فیلم دود مقدس – خلاصه داستان، نقد و بررسی – Holy Smoke (1999)

کارگردان : جین کمپیون
فیلمنامه‌نویس : آنا کمپیون و جین کمپیون
فیلمبردار : دیون بیبی
آهنگساز(موسیقی متن) : آنجلوا بادالامنتی
هنرپیشگان : کیت وینسلت، هاروی کایتل، پم گریر، جولی هامیلتن، تیم رابرتسن، سوفی لی و دانیل وایلی

̎روت̎ (وینسلت)، دختری اهل استرالیا، در سفری به هند، با یک رهبر مذهبی هندو به نام ̎بابا̎ آشنا و تحت تأثیر آموزه‌های او دچار تحول روحی می‌شود. پدر و مادر ̎روت̎ (هامیلتن و رابرتسن) وقتی در می‌یابند دخترشان اصلاً قصد بازگشت به استرالیا را ندارد، نگران می‌شوند. مادر به هند می‌رود تا او را متقاعد به بازگشت کند. ̎روت̎ نمی‌پذیرد، اما زمانی که متوجه می‌شود مادرش مبتلا به آسم شده، تصمیم می‌گیرد سری به خانه بزند. مادر وانمود می‌کند ̎روت̎ را به دیدار پدرش، که مدتی بیمار بوده، می‌برد، اما در واقع او را به دیدن ̎واترز̎ (کایتل) می‌برد؛ متخصص امور بیرون کشاندن افراد از درون گروه‌های افراطی دینی. او اعتقاد ̎روت̎ به آموزه‌های ̎بابا̎ را آرام آرام سست می‌کند، اما خود شیفتهٔ ̎روت̎ می‌شود و اغوایش می‌کند. ̎روت̎ هم راه‌های مقابله با باورهای مردانه و زن‌ستیز ̎واترز̎ را به کار می‌گیرد…

شکستی تمام عیار در کارنامهٔ فیلم‌سازِ زنی که قرار بود پیش قراول موج سینمای زن ـ آزاد ـ خواه در دههٔ ۱۹۹۰ باشد و البته با پیانو (۱۹۹۳) به این موقعیت رسیده بود. اما، آرام آرام، با فیلم‌های بعدی‌اش و به‌خصوص این فیلم به ورطهٔ ناکامی تجاری و انتقادی فرو غلتید. نسخهٔ زنانهٔ آسمان سرپناه (برناردو برتولوچی، ۱۹۹۰) که قرار است ستایشی پُر شور از کشف و شهود جادوئی در شرق باشد، اما در حد ارائهٔ تصاویری توریستی و عقیم از هند متوقف می‌ماند. مملو از گفت‌وگوها و جدل‌های دو شخصیت اصلی دربارهٔ ایمان و مسائل معنوی که فیلم را بسیار ملال‌آور کرده است. کمپیون حتی در خلق شخصیت‌هائی متقاعد کننده ناکام می‌ماند و در تمام طول فیلم ما شاهد رفتار غریب آدم‌ها هستیم بی‌آنکه از انگیزه‌های درونی‌شان چیزی دستگیرمان شود. البته کمپیون با فیلم بعدی خود نشان داد که حالا حالاها قصد برخاستن از این ورطه را ندارد.