آیا دوز سوم واکسن کرونا لازم است و همه باید آن را بزنند؟ شکاف بسیار قابل توجه بین آثار محافظتی فایزر و مدرنا بعد 4 ماه
با سرعت گرفتن تزریق واکسن کرونا در ایران و ایجاد امیدواری برای کنترل مؤثر بیماری، حالا یک سؤال در ذهن ما شکل گرفته: اینکه آیا باید دوز سوم واکسن را بزنیم یا خیر؟
حقیقت این است که آمار و ارقام میزان تاثیر واکسن بسته به کشوری که استفاده شده، نوع واکسن و سن گروه مورد استفاده خیلی متغیر است.
تازه‌ترین خبر در این زمینه را مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌های آمریکا یا CDC روز جمعه داده که باعث شده متخصصان در مورد تاثیر درازمدت واکسن فایزر نگران شوند.
بررسی اطلاعات به دست آمده از 18 ایالت آمریکا بین ماه‌های مارس تا آگوست نشان داده که واکسن فایزر Pfizer-BioNTech میزان نیاز به بستری شدن را در 4 ماه اول بعد تزریق به میزان 91 درصد کاهش می‌دهد. اما بعد از 120 روز، میزان تاثیر واکسن به 77 درصد کاهش می‌یابد. (دقت کنید، نیاز به بستری شدن و نه مرگ و میر و نیاز به بستری در بخش مراقبت‌های ویژه، اینها با هم فرق دارند)
در کمال تعجب عملکرد واکسن مدرنا Moderna بهتر بوده و میزان پیشگیری از بستری 4 ماهه آن 93 درصد بوده و در ورای 120 روز هم 92 درصد مؤثر بوده است!
با توجه به اینکه 54 درصد جمعیت آمریکا با فایزر ایمن شده‌اند، این آمار مطرح می‌کنند که شاید دوز سوم یا بوستر واکسن فایزر مورد نیاز باشد و بایستی این واکسن به همه جمعیت بالای 16 سال تزریق شود.
اما 16 نفر از 18 نفر متخصص برجسته اظهار کرده‌اند که هنوز به اطلاعات بیشتری در مورد لزوم تزریق دوز سوم نیاز است.
از آن سو، سخنگویان شرکت فایزر می‌گویند که آزمایش‌های کلینیکی روی 306 شخص سالم نشان داده‌اند که میزان تاثیر واکسنشان 95 درصد است و می‌گویند که آمار ارائه شده از اسرائیل نشان می‌دهند که تزریق دوز سوم واکسن، میزان بستری را به میزان قابل توجهی پایین می‌آورند.
اما همان طور که اشاره شد، پنل متخصصان هنوز در مورد دوز سوم واکسن و اینکه سود نشاشی از تزریق آن بیشتر از زیان و آثار جانبی‌اش باشد، شک دارند.
در این میان دکتر آنتونی فائوچی، مشاور ارشد رئیس جمهور بایدن، به شدت موافق تزریق دوزهای بوستر است و روز جمعه گفت که تعلل در این زمینه یک اشتباه است. خود بایدن هم به مقامات گفته بود که شرایط تزریق دوز سوم را به کسانی که هشت ماه از تزریق واکسنشان گذشته، مهیا نمایند.
بعضی‌ها هم معتقدند دوز سوم تنها باید به اشخاص با سن بالاتر 65 سال یا کسانی که در خظر بیماری شدید هستند، تزریق شود.
اما سوالی که اینجا مطرح می‌شود این است که چرا واکسن مدرنا بعد از 120 روز میزان محافظت بیشتری از فایزر داشته. همان طور که می‌دانید مکانیسم اثر هر دو واکسن بر پایه mRNA است. به این ترتیب آنها دستور العمل‌های موقت مقابله با اسپایک‌های ویروس کرونا را وارد ژنوم سلول‌ها می‌کنند.
اما هر کدام از این واکسن‌ها به شیوه متفاوتی فرموله و ساخته می‌شوند. یکی از تفاوت‌ها این است که هر دوز واکسن مدرنا 100 میکروگرم ماده موثر دارد، در صورتی که این میزان در فایزر 30 میکروگرم است.
همچنین دو دوز واکسن فایزر با فاصله سه هفته‌ای زده می‌شود در صورتی که دو دوز مدرنا در فاصله 4 هفته تزریق می‌شود.
با اینکه سطح آنتی بادی تنها معیار ارزیابی میزان تاثیر واکسن نیست، اما میزان آنتی بادی ایجاد شده توسط مدرنا به مراتب بیشتر از فایزر است.
خلاصه اینکه آمریکایی‌ها هنوز در مورد تزریق دوز سوم به صورت همگانی مقداری شک دارند.
واکسن فایزر و مدرنا در ایران استفاده نمی‌شود، اما قضیه کاهش ایمنی دیگر واکسن‌ها با گذشت زمان، در مورد دیگر واکسن‌ها، مانند آسترازنکا، اسپوتنیک و سینوفارم هم وجود دارد و باید بررسی شود.
پس این خبر مسئولان ما را باید به یک نتیجه‌گیری و برنامه‌ریزی، آن هم از همین الان برساند. ما به خاطر برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های اشتباه در زمینه واکسن به اندازه کافی تلفات داده‌ایم و اشتباه دوباره‌ای نباید صورت بگیرد.
بنابراین برنامه‌ریزی دقیقی در این موارد باید هر چه زودتر صورت بگیرد:
-گروه‌های در معرض خطر مانند کادر درمان – افراد مسن و دارای بیماری‌های مزمن برای تزریق دوز سوم در اولویت قرار بگیرند.
-سفارش واردات میزان کافی دوز سوم از همین الان داده شود
-مشخص شود که در مورد هر واکسن چه سیاستی برای تزریق دوز سوم باید گرفته شود
-مشخص شود که آیا دوز سوم متفاوت در مورد برخی واکسن‌های صلاح یا بهتر است تزریق شود یا خیر.
-مشخص شود که با توجه به شرایط اپیدمیولوژیک کشورمان تزریق همگانی دوز سوم باید صورت بگیرد یا خیر.
-و این برنامه‌ریزی مسلما این بار دیگر نباید به زمانه بحرانی یک پیک دیگر موکول شود.
منابع این نوشته: سایت مرکز پیشگیری و کنترل بیماری‌ها CDC
