فیلم پرومتئوس – نقد، خلاصه داستان و تحلیل – Prometheus 2012
کارگردان: ریدلی اسکات. بازیگران: نائومی راپیس (الیزابت شاو)، مایکل فاسبندر (دیوید)، چارلیز ترون (مردیت ویکرس)، ادریس آلبا (یانک)، گای پیرس (پیتر ویلاند)، کیت دیکی (فورد). 124 دقیقه. درجه نمایشی:R.
ریدلی اسکات، کارگردان هفتاد و سه سالهٔ آمریکایی، با عرضهٔ دو فیلم بیگانه (1979) و بیلد رانر (1982)، یکی از معتبرترین نام‌ها رد عرصهٔ سینمایی علمی تخیلی به شمار می‌رود. ادعایی گزاف نخواهد بود اگر فیلم تازهٔ ریدلی اسکات، پرومتئوس، را در کنار دو شاهکار دیگر او در ژانر، بیگانه و بلید رانر، قرار بدهیم. خیلی‌ها بیگانهٔ ریدلی اسکات را آغازگر عصر طلایی ژانر علمی تخیلی بیگانهٔ فضایی موجودی خطرناک، متخاصم انسان‌ستیز است؛ درست برخلاف رویکرد اسپیلبرگ که در آن موجودات بیگانهٔ فضایی رفتاری دوستانه با زمینی‌ها دارند. اما سال 1979 که ژانر علمی تخیلی با فیلم بیگانه استارت قدرتمند خود را آغاز کرد عامهٔ تماشاگران با ولعی سیر نشدنی مشغول بلعیدن اپراهای فضایی همچون جنگ‌های ستاره‌ای بودند. لوکاس و اسپیلبرگ با فیلم‌های جذاب و تماشایی خود راه را بر ادامهٔ جریانی که اسکات پدید آورنده‌اش بود بستند. جیمز کامرون در سال 1986 بیگانه‌ها را ساخت که پی آیند بیگانه و ادامه دهندهٔ راه و رویکرد ریدلی اسکات در ژانر علمی تخیلی بود. اما فیلم‌های بعدی‌ای که تحت عنوان دنباله‌های بیگانه به بازار سینمایی عرضه شدند- بیگانه 3، احیای بیگانه و بیگانه علیه غارتگر- نه تنها هیچ قرابتی با بیگانه نداشتند بلکه آرم و بِرَند معتبر بیگانه را هم نابود کردند. به این ترتیب، زمانی که ریدلی اسکات تمایل خود را برای بازگست به کهکشان بیگانه ابراز کرد. جای تعجب نبود که او تر جیح داد فیلم تازه‌اش مستقل از فیلم‌های اخیر مجموعهٔ بیگانه‌ها باشد.
پرومتئوسٔ ریدلی اسکات به سراغ مهم‌ترین و اصلی‌ترین پرسشی رفته که نوع بشر همیشه با آن روبرو بوده و هیچ وقت هم برایش جواب قطعی‌ای پیدا نکرده است: انسان چگونه و چرا به وجود آمده و منشأ حیات و زندگی بر روی کره‌یِ زمین کجاست؟ در صحنه‌های آغازین پرومتئوس ظاهراً این فرضیهٔ قدیمی مطرح می‌شود که حیات از کراتِ آسمانی دیگر و توسط موجودات بیگانهٔ فضایی به کرهٔ زمین آورده شده است. همین صحنه‌ها پرسش‌های دیگری را در ذهن تماشاگر ایجاد می-کند که برای یافتن جواب آنها باید بقیهٔ فیلم را ببینید.
سپس این صحنه‌ها کات می‌خورد به یک سفینهٔ فضایی حامل انسان‌ها در سال 2093 میلادی، این سفینهٔ فضایی یک سفینهٔ علمی و تحقیقاتی است که هفده سر نشین دارد با رسیدن سفینه به مقصد سر نشینان سفینه از یک خواب طولانی بیدار می‌شوند. مقصد، یک سیارهٔ غیر مسکونیاست که در حال چرخیدن به دور یک ستارهٔ خورشید مانند است. احتمال داده می‌شود که اینجا خانهٔ مسافران فضایی بوده که در تکوین نوع بشر دخالت داشته بودند. در واقع، مخلوقات به جستجوی خالقین خویش آمده‌اند تا از آنها بپرسند که دلیل خلق آنها چه بوده است؟ گرچه هدف رسمی خدمهٔ سفینهٔ فضایی یافتن جواب برای این نوع پرسش‌هاست اما بسیاری از سرنشینان سفینه انگیزها و دستور کارهای شخصی خود را دارند. دو دانشمند اصلی گروه، الیزابت شاو (نائومی راپیس) و چارلی هالووی (لوگان مارشال- گرین) هستند.
الیزابت که یک صلیب به گردن انداخته معتقد است که ریشه و منشأ حیات یک منشأ الهی است اما چارلی که نامزد الیزابت است، نگاه مادی و علمی به قضیه دارد و تئوری‌های تکاملی داروینی را مطرح می‌کند. مردیت ویکرس (چارلیز ترون)، که رهبری گروه را بر عهده دارد. برای همه روشن می‌کند که اگر آنها در مقصد با بیگانگان فضایی رو به رو شدند نباید با آنها تماس برقرار کنند. دیگر شخصیت قابل توجه گروه یک آدم آهنی به اسم دیوید (مایکل فاسبندر) است که انگیزه‌هایش ناسناخته است. در ادامهٔ ماجرا، سرمشینان سفینه غارهایی را در اعماق زمین پیدا می‌کنند. آنها سپس به جنازهٔ یک موجود شبه انسانی برخورد می‌کنند. اما هیچ موجود زنده‌ای را شناسایی نمی‌کنند. با یان حال، دیری نمی-گذرد که زندگی و حیات در قالبی غیر دوستانه خودش را به آنها نمایان می‌کند…
در روزگاری که فیلم‌های علمی تخیلی هالیوود کمترین نسبت را با «علم» دارند، فیلم پرومتئوس پرسش-ها و فرضیات علمی دقیقی را مطرح می-کند که عامل اصلی در حذابیت فیلم به شمار می‌رود. فیلم از اکشن و هیجان و ماجراجویی تهی نیست اما نقطهٔ اتکای آن بیشتر بر روی استعاره‌های آشنای ساینس فیکشن است. حتی اینطور احساس می‌شود که برخی زا «صحنه‌های هیولایی» فیلم صرفاً برای بالا بردن سطح انرژی فیلم و متوازن ساختن صحنه‌های پر گفت و گوی فیلم به آن اضافه شده است پرومتئوس، فیلم ایده‌های بزرگ است و مثل غالب این نوع فیلم‌ها کاراکتر انسانی فیلم، حداکثر موجودی دو بُعدی به نظر می‌رسد. ضعف فیلم هم مربوط به وجه انسانی‌اش می‌شود. این کاراکترها نه خوب نوشته شده‌اند. نه خوب پرداخت شده‌اند. هر چند باید توجه داشت که عمده جذابیت داستانِ فیلم ارتباط چندانی با کاراکترهای انسانی آن ندارد. فیلم دربارهٔ رمزگشایی یا گشودن راز و رمزهاست. و این کار را هم به صورت کاملاً قانع کننده‌ای انجام می‌دهد.
