اجتماعی در مراکز مراقبت از سالمندان یا حافظه
- فعالیتهای برنامهریزی شده با کودکان
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ترکیبی از احساسات را تجربه میکنند – گیجی، سرخوردگی، عصبانیت، ترس، عدم اطمینان، اندوه و افسردگی.
اگر از شخصی که مبتلا به آلزایمر است مراقبت میکنید، میتوانید با حضور در آنجا به او کمک کنید تا با بیماری کنار بیاید، به او اطمینان دهید که هنوز میتوان از زندگی لذت برد، حمایتش کنید و تمام تلاش خود را برای حفظ عزت و عزت نفس انجام دهید.
یک محیط آرام و پایدار در خانه میتواند به کاهش مشکلات رفتاری کمک کند. موقعیتهای جدید، سر و صدا، گروههای زیادی از مردم، عجله یا فشار برای یادآوری، یا درخواست کارهای پیچیده میتواند باعث اضطراب شود. با ناراحتی فرد مبتلا به آلزایمر، توانایی تفکر حتی بیشتر کاهش مییابد.